Dźwiniacz Górny
| osada | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Liczba ludności (2013) |
41[3] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-713[4] |
| SIMC |
0356180 |
Położenie na mapie gminy Lutowiska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego  | |
 49°08′58″N 22°46′48″E/49,149444 22,780000[1]
| |
Dźwiniacz Górny – nieistniejąca wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska, obecnie jest to tzw. obszar geodezyjny. Mimo to miejscowość figuruje jako osada w rejestrze TERYT[5]. Podlega sołectwu Stuposiany.
8 km na północny wschód od wsi znajduje się źródło Dniestru.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W XIX wieku większa własność ziemska (szlachecka) w Dźwiniaczu Górnym należała do rodu Łodyńskich herbu Sas. W 1804 właścicielem był Jan Łodyński[6]. W latach 50. właścicielem tych dóbr był Hilary Treter, syn Aleksandra i Konstancji z domu Łodyńskiej herbu Sas[7]. Potem Celina i Mieczysław Treterowie odziedziczyli po Aleksandrze Treterze części wsi Dźwiniacz Górny (w 1865 dobra nabył Herman Frenkiel)[8].
Do 1934 Dźwiniacz Górny był odrębną gminą jednostkową, a w latach 1934–1945 gromadą w zbiorowej gminie Tarnawa Niżna, należącej do powiatu turczańskiego w woj. lwowskim (do 1931 woj. stanisławowskie). W latach 1945–1951 w obrębie powiatu leskiego w woj. rzeszowskim, w 1952–1972 powiatu ustrzyckiego, a w 1972–1975 powiatu bieszczadzkiego w tymże województwie (1952–1954 i od 1973 w gminie Lutowiska (Szewczenko)). W latach 1975–1998 w województwie krośnieńskim.
Wieś istniała do roku 1946. W roku 1880 mieszkało w niej 90 Żydów, a w roku 1921 już 171. Żydzi należeli do gminy wyznaniowej w Lutowiskach i posiadali we wsi drewniany dom modlitwy. W sierpniu 1943 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 15 Polaków, grabiąc i paląc ich gospodarstwa[9]. Wieś obecnie nie istnieje, a jej teren został w roku 1946 podzielony między Polskę a sowiecką Ukrainę.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]- 1785 – 367 osób
- 330 wyznania greckokatolickiego
- 30 wyznania rzymskokatolickiego
- 7 wyznania mojżeszowego
- 1840 – 734 grekokatolików
- 1859 – 768 grekokatolików
- 1879 – 756 grekokatolików
- 1899 – 908 grekokatolików
- 1921 – 1218 osób (w 196 domach mieszkalnych):
- 1015 wyznania greckokatolickiego
- 171 wyznania mojżeszowego
- 32 wyznania rzymskokatolickiego
- 1926 – 1150 grekokatolików
- 1938 – 1549 osób
- 1365 wyznania greckokatolickiego
- 160 wyznania mojżeszowego
- 24 wyznania rzymskokatolickiego
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29346
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ GUS. Bank Danych Lokalnych
- ↑ Stuposiany, [w:] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1232 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rejestr TERYT
- ↑ Tomasz Hołyński, Właściciele i dzierżawcy dóbr ziemskich w cyrkule sanockim w 1804 r. Wyjątek z topograficzno- -statystycznych materiałów Antona Baldacciego w Wiedniu, Res Historica 37, 2014
- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Rocznik szlachty polskiej. T. 2. Lwów: Księgarnia K. Łukaszewicza, 1883, s. 706.
- ↑ Władysław Pulnarowicz: U źródeł Sanu, Stryja i Dniestru (historja powiatu turczańskiego). Turka: Wydawnictwo Związku Strzeleckiego, 1929, s. 126.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1111, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dźwiniacz Górny (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 309.
- Historia Żydów w Dźwiniaczu Górnym. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl