Dziewięć Łuków

Dziewięć Łuków[1] w zapisie hieroglificznym
lub

Alabastrowy postument posągu faraona Nektanebo II

Sfinks Totmesa III leżący na Dziewięciu Łukach. Luwr

Dziewięć Łuków – hieroglificzne określenie wrogów starożytnego Egiptu.

Etymologia

Nazwa może wynikać z faktu używania łuków przez sąsiadów państwa faraonów lub też pochodzić od rytuału niszczenia (łamania) uzbrojenia pokonanych wrogów^[2].

Określenie to nie odnosiło się do stałej grupy ludów, ale w zależności od okresu historycznego do różnych plemion i nacji rywalizujących w tym czasie z Egiptem. Zazwyczaj zaliczano do nich jednak „Nubijczyków” i „Azjatów”^[3].

Przedstawienie

Dziewięć Łuków przedstawiano zazwyczaj jako dziewięć sztuk broni lub dziewięciu różniących się etnicznie jeńców, zazwyczaj przygniecionych stopami faraona. Tradycyjnie zdobiono nimi królewskie przedmioty tj.: sandały, stopnie, podstawy posągów w taki sposób, aby władca mógł je deptać^[4].

Najstarsze przedstawienie pojawiło się w okresie Starego Państwa na podstawie posągu faraona Dżosera. Zwieńczone szakalem pojawiło się na pieczęci nekropolii Doliny Królów, zapewne z intencją symbolicznego odstraszenia grabieżców i wszelkiego zła, mogącego zakłócić spokój zmarłych^[3]. Według niektórych, Dziewięć Łuków mogło mieć znaczenie magiczne, egzekracyjne (służące zaklinaniu) które praktykowano urzędowo^[5].

Oprócz tego, znak Dziewięciu Łuków pojawiał się na najważniejszych egipskich inskrypcjach, przedstawiających najcięższe wojenne zmagania^[6]. Na niektórych w sposób symboliczny przedstawiały faraonów jako obrońców Egiptu^[7].

Pozostałe znaczenia

O wieloznaczności tego terminu i kłopotach jakie sprawia jego interpretacja, może świadczyć fakt, że początkowo, bezpośrednio po zjednoczeniu (w okresie predynastycznym) w połączeniu z ze znakiem rekhyt (ptak) Dziewięć Łuków odnosiło się również do podbitych prowincji Dolnego Egiptu^[8]. Z czasem przybrało znaczenie opisujące dominia, tzn. że określano nim ziemie nad którymi panował faraon. W tym przypadku zaliczano do Dziewięciu Łuków także Dolny i Górny Egipt^[9][10].

Przypisy

1. P. Dickson: Dictionary of Middle Egyptian in Gardiner Classification Order. 2006, s. 229.
2. Subdue the Nine Bows (the traditional enemies of Egypt). [w:] Ancient Egypt and Archaeology Web Site [on-line]. www.ancient-egypt.co.uk. [dostęp 2013-07-17]. (ang.).
3. I. Shaw: The Oxford History of Ancient Egypt. Oksford: Oxford University Press, 2000, s. 309-311. ISBN 978-0-19-280458-7.
4. R.H. Wilkinson. The Representation of the Bow in the Art of Egypt and the Ancient Near East. „Journal of the Ancient Near Eastern Society (JANES)”. 20, s. 83-99, 1991. The Jewish Theological Seminary. ISSN 0010-2016. (ang.). 
5. N. Grimal: Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004, s. 177. ISBN 83-06-02917-8.
6. J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. IV the Twentieth to the Twenty-sixth Dynasties. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906, s. 21.
7. J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. III the Nineteenth Dynasty. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906, s. 81.
8. K. Griffin. Images of the rekhyt from ancient Egypt. „Ancient Egypt Magazine”. 7 (38) (Issue 2), październik/listopad 2006. Empire Publications. ISSN 1470-9990. (ang.). brak numeru strony
9. K.A. Wilson: The Campaign of Pharaoh Shoshenq I Into Palestine. Rottenburg: Mohr Siebeck Tübingen, 2005, s. 103. ISBN 3-16-148270-0.
10. J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. II the Eighteenth Dynasty. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906, s. 362.

Bibliografia

• J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. II the Eighteenth Dynasty. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906. Brak numerów stron w książce
• J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. III the Nineteenth Dynasty. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906. Brak numerów stron w książce
• J.H. Breasted: Ancient Records of Egypt Vol. IV the Twentieth to the Twenty-sixth Dynasties. Chicago, Londyn, Lipsk: The University of Chicago Press, 1906. Brak numerów stron w książce
• P. Dickson: Dictionary of Middle Egyptian in Gardiner Classification Order. 2006. Brak numerów stron w książce
• K. Griffin. Images of the rekhyt from ancient Egypt. „Ancient Egypt Magazine”. 7 (38) (Issue 2), październik/listopad 2006. Empire Publications. ISSN 1470-9990. (ang.). brak numeru strony
• N. Grimal: Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004. ISBN 83-06-02917-8. Brak numerów stron w książce
• I. Shaw: The Oxford History of Ancient Egypt. Oksford: Oxford University Press, 2000. ISBN 978-0-19-280458-7. Brak numerów stron w książce
• R.H. Wilkinson. The Representation of the Bow in the Art of Egypt and the Ancient Near East. „Journal of the Ancient Near Eastern Society (JANES)”. 20, s. 83-99, 1991. The Jewish Theological Seminary. ISSN 0010-2016. (ang.). 
• K.A. Wilson: The Campaign of Pharaoh Shoshenq I Into Palestine. Rottenburg: Mohr Siebeck Tübingen, 2005. ISBN 3-16-148270-0. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Dziewięć Łuków

• Subdue the Nine Bows (the traditional enemies of Egypt). [w:] Ancient Egypt and Archaeology Web Site [on-line]. www.ancient-egypt.co.uk. [dostęp 2013-07-17]. (ang.).