Dresiarze

Abelard Giza wcielający się w dresiarza

Dresiarze – subkultura młodzieżowa, która pojawiła się w Polsce w latach 90. XX w. w ramach klasy robotniczej. Termin pochodzi od zwyczaju noszenia na co dzień ubrań sportowych – dresów. Określenie dresiarz jest najczęściej nacechowane negatywnie, stanowi też rodzaj stygmatyzującego stereotypu.

Charakterystyka

Słowem dresiarze określa się młodych mężczyzn, zamieszkujących osiedla z wielkiej płyty, noszących odzież sportową, spędzających czas „na osiedlu, pod klatką”, i charakteryzujących się gwałtownym zachowaniem, brutalnością, brakiem kultury osobistej i skłonnością do przestępstw. Określenie to ma cechy stereotypu, gdyż sami dresiarze mają niewielkie poczucie wspólnoty w ramach subkultury i rzadko nazywają się tym określeniem^[1]. Oprócz dresów (ubrań sportowych) zewnętrznym wyróżnikiem dresiarzy bywa noszony na szyi gruby, złoty albo srebrny łańcuch. W początkowym okresie grupę tę wyróżniało także słuchanie muzyki disco i disco polo^[2]. Obecnie wyróżniki te są jednak mniej widoczne, zaś dresiarze słuchają przeważnie rapu i muzyki klubowej.

Dresiarze są grupą, której przypisuje się brak poszanowania zasad i norm współżycia społecznego, objawiający się m.in. używaniem ordynarnego, pełnego wulgaryzmów języka oraz akceptowaniem przemocy i przestępstw dla zaspokojenia własnych potrzeb^[3][4].

Według socjologów, zaistnienie tej subkultury jest wynikiem polskiej transformacji ustrojowej polegającej na przejściu od komunizmu do kapitalizmu, w ramach której znaczna część klasy robotniczej okazała się "nieużyteczna" w tworzeniu kapitalistycznego społeczeństwa, i została zepchnięta na margines. Zaistnienie subkultury dresiarzy i blokersów (młodzieży mieszkającej i przebywającej na blokowiskach) jest wynikiem takiego właśnie wykluczenia, które przejawia się również w językowym określaniu przedstawicieli klas niższych jako dresiarzy i wynikającej z tego stygmatyzacji. W zaistnieniu etykiety społecznej dresiarza wyraża się przekonanie nowej klasy średniej o bezużyteczności robotników w warunkach nowej rzeczywistości ekonomicznej. W wyobraźni przedstawiciela klasy średniej dresiarz jest niedostosowany do warunków kapitalizmu, stanowi przeszkodę w rozwoju społeczeństwa, jest pozbawiony gustu, anonimowy i niebezpieczny^[5].

Dresiarze w kulturze

• W 1998 zespół Dezerter wydał płytę Ziemia jest płaska, na której w piosence Od wschodu do zachodu opisuje powstanie subkultury słowami: "Dresy przyszły ze wschodu / Nie z Ameryki i nie z zachodu". Są tam określani jako "Zderzenie Zachodu ze wschodnią mentalnością"^[6].
• Polski zespół rockowy Big Cyc sparodiował dresiarską modę i zachowanie w piosence Dres, zamieszczonej na płycie Zmień z nami płeć z 2002 r.^[7]
• Najbardziej znaną powieścią przedstawiającą fenomen dresiarzy jest Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej, opublikowana w 2002 roku^[8][9]. W 2009 r. książka doczekała się ekranizacji. Film Wojna polsko-ruska wyreżyserował Xawery Żuławski, a w roli głównej – dresiarza "Silnego" – wystąpił Borys Szyc.
• W 2003 r. powstał amatorski film Wożonko, opowiadający o zderzeniu świata gangsterów ze światkiem osiedlowych dresiarzy blokersów^[10]. Reżyserem filmu jest Abelard Giza.
• Dresiarze są negatywnymi bohaterami komiksu Jeż Jerzy^[11].
• Postać dresiarza jest często wykorzystywana w programach polskich kabaretów, m.in. Kabaretu Moralnego Niepokoju, Kabaretu Jurki i Kabaretu Limo.
• DDK RPK opisuje styl dresiarza w utworze Dresowy styl, zamieszczonym na płycie Słowo dla ludzi cz.1.
• W popularnym polskim serialu animowanym dla dorosłych Blok Ekipa głównymi bohaterami są trzej dresiarze z warszawskiej dzielnicy Grochów: Spejson, Wojtas i Walo. Są oni również odwzorowaniem stereotypów dresiarzy.

Zobacz też

Zobacz hasło dresiarz w Wikisłowniku

• blokersi
• chuligani
• gopniki

Przypisy

1. Bartosz Łukaszewski. Subkulturowa dewiacja w kontekście aksjologii domu rodzinnego. Studium socjologiczne warszawskiej subkultury hip-hopowe.. „Praca doktorska napisana pod kierunkiem ks. dr hab. Tadeusza Bąka, prof. UKSW, w Instytucie Socjologii UKSW”. s. 76, 82. 
2. Dola dresiarza – cyber.com
3. Wojciech Orliński: Dresiarze – archiwum.gildia.pl, 15 maja 2002. Dostęp: 2009-07-13.
4. Jakub Dąbrowski: O tym, dlaczego dresiarze noszą dresy. Rozważania nad antropologią odzieży sportowej w subkulturach chuligańskich. "Dialogi Polityczne" nr 5–6, październik 2005.. dialogi.umk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. Dostęp: 2009-07-13.
5. Alison Stenning. Where is the Post-socialist Working Class? Working-Class Lives in the Spaces of (Post-)Socialism.. „Sociology”. 39 (983), s. 983-999, 2005. DOI: 10.1177/0038038505058382. Cytat: In stark contrast to the official rhetoric of socialism, more common tropes today (...)are of the working class as useless, worthless and an obstacle to the ‘transition’ and of their spaces as grim, grey ghettos. This results not only in the characterization of working-class communities as undeserving and intransigent, resting on the unearned laurels of socialism but also in renewed judgements of the embodied working class. In Poland, for example, parts of the working class are labelled as ‘dresiarze’ (those who wear tracksuits or dresy) and ‘blokersi’ (those who live in tower blocks) to reductively frame the working class as tasteless and anonymous, yet somehow threatening.. 
6. Dezerter: Od wschodu do zachodu, tekst utworu.
7. Big Cyc: Dres, tekst utworu.
8. Wojna polsko ruska pod flagą biało-czerwoną – Dorota Masłowska. ksiazki.wp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-11)]. – Wirtualna Polska
9. Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną. free.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. – free.art.pl
10. Wożonko w bazie Filmweb
11. Jeż Jerzy – komiks.gildia.pl