wieś | |
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna |
63 |
Kod pocztowy |
62-543[2] |
Tablice rejestracyjne |
PKN |
SIMC |
0285801 |
Położenie na mapie gminy Kazimierz Biskupi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu konińskiego | |
52°20′31″N 18°04′07″E/52,341944 18,068611[1] |
Dobrosołowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Kazimierz Biskupi. Miejsce bitwy powstania styczniowego.
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dobrosołowo, po jej zniesieniu w gromadzie Kazimierz Biskupi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
Już pod rokiem 1136 w Kodeksie Dyplomatycznym Wielkopolski występuje kilku kmieci arcybiskupich czy kapitulnych o pokrewnych nazwiskach do nazwy wsi jak: Dobromysł, Dobroń czy Dobroś, choć niewiadomego pochodzenia[3]. Wieś Dobrosołowo wzmiankowana była również w owym Kodeksie pod rokiem 1293, kiedy to właściciel wsi Neceslaus zezwolił na jej lokację na prawie niemieckim, którą miał przeprowadzić niejaki Henryk. Ten ostatni i jego spadkobiercy mieli pełnić funkcję sołtysa[4].
Wieś Dobrosołowo była wsią szlachecką, siedzibą rodziny Dobrosołowskich herbu Poraj, którzy uposażyli istniejący tam kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła. Jeden z członków rodu, niejaki Stanisław, studiował na uniwersytecie krakowskim w 1482. Inny, również Stanisław, był dworzaninem królewskim w pierwszej połowie XVI wieku[5].
W drugiej połowie wieku XVI, trzech braci: Gabriel, Stanisław i Marcin osiedlili się na Rusi Czerwonej. Marcin Dobrosołowski najbardziej wsławił się podczas wojny z Moskwą w 1562 roku. Spustoszył między innymi Siewierszczyznę, zdobył miasto Poczep i wziął w niewolę posłów moskiewskich jadących do chana tatarskiego. Najął się potem do służby hospodara wołowskiego, Bohdana. Bronił Chocimia w 1572 przed Turkami. Jeden z ostatnich przedstawicieli rodu walczył w randze pułkownika wojsk królewskich w chorągwi jazdy w bitwach pod Koniecpolem i Odolanowem[6].
Od XVI wieku Dobrosołowo zaczęło tracić swoich odwiecznych właścicieli, jakimi byli Dobrosołowscy. W kolejnych wiekach Dobrosołowo często przechodziło z rąk do rąk. Ostatni członkowie rodu Dobrosołowskich zmarli pod koniec XVIII lub w XIX wieku[7][8].
W roku 1863 miała tu miejsce bitwa pod Dobrosołowem podczas powstania styczniowego[9].
Podczas okupacji niemieckiej nazwa miejscowości została zmieniona na Doberslau. Niemcy podczas II wojny światowej ograbili oraz zamknęli miejscowy kościół. Proboszcza parafii Dobrosołowo - ks. Stefana Goszczyńskiego, osadzili w Dachau, gdzie zmarł w 1942 roku[10].
W 1942 roku zbrodniarz wojenny i komendant posterunku żandarmerii niemieckiej w Kazimierzu Biskupim - Heinrich Weidemann, pod zarzutem ukrywania zbiega, zamordował we wsi Władysława Sobczaka z Dobrosołowa[10].
13 stycznia 1943 roku w Dobrosołowie utworzono szkołę dla polskich dzieci, w której uczyła Niemka - F. Lanz. Szkoła przygotowywała Polaków do pracy fizycznej na rzecz III Rzeszy[10].
W samym Dobrosołowie okupanci osiedlili podczas wojny 22 Niemców. Z kolei na roboty przymusowe wywieźli 40 osób[10].
W PRL-u znajdował się we wsi skromny głaz pamiątkowy poświęcony kapitanowi Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego - Borysowi Lisowskiemu, który zginął w Dobrosołowie w 1946 roku w walce z partyzantem antykomunistycznym[11][12].
W 1973 roku we wsi utworzono Zakład Usług Mechanizacyjnych[10].
