Eat the rich

Kobieta z hasłem i rysunkiem parodiującym symbol sierpa i młota, gdzie zamiast młota znajduje się widelec (Madryt, 2012).

Eat the rich (ang. zjedz bogatych) – slogan polityczny związany z ideą konfliktu klasowego i antykapitalizmu[1]. Wyrażenie to jest powszechnie przypisywane filozofowi politycznemu Jean-Jacquesowi Rousseau, z cytatu spopularyzowanego po raz pierwszy podczas rewolucji francuskiej: „Kiedy ludzie nie będą mieli już nic do jedzenia, zjedzą bogatych”.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Pierre-Gaspard Chaumette, przewodniczący Komuny Paryża, wygłosił przemówienie do mieszkańców miasta w okresie Wielkiego Terroru 14 października 1793, w którym powiedział: „Rousseau też był częścią ludu i powiedział: »Kiedy ludzie nie będą mieli już nic do jedzenia, zjedzą bogatych«” (org. „Rousseau faisait parti du peuple aussi, et il disait: 'Quand le peuple n'aura plus rien à manger, il mangera le riche”)[2].

Wyrażenie było początkowo krytyką francuskiej szlachty, ale później zostało spopularyzowane we Francji jako odpowiedź na niepowodzenia rewolucji francuskiej, która utrwaliła biedę w kraju[3].

Współcześnie

[edytuj | edytuj kod]

W XXI wieku wyrażenie używane jest najczęściej jako w odpowiedzi na rosnące nierówności majątkowe i brak bezpieczeństwa żywnościowego. W Stanach Zjednoczonych slogan został użyty m.in. w 2019 przez ludzi obecnych na wiecu postępowej kandydatki Partii Demokratów, Elizabeth Warren. Odnosił się on do stanowiska Warren w sprawie redystrybucji bogactwa, w tym jej stanowiska w sprawie podatku majątkowego[3].

Fraza zyskała popularność w serwisach społecznościowych po 2019, a zwłaszcza po obostrzeniach i blokadach związanych z pandemią COVID-19 w 2020[4]. Na TikToku zauważalny stał się trend używania tagu #eattherich w filmikach krytykujących konsumpcjonizm i rosnące nierówności społeczne, w których często zachęcano do zaprzestania obserwowania influencerów czy korporacji[5][6]. Niektórzy influencerzy z czasem podjęli próbę przechwycenia trendu jako formy stosowanego przez siebie marketingu[7].

W popkulturze

[edytuj | edytuj kod]

Wyrażenie to było wielokrotnie używane w popkulturze, jako przykłady można wymienić:

  • Tytuł brytyjskiego filmu z 1987 w reżyserii Petera Richardsona[8].
  • Eat the Rich – piosenka Motörhead nagrana do powyższego filmu[9], która znalazła się na albumie Rock ’n’ Roll.
  • Eat the Rich – utwór Aerosmith z 1993, który znalazł się na albumie Get a Grip.
  • Popularnonaukowa książka Eat the Rich autorstwa P. J. O'Rourke i wydana w 1998[10].
  • Thriller Eat The Rich napisany przez Andrew Rivasa i wydany w 2020[11].
  • W 2021 pod tytułem Eath the Rich ukazała się seria komiksów, do których scenariusz napisała Sarah Gailey, a rysunki wykonał Pius Bak[12].
  • Książka science fiction Eat the Rich: The Chronicles of Altor autorstwa Shawna Inmona i wydana w 2022[13].
  • Książka How to Cook and Eat the Rich napisana przez Sunyi Dean i wydany w 2023[14].

Wiele filmów zostało opisanych jako „eat the rich movies”, szczególnie w 2019 wraz z premierami takich produkcji jak Joker, Parasite, Na noże czy Zabawa w pochowanego[15], a w 2022 wraz z premierami W trójkącie, Menu i Glass Onion: Film z serii „Na noże”[16][17][18]. Obok filmów niekiedy wymienia się również produkcje serialowe, jak Squid Game, Sukcesja czy Biały Lotos[19][20].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Kinga Budzyn, EAT THE RICH [online], Kulturoteka, 2019 [dostęp 2023-03-11] (pol.).
  2. ↑ Eden Turbide, Eat the Rich! Pourquoi les pauvres mangent-ils les riches dans Querelle de Roberval de Kevin Lambert? [online], lilitherature, 17 grudnia 2020 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-26] (fr.).
  3. ↑ a b Condé Nast, How “Eat the Rich” Became the Rallying Cry for the Digital Generation [online], GQ, 5 listopada 2019 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).
  4. ↑ Anna PresnallCategories, “Eat the Rich!”: A Rallying Cry Against Income Inequality [online], UAB Institute for Human Rights Blog [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  5. ↑ An ‘Eat the rich’ hashtag Has Been Trending On Both Twitter And TikTok. [online], YEET MAGAZINE, 20 lutego 2021 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-24] (ang.).
  6. ↑ Kelly Wynne, A New 'Eat the Rich' Plan Asks You to Unfollow Your Favorite Celebrities [online], Newsweek, 3 lutego 2021 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-18] (ang.).
  7. ↑ Klementyna Szczuka, De-influencing. Koniec ery influencera? [online], Vogue, 7 marca 2023 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-11] (pol.).
  8. ↑ Zjeść Bogatych [online], Filmweb (pol.).
  9. ↑ MOTÖRHEAD - EAT THE RICH [online], dutchcharts.nl [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  10. ↑ [Eat the Rich] [online], C-SPAN.org [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  11. ↑ Eat The Rich [online], Goodreads [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  12. ↑ EAT THE RICH TP [online], ATOM Comics [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  13. ↑ Eat the Rich: The Chronicles of Altor [online], Goodreads [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  14. ↑ How to Cook and Eat the Rich [online], Goodreads [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  15. ↑ Marcin Stachowicz, Pożreć bogatych [online], Filmweb [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-11] (pol.).
  16. ↑ Jacinda Perez, Eat the Rich! – What 2019’s Films Had to Say About Wealth and Privilege [online], Flip Screen, 6 stycznia 2020 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-07] (ang.).
  17. ↑ Elijah de Castro, “Eat the rich” phenomenon dominates popular films | The Ithacan [online], theithacan.org [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2021-09-26] (ang.).
  18. ↑ Kimber Myers, How eat-the-rich comedies changed during COVID [online], Mashable, 31 grudnia 2022 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-03] (ang.).
  19. ↑ Marcin Stachowicz, Sprzedamy wam tę niechęć hurtowo [online], Czas Kultury [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-11] (pol.).
  20. ↑ Magdalena Czubaszek, Przeciwko „W trójkącie” i innym produkcjom rzekomo krytykującym kapitalizm [online], magazynkontakt.pl [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-11] (pol.).