Dwugłówka

Dwugłówka
Ilustracja
Dichorisandra thyrsiflora
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

Euphyllophyta

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

jednoliścienne

Rząd

komelinowce

Rodzina

komelinowate

Rodzaj

dwugłówka

Nazwa systematyczna
Dichorisandra Mikan
Delect. Fl. Faun. Brasil. t. 3. 1820[2]
Typ nomenklatoryczny

D. thyrsiflora Mikan[2]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Dichorisandra reginae
Dichorisandra mosaica

Dwugłówka[3] (Dichorisandra Mikan) – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje według części źródeł 25[4], a według innych nawet 52[5] gatunki. Duże różnice spowodowane są tym, że często jeszcze nawet w XXI wieku opisywane są kolejne gatunki, także po kilka w ciągu jednego roku[6][7][8]. Występują one w strefie tropikalnej i subtropikalnej Ameryki Południowej, rzadko w Środkowej[4] – od południowego Meksyku po północną Argentynę[5]. Rosną w runie leśnym[9], w miejscach wilgotnych, cienistych lub w półcieniu[10].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[4], zwłaszcza Dichorisandra thyrsiflora i Dichorisandra reginae[11][4]. Uprawiane są w ogrodach w strefie klimatu ciepłego (rosnąć mogą w strefach mrozoodporności 10–12), w klimacie umiarkowanym chowane muszą być zimą do szklarni[11]. D. reginae uprawiana jest też w pomieszczeniach jako roślina doniczkowa[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owoce Dichorisandra villosula
Pokrój
Byliny o zróżnicowanym pokroju[9] – o pędach prosto wzniesionych, tworzących kępy[10], także pnącza[9]. Pędy zwykle miękkie[11]. Z korzeniami zwykle na końcach bulwiasto zgrubiałymi[9].
Liście
Skrętoległe, często połyskujące lub podłużnie paskowane[11].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostany wiechowate, czasem zredukowane, wyrastające na szczycie pędu, czasem w kątach liści lub u nasady pędu. Kwiaty są obupłciowe lub niektóre tylko męskie, o symetrii grzbiecistej, z reguły jednak słabo zaznaczonej. Działki kielicha podobnej wielkości. Podobnie płatki korony, które są wolne i gładkie (bez frędzli na brzegach spotykanych u innych rodzajów z podplemienia)[9]. Płatki mają kolor purpurowy lub niebieski[11]. Pręciki w liczbie 5–6 podobne długością lub nierówne, o nitkach krótkich, ale za to okazałych, grubych pylnikach. Zalążnia trójkomorowa[9].
Owoce
Mięsiste[11] torebki otwierające się trzema klapami. W trzech komorach zawierają nasiona otoczone czerwoną, rzadziej białą, mięsistą osnówką[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

W obrębie rodziny komelinowatych Commelinaceae rodzaj należy do podrodziny Commelinoideae[1], a w jej obrębie do plemienia Tradescantieae Meisner (1842) i podplemienia Dichorisandrinae (Pichon) Faden & D.R. Hunt (1991)[9]. Stanowi takson siostrzany względem rodzaju siderasis Siderasis[12].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  2. ↑ a b Dichorisandra. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-04-18].
  3. ↑ Karpowiczowa Ludmiła (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 25.
  4. ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 290, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  5. ↑ a b c Dichorisandra J.C.Mikan. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-03-19].
  6. ↑ Lidyanne Y. S. Aona, Robert B. Faden, Volker Bittrich & Maria do Carmo E. Amaral. Four new species of Dichorisandra (Commelinaceae) endemic from Bahia State, Brazil. „Brittonia”. 68, s. 61–73, 2016. 
  7. ↑ L. Y.S. AONA-PINHEIRO, M. C.E. AMARAL. Four new species of Dichorisandra J.C. Mikan (Commelinaceae) from Southeast Brazil. „Phytotaxa”. 48, 2012. 
  8. ↑ Lidyanne Yuriko Saleme Aona, Robert B. Faden & Maria do Carmo E. Amaral. Five new species of Dichorisandra J. C. Mikan (Commelinaceae) from Bahia State, Brazil. „Kew Bulletin”. 66, s. 479–491, 2011. 
  9. ↑ a b c d e f g h K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 121. ISBN 978-3-642-08378-5.
  10. ↑ a b Christopher Brickell (red.): Encyclopedia of plants and flowers. London, New York, Munich, Melbourne, Delhi: Dorling Kindersley, American Horticultural Society, 2011, s. 564. ISBN 978-0-7566-6857-0.
  11. ↑ a b c d e f Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 304, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  12. ↑ Marco O.O. Pellegrini, Robert B. Faden. Recircumscription and taxonomic revision of Siderasis, with comments on the systematics of subtribe Dichorisandrinae (Commelinaceae). „PhytoKeys”. 83, s. 1–41, 2017-07-13. DOI: 10.3897/phytokeys.83.13490.