Dipsas pavonina

Dipsas pavonina[1]
Schlegel, 1837
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

Podrząd

węże

Infrarząd

Alethinophidia

Nadrodzina

Colubroidea

Rodzina

połozowate

Podrodzina

ślimaczarze

Rodzaj

Dipsas

Gatunek

Dipsas pavonina

Synonimy
  • Leptognathus pavoninus Dumeril, Bibron & Dumeril, 1854[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dipsas pavonina – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północnej i środkowej części Ameryki Południowej w basenie Amazonki i regionie Gujana. Prowadzi nocny tryb życia[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1837 roku Hermann Schlegel w książce Essai sur la physionomie des serpens. Autor nadał gatunkowi nazwę Dipsas pavonina. Jako miejsce typowe podał Gujanę. Syntyp ma oznaczenie MNHN-RA 0435[a][2].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Dipsas: gr. ὀλίγος dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”[5].
  • pavonina: łac. pāvōnīna od łac. pāvō – „paw, przypominający w ubarwieniu pawia”[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Jest to niewielki wąż o krótkiej czarnej głowie, spłaszczonym pysku, dosyć dużych wyłupiastych oczach o czarnych tęczówkach i czarnych źrenicach. Na głowie poprzeczny biały pasek wokół dolnej części pyska, na szyi biały kołnierz, który od spodu rozszerza się na spód głowy. Ma ubarwienie od białego w przedniej części ciała do biało-jasnobrązowego w środkowej i jasnobrązowego w tylnej, z charakterystycznym czarnymi owalnymi plamami o białych krawędziach w liczbie od 15 do 35. Plamy te w przedniej części ciała są szersze i mogą tworzyć pierścienie, a w tylnej są węższe. Brzuch jest jasnobrązowy[4][7]. Gatunek ten jest najbardziej podobny do Dipsas catesbyi, Dipsas klebbai i Dipsas palmeri[4].

Wymiary[2][4][7]:

Samiec Samica
Długość całkowita (mm) 759 737
Długość SVL[b] (mm) 570 520
Długość TL[c] (mm) 189 217
Łuski grzbietowe (rzędy) 13/13/13 13/13/13
Tarczki brzuszne 190–230 180–220
Tarczki podogonowe 80–130 70–130

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Dipsas pavonina występuje w wilgotnych lasach Amazonii i regionu Gujana, od nizin po regiony górskie, w Boliwii, Peru, Ekwadorze, Brazylii, południowej Wenezueli, Kolumbii, Gujanie, Surinamie i Gujanie Francuskiej[2][3][7], na wysokościach do około 1800 m n.p.m.[7] W Ekwadorze występuje w prowincjach Morona Santiago, Napo, Pastaza, Zamora Chinchipe[7], Orellana i Sucumbíos[4].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten występuje głównie w pierwotnych lasach tropikalnych i lasach zalewowych, ale spotykany jest także na terenach zdegradowanych. Prowadzi nocny tryb życia. Żeruje w godzinach nocnych na roślinności na wysokości do 5,5 m nad ziemią oraz na poziomie gruntu. W ciągu dnia znajdowano je zwinięte w ściółce z liści lub na niskich gałęziach. Dieta tego gatunku składa się głównie ze ślimaków, choć zjada też jaszczurki[4].

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas pavonina jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Trend populacji nie jest dobrze określony, ale prawdopodobnie jest stabilny[4][3].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ MNHN-RA – Museum national d’Histoire naturelle, Paris[8].
  2. ↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.
  3. ↑ TL – ang. Tail length – długość ogona od odbytu do końca ogona.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dipsas pavonina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas pavonina SCHLEGEL, 1837, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-01-20] (ang.).
  3. ↑ a b c Dipsas pavonina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-01-19] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g A. Arteaga, Pavonine Snail-eating Snake (Dipsas pavonina), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/SXLV7570 (ang.).
  5. ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
  6. ↑ H. Schlegel, Essai sur la physionomie des serpens, t. 2, Amsterdam 1837, 606 + xvi (fr.).
  7. ↑ a b c d e G. Pazmiño-Otamendi & A. Rodríguez-Guerra, Dipsas pavonina, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
  8. ↑ Mark Henry Sabaj, Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).