Dolcetto
 Grona dolcetto | |
| Gatunek |
winorośl właściwa |
|---|---|
| Inne nazwy |
ormeasco |
| Pochodzenie | |
| Ważne regiony uprawy | |
| Identyfikator VIVC |
3626 |
| Przeznaczenie owoców |
wino |
| Kolor skórki |
granatowoczarny |
| Cechy uprawowe | |
| Dojrzewanie |
wczesne[2] |
Dolcetto – czerwony szczep winorośli, pochodzący z Włoch[1][2]. Typowy dla Piemontu[3][4], uprawiany również w Ligurii i na niewielką skalę w innych krajach[2][5]. Powierzchnia winnic obsadzonych odmianą we Włoszech wynosiła w roku 2000 7450 ha[2], co jednak stawiało odmianę poza pierwszą dziesiątką[6]. Nazwa jest zdrobnieniem od włoskiego dolce (słodki)[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Dolcetto dojrzewa wcześnie (nawet miesiąc przed nebbiolo)[2] i dlatego winiarze przeznaczają na dolcetto stanowiska najwyżej położone i najzimniejsze, gdzie udaje się lepiej niż barbera[7][8][9]. Szczep jest podatny na choroby grzybowe, a w niektórych winnicach również zrzuca zawiązki[2]. Ze względu na plenność dolcetto bywa niedoceniane[10]. Cechuje się wysoką zawartością suchej masy, która wytrąca się podczas leżakowania[8].
Hipotezy o identyczności z sabaudzką odmianą douce noir i pokrewieństwie z primitivo zostały obalone[2]. Szczep dolcetto bianco, o jasnych gronach również nie jest powiązany z dolcetto[2].
Wina
[edytuj | edytuj kod]Wysokie plony dolcetto sprawiły, że zwykłe wina z odmiany mają mało kwasów i garbników[11][5]. Lekkość takich win bywa porównywana do beaujolais[12] i predestynuje je jako wino do talerza z przystawkami podawanego przed kolacją[11]. Wina w tym stylu są nieskomplikowane, gaszą pragnienie, powinny być pite jako młode, w przeciągu dwóch-trzech lat[9][12][13][5][14]. Cechują się niską kwasowością, głębokim kolorem oraz wyrazistym zapachem[2].
Dolcetto uprawiane na bardziej wymagających stanowiskach lub z przy ograniczeniu zbiorów daje długowieczne, pełne i skoncentrowane wina o wyższej zawartości garbników, jednak ciągle mało kwasowe, od czego zresztą wywodzi się nazwę[2][10][11][15]. Wina ze szczepu zostały wyróżnione licznymi apelacjami, wśród których połowa przypada na apelację Dolcetto d'Alba DOC, cieszącą się uznaniem[2][9]. Inne to:
- Dolcetto di Dogliani wyższej klasy DOCG[9][16]. Mieszkańcy Dogliani uważają, że ich miasteczko jest ojczyzną odmiany[9][13][16]. Po raz pierwszy nazwa została wymieniona w tamtejszych dokumentach w 1593[2]
- Dolcetto d'Acqui DOC[3]
- Dolcetto d'Ovada DOC[3][9][13]
- Dolcetto di Diano d'Alba DOC[17], gdzie dolcetto jest uprawiane na najlepszych stanowiskach[9]
- Dolcetto d'Asti DOC[18]
W ich przypadkach smak jest intensywnie owocowy, porównywany do jagód[12], z nutami pigwy i migdałów[3][8] i gorzkiej czekolady[11].
Rozpowszechnienie
[edytuj | edytuj kod]Poza Piemontem i Ligurią winnice z krzewami dolcetto są rzadkie[3]. Niektóre krzewy przetrwały epidemię filoksery i produkuje się z nich wyjątkowo skoncentrowane wina[2]. We Włoszech południowa granica upraw leży w Umbrii[2]. Niewielkie winnice istnieją w innych państwach[2]. W Kalifornii w 1995 roku zarejestrowano 47 akrów, a w 2003 — 89 akrów[19]. Pojedynczy winiarze oferują dolcetto w innych stanach: Oregonie, Waszyngtonie i Teksasie, a także we Francji i Nowej Zelandii[2]. W Australii w 2012 ponad 20 winogrodników uprawiało na niewielką skalę dolcetto[2][3], gdzie bywała mylona z malbec[3].
Synonimy
[edytuj | edytuj kod]Baza danych VIVC podaje aż 79 synonimów[1]. W Ligurii odmiana jest znana jako ormeasco[20][21][22]. W Lombardii i niektórych regionach Piemontu spotyka się nazwy nibièu i nibiò[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Dolcetto w bazie danych Instytutu Hodowli Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2014-09-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 301-302. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
- ↑ a b c d e f g George Kerridge, Angela Gackle: Vines for Wines. Collingwood: CSIRO, 2005, s. 33. (ang.).
- ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 71.
- ↑ a b c Supp i Maus 2009 ↓, s. 345.
- ↑ Supp i Maus 2009 ↓, s. 343.
- ↑ Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 160. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
- ↑ a b c Hélène Jaeger: W winnicy i wytwórni. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 86. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Supp i Maus 2009 ↓, s. 357.
- ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 41.
- ↑ a b c d MacNeil 2001 ↓, s. 332.
- ↑ a b c Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1999, s. 86. ISBN 1-84038-085-3. (ang.).
- ↑ a b c Stevenson 2005 ↓, s. 270.
- ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 328.
- ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 44.
- ↑ a b MacNeil 2001 ↓, s. 333.
- ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 184.
- ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 183.
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 473.
- ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 98.
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 267.
- ↑ Supp i Maus 2009 ↓, s. 369.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Eckhard Supp, Steffen Maus: Włochy. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.).
- Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
- Tutto vino. Guida complete ai vini d'Italia. Florencja: Giunti Editori, 2008. ISBN 978-88-440-3610-2. (wł.).