Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku IBERLANT

Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku

Allied Forces Iberian Atlantic Area IBERLANT

Historia
Organizacja	NATO
Sformowanie	1982
Tradycje
Kontynuacja	JHQ Lisbon
Organizacja
Dyslokacja	Lizbona
Podległość	ACLANT

Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku (ang. Allied Forces Iberian Atlantic Area IBERLANT) – nieistniejące już jedno z dowództw operacyjnych^[a] NATO.

Charakterystyka

Po wycofaniu się Francji ze struktur NATO utworzono dodatkowe dowództwo PSC^[b] – Dowództwo Ibero-Atlantyckie IBERLANT z siedzibą w Oeiras, a podległe Dowódcy Atlantyku Zachodniego. Na czele nowopowstałego dowództwa stanął amerykański kontradmirał. W 1982 podniesiono rangę dowództwa do poziomu MSC^[c] i podporządkowano je bezpośrednio Naczelnemu Dowódcy Atlantyku SACLANT. Dowodzenie nim przejął wiceadmirał portugalski, który jednocześnie pełnił obowiązki dowódcy portugalskich sił morskich. Jego zastępcą był kontradmirał amerykański. Sztab dowództwa liczył 265 osób, w tym 65 oficerów z Portugalii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych.

Obszary działania dowództw NATO

W okresie pokojowym dowódcy IBERLANTU nie podlegały żadne stałe siły, a dowództwo zajmowało się planowaniem i prowadzeniem ćwiczeń i utrzymywaniem gotowości do przejęcia dowodzenia w tym rejonie^[2]. Głównym zadaniem dowództwa na czas wojny było zapewnienie stałej kontroli Cieśniny Gibraltarskiej, utrzymanie korzystnych warunków operacyjnych w rejonie odpowiedzialności i niedopuszczenie sił nieprzyjaciela do wyjścia z Morza Śródziemnego w rejony rozwinięcia sił na Atlantyku. Do jego dyspozycji planowano wydzielić około 50 okrętów i 30 samolotów patrolowych lotnictwa bazowego z sił morskich Portugalii, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Siły te miały być wzmacniane przez wydzielone siły morskie Hiszpanii^[3].

We wrześniu 1999 wprowadzono zmiany w strukturze dowodzenia NATO. Pośrednie Wyższe Podporządkowane Dowództwa (MSCs) zastąpiono Regionalnymi Dowództwami. Najniższe w hierarchii – Główne Podporządkowane Dowództwa (PSCs) przemianowano na Subregionalne Dowództwa (Dowództwa Komponentów i Połączone Dowództwa Subregionalne)^[4]. Nowa struktura nadal opierała się na geograficznym podziale obowiązków^[5]. Dowództwo Sił Sojuszniczych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku AF IBERLANT przekształcono w Regionalne Dowództwo RC SOUTHLANT^[6].

Po gruntownej reformie systemu dowodzenia NATO w 2003 i przemianowaniu Naczelnego Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych NATO Atlantyku ACLANT na Sojusznicze Dowództwo ds. Transformacji ACT, RC SOUTHLANT zostało podporządkowane dowódcy Sojuszniczemu Dowództwu Operacji ACO w Europie. W 2004 zostało przemianowane na Połączone Dowództwo w Lizbonie (Joint Headquarters Lisbon – JHQ Lisbon)^[7]. Głównym zadaniem dowództwo w Lizbonie było zapewnienie operacyjnego dowodzenia powołanym na szczycie w Pradze w 2002 Siłom Szybkiego Reagowania NATO^[8]. Dowództwo było zdolne do prowadzenia dwóch mniejszych operacji połączonych (SJO)^[9].

Struktura organizacyjna

Struktura w 1989^[10]:

• Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku IBERLANT – Lizbona (Portugalia)
  • Dowództwo Wysp Azorskich – Sao Miguel
  • Dowództwo Wyspy Madera – Funchal.

Uwagi

1. Pośrednie wyższe podporządkowane dowództwo (Major Subordinate Commands – MSCs). Dowódca MSCs był tytułowany jako Commander-in-Chief^[1].
2. Dowództwo Główne Podporządkowane^[1].
3. Pośrednie Wyższe Dowództwo^[1].

Przypisy

1. Zarychta 2013 ↓, s. 76.
2. Zarychta 2013 ↓, s. 169.
3. Zarychta 2013 ↓, s. 259.
4. Zarychta 2013 ↓, s. 313.
5. Zarychta 2013 ↓, s. 316.
6. Zarychta 2013 ↓, s. 318.
7. Zarychta 2013 ↓, s. 169 i 323.
8. Zarychta 2013 ↓, s. 323.
9. Zarychta 2013 ↓, s. 332.
10. Zarychta 2013 ↓, s. 261.

Bibliografia

• Stanisław Zarychta: Struktury militarne NATO 1949–2013. Warszawa: Bellona SA, 2013. ISBN 978-83-11-13021-0.