Dipsas temporalis

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Dipsas temporalis[1]
(Werner, 1909)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

Podrząd

węże

Infrarząd

Alethinophidia

Nadrodzina

Colubroidea

Rodzina

połozowate

Podrodzina

ślimaczarze

Rodzaj

Dipsas

Gatunek

Dipsas temporalis

Synonimy
  • Leptognathus temporalis Werner, 1909
  • Leptognathus spurrelli Boulenger, 1913[2]
  • Sibynomorphus spurellii (Boulenger, 1913)[2]
  • Sibon temporalis — Dunn & Bailey, 1939[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dipsas temporalis – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje na pacyficznym wybrzeżu Ameryki od Panamy do Ekwadoru. Prowadzi nocny tryb życia[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1909 roku Franz Werner na łamach „Jahrbuch der Hamburgischen Wissenschaftlichen Anstalten”. Autor nadał gatunkowi nazwę Leptognathus temporalis. Jako miejsce typowe podał Esmeraldas w Ekwadorze. Holotyp (ZMH[a]) odłowiony przez kapitana E. Krausego zaginął[2][5].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Dipsas: gr. ὀλίγος dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”[6].
  • temporalis: odnosi się do faktu, że u niektórych osobników tego gatunku tarczki skroniowe (ang. Temporals) stykają się z okiem[7][4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Jest to niewielki wąż o krótkiej brązowej górnej części głowy, spłaszczonym pysku, dosyć dużych wyłupiastych oczach o jasnobrązowych tęczówkach i czarnych źrenicach. Na głowie za skroniami białe plamki, na szyi biały niewielki kołnierz, który w górnej części głowy jest słabo zaznaczony. Ma jasnobrązowe ubarwienie z charakterystycznymi ciemnobrązowymi owalnymi plamami w liczbie od 26 do 39. Plamy te w przedniej części ciała są szersze i mogą tworzyć pierścienie, a w tylnej są węższe. Brzuch jest jasnobrązowy, ogon od dołu jednolicie brązowy[4][8]. Gatunek ten jest najbardziej podobny do Dipsas gracilis[4].

Wymiary[2][4][8]:

Samiec Samica
Długość całkowita (mm) 697 645
Długość SVL[b] (mm) 447 416
Długość TL[c] (mm) 250 229
Łuski grzbietowe (rzędy) 15/15/15 15/15/15
Tarczki brzuszne 188–210 183–203
Tarczki podogonowe 118–129 110–134

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Dipsas temporalis występuje w wilgotnych lasach wzdłuż pacyficznego wybrzeża od środkowej Panamy na południe poprzez Kolumbię do północno-zachodniego Ekwadoru na wysokościach do około 1000 m n.p.m. W Ekwadorze występuje w prowincjach Esmeraldas i Pichincha[2][8].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten występuje głównie w pierwotnych i umiarkowanie zniszczonych nizinnych lasach tropikalnych. Prowadzi nocny tryb życia. Żeruje w pierwszych godzinach nocnych na roślinności na wysokości do 4,5 m nad ziemią oraz na poziomie gruntu. W ciągu dnia znajdowano je zwinięte w ściółce z liści lub na niskich gałęziach na wysokości 1,2–3 m nad poziomem ziemi. Dieta tego gatunku nie jest znana, ale prawdopodobnie jak u innych gatunków rodzaju Dipsas składa się głównie ze ślimaków[4].

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas temporalis jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Trend populacji nie jest określony[3][4].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ ZMH – Centrum fur Naturkunde (CeNak), Zoologisches Museum, Universitat Hamburg, Hamburg; wcześniej Naturhistorisches Museum zu Hamburg (NMH)[9].
  2. ↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.
  3. ↑ TL – ang. Tail length – długość ogona od odbytu do końca ogona.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dipsas temporalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas temporalis (WERNER, 1909), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-01-21] (ang.).
  3. ↑ a b Dipsas temporalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2025-01-22] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g A. Arteaga, Temporal Snail-eating Snake (Dipsas temporalis), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/HMBY8129 (ang.).
  5. ↑ M. Harvey, New and Poorly Known Dipsas (Serpentes: Colubridae) from Northern South America, „Herpetologica”, 64, 2008, s. 422–451, DOI: 10.1655/07-068R1.1 (ang.).
  6. ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
  7. ↑ F. Werner, Über neue oder seltene Reptilien des Naturhistorischen Museums in Hamburg, „Jahrbuch der Hamburgischen Wissenschaftlichen Anstalten”, 26, Hamburg 1910, s. 205–247 (ang.).
  8. ↑ a b c G. Pazmiño-Otamendi & A. Rodríguez-Guerra, Dipsas temporalis, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
  9. ↑ Mark Henry Sabaj, Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).