W październiku 2023 roku utworzono w Dobrosołowie Miejsce Pamięci, które upamiętnia dzieje wsi i parafii Dobrosołowo oraz życie niektórych osób związanych z Dobrosołowem, m.in. doktora Jana Nepomucena Godlewskiego[13].
Drewniany kościół parafialny erygowano w roku 1540, choć akta konsystorza gnieźnieńskiego wspominają o kościele parafialnym jako od dawna tam istniejącym pod rokiem 1465, przyznając tamtejszemu plebanowi Michałowi prawo dziesięciny w Dobrosołowie[14].
W końcu wieku XV władza archidiecezjalna wcieliła do parafii Dobrosołowo kościół parafialny w Nowej Wsi, przy którym ze względu na małe dochody pleban utrzymać się nie mógł. Dziś kościół ten nie istnieje[14].
Nowy kościół, w miejsce dawnego, zdezelowanego wybudowano pod kierownictwem plebana Andrzej Liszkowski w roku 1749[15]. Kościół w ciągu 100 lat popadł w ruinę do tego stopnia, że w 1852 roku zaprzestano odprawiania nabożeństw. Dopiero dziedzic Adolf Jursz, nabywszy w roku 1861 dobra Dobrosołowo, zajął się restauracją kościoła, a po jej zakończeniu osadzono nowego plebana[15].
Drewniany kościół spłonął doszczętnie w roku 2001 podczas prowadzenia prac rekonstrukcyjno-konserwatorskich. Stopiły się nawet stare dzwony, a fundamenty zostały nadpalone[16]. Był to kościół jednonawowy o konstrukcji zrębowej. Od zachodu do nawy przylegała wieża. Posiadał ołtarz główny, z elementami zdobnictwa renesansowego, z XVII wieku, na którym były umieszczone rzeźby św. Piotra i św. Pawła oraz obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XIX wieku. Ponadto znajdowały się w nim dwa ołtarze boczne, z obrazami św. Barbary i św. Jakuba, z około 1750 roku. Z XVIII w. pochodził również drewniany krucyfiks, osadzony na belce tęczowej, a z XVI wieku późnogotyckie rzeźby Matki Boskiej i św. Jana, kropielnica oraz drewniana rzeźba Chrystusa Frasobliwego[11]. Z pożaru udało się uratować rzeźby św. Jana Chrzciciela i Matki Boskiej, stary krucyfiks, tabernakulum, wizerunki św. Barbary i św. Jakuba[17].
Wokół spalonego kościoła znajdowało się małe cmentarzysko, a pod samym kościołem krypta i (rzekomo) tunel łączący kościół z pałacem[16].
Nowy, murowany kościół konsekrował 17 października 2004 roku abp Henryk Muszyński.
W Dobrosołowie znajduje się założona w 1918 roku jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Głównymi inicjatorami powstania OSP był niejaki Jabłoński oraz doktor Jan Nepomucen Godlewski[18][19], którzy w porozumieniu z innymi mieszkańcami Dobrosołowa postanowił założyć jednostkę OSP. W tym samym roku Wojciech Kłosowiak przekazał na rzecz powstałej instytucji grunt, na którym, w czynie społecznym, powstała remiza. Początkowo jednostka składała się z około 30 członków. W 1923 roku dla strażaków uszyto pierwsze jednolite mundury. Na początku lat 20 powstała orkiestra strażacka. Jej fundatorami byli: doktor Godlewski i ksiądz Trzask. OSP Dobrosołowo od samych początków swojej działalności brało udział w gaszeniu pożarów oraz w życiu kulturalnym najbliższej okolicy, organizując różnego rodzaju zabawy, loterie i festyny. Podczas II wojny światowej Niemcy pozbawili strażaków mundurów i instrumentów muzycznych, nie zawieszając jednak istnienia samej organizacji. Już 29 kwietnia 1945 roku odbyło się pierwsze powojenne zebranie strażackie, gdzie został wybrany nowy zarząd. W latach 1975–1983, w czynie społecznym, budowano nową remizę, którą oddano do użytku 10 lipca 1983 roku. W 1997 roku jednostka OSP Dobrosołowo została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego[20][19].