Dyschirius politus

Dyschirius politus
(Dejean, 1825)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

grzebielniki

Plemię

Dyschiriini

Rodzaj

wałecznik

Podrodzaj

Dyschirius (Dyschiriodes)

Gatunek

Dyschirius (Dyschiriodes) politus

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dyschirius politus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny grzebielników.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1825 roku przez Pierre’a F.M.A. Dejeana pod nazwą Clivina polita[1].

Wyróżnia się w jego obrębie trzy podgatunki[2][3]:

  • Dyschirius politus chamunensis Fedorenko, 1992
  • Dyschirius politus meridianus Fedorenko, 1992
  • Dyschirius politus politus (Dejean, 1825)

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 3,8 do 4,9 mm. Głowa jest metalicznie ciemnobrązowa, rzadziej czarna lub niebieska. Nadustek pozbawiony jest zęba pośrodku przedniej krawędzi. Czułki są brązowoczerwone z przyciemnionymi, czasem począwszy od drugiego członu przyciemnione; ich wierzchołkowe człony są niezgrubiałe, dłuższe niż szerokie lub tak szerokie jak długie. Barwa głaszczków również jest brązowoczerwona. Obrzeżenie boków przedplecza wyraźnie sięga ku tyłowi do tylnego chetoporu (punktu szczecinkowego). Pokrywy są smukłe, o stosunkowo równoległych bokach, całkowicie płaskich międzyrzędach i delikatnych, ale do samego szczytu wyraźnych, nieregularnie i skąpo punktowanych rzędach. Podstawa pokryw jest nieobrzeżona, siateczkowana niewyraźnie i tylko częściowo, pozbawiona guzka lub o guzku niewyraźnym. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze przypodstawowym, po jednym chetoporze zabarkowym, po dwa, rzadziej jeden lub trzy chetopory dyskalne i po dwa, rzadziej jeden lub trzy chetopory przedwierzchołkowe. Barwa przedplecza i pokryw jest zwykle metalicznie ciemnobrązowa, rzadziej czarna lub niebieska, często z wierzchokiem pokryw rdzawo lub jasnobrązowo prześwitującym. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Odnóża są czerwonobrązowe. Te pierwszej pary są grzebne i mają golenie o bardzo niewyraźnym i stępionym dolnym spośród ząbków krawędzi zewnętrznej oraz o dłuższej od kolca wierzchołkowego lub mu równej ostrodze[4].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owad rozmieszczony od nizin do przedgórzy[4]. Zasiedla niezacienione stanowiska na pobrzeżach wód płynących i stojących o podłożu piaszczystym, mulistym lub gliniastym[4][5][6], a także słonawiska[4], rozlewiska, piaskownie i wilgotne pola uprawne[6]. Żyje w wykopanych w glebie norkach. Poluje na drobne bezkręgowce[4]. Związany jest pokarmowo m.in. z różnymi stadiami rozwojowymi wściubów B. erraticus, B. gallicus, B. nanus, B. opacus i B. pallipes[6].

Gatunek holarktyczny[2][5], cyrkumborealny[4]. Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Iranu, Mongolii i Chin[2][7]. W Ameryce Północnej notowany jest z Kanady i Stanów Zjednoczonych, w tym z Alaski[7]. Podgatunek D. p. meridianus znany jest z Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu[2][8] i Chin[8]. Podgatunek D. p. chamunensis jest endemitem Iranu[2][9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ P.F.M.A. Dejean: Species général des coléoptères, de la collection de M. le Comte Dejean 1 [Tome premier]. Paris: Crevot, 1825, s. 422.
  2. ↑ a b c d e M. Balkenohl, Scaritinae, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0.
  3. ↑ Wolfgang Lorenz, Dyschirius (Dyschiriodes) politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12].
  4. ↑ a b c d e f Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.
  5. ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  6. ↑ a b c P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006. 
  7. ↑ a b Wolfgang Lorenz, Dyschirius politus politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12].
  8. ↑ a b Wolfgang Lorenz, Dyschirius politus meridianus Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12].
  9. ↑ Wolfgang Lorenz, Dyschirius politus chamunensis Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12].