Dmosin

Ten artykuł dotyczy wsi. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Dmosin

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	brzeziński
Gmina	Dmosin
Liczba ludności (2011)	794
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	95-061[2]
Tablice rejestracyjne	EBR
SIMC	0726719
Położenie na mapie gminy Dmosin Dmosin
Położenie na mapie Polski Dmosin
Położenie na mapie województwa łódzkiego Dmosin
Położenie na mapie powiatu brzezińskiego Dmosin
51°55′31″N 19°45′28″E/51,925278 19,757778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dmosin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie brzezińskim, w gminie Dmosin.

Dmosin uzyskał lokację miejską w 1430 roku, zdegradowany w 1579 roku^[3]. Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie rawskim ziemi rawskiej województwa rawskiego^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Dmosin.

Pierwsza wzmianka o Dmosinie pojawiła się w źródłach pisanych w 1334 r. Dmosin był dziedziczną własnością rodu rycerskiego Kopaczy. Od 1407 r. do czasu najazdu szwedzkiego posiadał prawa miejskie. W 1657 r. podczas najazdu szwedzkiego miasto uległo spaleniu. Na gruzach spalonego miasta wyrosła wieś Dmosin. W 1864 r. Dmosin stał się siedzibą władz gminy w Guberni Piotrkowskiej, w zaborze rosyjskim^[5].

W XV w. powstała rzymskokatolicka parafia św. Andrzeja Apostoła i św. Małgorzaty^[6].

Major Seweryn Dzierzbicki, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego, zawarł w Dmosinie związek małżeński z Klementyną Przeździecką (25 lipca 1823^[7] lub w 1824^[8]).

9 września 1939 żołnierze Wehrmachtu po wkroczeniu do wsi zastrzelili 7 mężczyzn. Nazwiska ofiar zostały ustalone^[9].

Zabytki

Do rejestru zabytków nieruchomych wpisane zostały obiekty^[10]:

• parafialny kościół św. Andrzeja Apostoła i św. Małgorzaty, 1728, 1927, nr rej.: 375 z 29.05.1967
• dzwonnica, nr rej.: 376 z 29.05.1967
• cmentarz kościelny, nr rej.: 942 z 19.11.1993
• cmentarz rzymskokatolicki (część), nr rej.: 843 z 19.12.1992

• 
  Barokowy kościół
• 
  Napis na kapliczce
• 
  Droga Głowno - Kołacin - główna droga przechodząca przez Dmosin
• 
  Skrzyżowanie z drogą do Lubiankowa
• 
  Droga Dmosin - Lubianków

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24360
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 228 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-29.
4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
5. Gmina Dmosin. Historia. dmosin.pl. [dostęp 2017-05-16].
6. Dmosin. Parafia p.w. św. Andrzeja Apostoła i św. Małgorzaty. diecezja.lowicz.pl. [dostęp 2017-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-31)].
7. http://www.wielcy.pl/boniecki/pl/art/5/433.xml#osoba189
8. Marek JerzyM.J. Minakowski Marek JerzyM.J., Seweryn Antoni Dzierzbicki z Dzierzbic h. Topór [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2018-06-03] .
9. Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 372
10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 6 [dostęp 2017-05-16] .

Linki zewnętrzne

• Dmosin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 44 .