Drymocallis
.jpg) Pięciornik skalny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Drymocallis |
| Nazwa systematyczna | |
| Drymocallis Fourreau ex Rydberg N. Amer. Fl. 22: 366. 20 Nov 1908[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
D. rubricaulis Fourreau ex Rydberg[3] | |
Drymocallis – rodzaj bylin z rodziny różowatych. Obejmuje około 25 gatunków[4] występujących na półkuli północnej w Eurazji i w Ameryce Północnej (od północno-zachodniego Meksyku na północ), głównie w strefie klimatu umiarkowanego[5]. W Polsce rośnie jeden gatunek tu zaliczany, wcześniej tradycyjnie włączany do rodzaju pięciornik, stąd zwany pięciornikiem skalnym Drymocallis rupestris (d. Potentilla rupestris)[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Byliny osiągające od 5 do 100 cm wysokości, rosnące kępiasto lub tworzące rozłogi. Pędy (pojedyncze lub liczne) owłosione rzadko lub gęsto krótkimi włoskami gruczołowatymi[5].
- Liście
- Skrętoległe, skupione głównie w przyziemnej rozecie liściowej, liście łodygowe nieliczne, zmniejszają się ku górze. U nasady liści trwałe przylistki. Blaszka nieparzystopierzasta osiąga od 1 do 25 cm długości, składa się z 5–13 listków o kształcie jajowatym, eliptycznym do rombowatego, na brzegu pojedynczo lub podwójnie piłkowanych[5].
- Kwiaty
- Skupione w szczytowym, luźnym lub gęstym kwiatostanie po 2 do około 50 i więcej, z przysadkami podobnymi do liści. Kwiaty osiągają średnicę od 3 do 25 mm, przy czym te najdrobniejsze mają taki rozmiar z powodu wzniesienia płatków ku górze. Działek kielicha jest 5, przy czym wsparte są dodatkowo ościstymi 5 listkami kieliszka. Płatki białe lub żółte, rzadziej różowo nabiegłe. Pręciki są liczne (20–40), krótsze od płatków. Zalążnia górna z licznymi (10–80), nagimi owocolistkami[5].
- Owoce
- Liczne, nagie, jednonasienne niełupki odpadające pojedynczo, o długości od 0,7 do 1,5 mm[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj wyodrębniony w wyniku stwierdzenia w analizach morfologicznych i molekularnych bliższego pokrewieństwa zaliczanych tu roślin (tradycyjnie ujmowanych jako należące do rodzaju pięciornik (Potentilla) w ramach sekcji sect. Rupestres (lub podrodzaju subg. Closterostyles)) z roślinami z podplemienia Fragariinae[5].
Jeden z rodzajów podplemienia Fragariinae, do którego należą m.in. przywrotnik (Alchemilla), poziomka (Fragaria) i sybaldia (Sibbaldia). Grupa ta jest siostrzana dla rodzaju pięciornik (Potentilla), wraz z którym tworzy plemię Potentilleae z podrodziny Rosoideae w obrębie różowatych (Rosaceae). Rodzina ta z kolei jest kladem bazalnym w obrębie rzędu różowców (Rosales)[2].
- Pozycja na drzewie filogenetycznym plemienia[4]
| Potentilleae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz gatunków [7]
Diagnoza taksonomiczna gatunków, zwłaszcza północnoamerykańskich wymaga weryfikacji, stąd wykaz gatunków zaakceptowanych w tym rodzaju jest niepełny[8][7].
- Drymocallis arizonica Rydb.
- Drymocallis ashlandica (Greene) Rydb.
- Drymocallis cuneifolia Rydb.
- Drymocallis damghanensis Naderi & Faghir
- Drymocallis deseretica Ertter
- Drymocallis fissa (Nutt.) Rydb.
- Drymocallis geoides (M.Bieb.) Soják
- Drymocallis glabrata Rydb.
- Drymocallis glandulosa (Lindl.) Rydb.
- Drymocallis hansenii (Greene) Rydb.
- Drymocallis inquinans (Turcz.) Soják
- Drymocallis longisepala (Strid) Kurtto & Strid
- Drymocallis micropetala Rydb.
- Drymocallis pseudorupestris (Rydb.) Rydb.
- Drymocallis × pumila Rydb.
- Drymocallis rupestris (L.) Soják – pięciornik skalny
- Drymocallis × valida (Greene) Piper
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-07-16] (ang.).
- ↑ a b [C Drymocallis]. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-07-16].
- ↑ a b Torsten Eriksson, Nannie L. Persson, Jenny E.E. Smedmark, What is Potentilla? A phylogeny-based taxonomy for Potentillinae (Rosaceae), „Taxon”, 71 (3), 2022, s. 493-505, DOI: 10.1002/tax.12679.
- ↑ a b c d e f Barbara Ertter: Drymocallis Fourreau ex Rydberg. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-07-16].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 140, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b Drymocallis Fourr. ex Rydb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-27].
- ↑ Drymocallis. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-07-16].