Eodicynodon | |
Barry, 1974 | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
Rodzina |
Eodicynodontidae |
Rodzaj |
Eodicynodon |
Eodicynodon – rodzaj niewielkiego, prymitywnego dicynodonta, jedyny przedstawiciel rodziny Eodicynodontidae. Żył u schyłku środkowego permu (word, 268–266 mln lat temu) na terenie dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Jest najwcześniejszym i najbardziej bazalnym ze znanych dicynodontów, roślinożernych terapdysów. Szereg cech budowy szkieletu pozwala na odróżnienie eodicynodona od innych przedstawicieli Dicynodontia.
Eodicynodon był stosunkowo niewielkim dicyonodontem – osiągał 45 cm długości i wysokość 15 cm na poziomie barków[1]. Okna skroniowe bardzo długie i duże. Podniebienie wtórne ukształtowane z kości przedszczękowej, szczęki oraz podniebienia twardego. Z przodu szczęk znajdował się keratynowy dziób. Zęby, z wyjątkiem kłów, zanikły[2]. Odnaleziono osobnika, który w lewej kości szczękowej miał dwa kły, jednak cecha ta została uznana za anomalię[3].
Szkielet pozaczaszkowy
Rubidge i współpracownicy wyróżnili w 1994 siedem cech budowy kości kończyn odróżniających eodicynodona od pozostałych rodzajów dicynodontów, między innymi fakt, że kości promieniowa i łokciowa są smukłe, a kość biodrowa wysoka ze stosunkowo niewielkim wyrostkiem przednim. Kończyny przednie były ugięte w kolanach i rozstawione na boki, tylne jednak pozostawały wyprostowane. Kilka cech wskazuje na większą bazalność eodicynodona – np. masywna kość ramienna z rozszerzającymi się zakończeniami oraz niewielka liczba żeber krzyżowych – jednak pozostałe są identyczne jak u bardziej pochodnych form Dicynodontia[1].
Dokładne określenie cech charakterystycznych eodicynodona jest ważne, gdyż umożliwia odróżnienie go od robertii – innego dicynodonta żyjącego pod koniec środkowego permu w Afryce Południowej. Dokładny zasięg stratygraficzny robertii nie jest znany i dopiero odkrycie pozaczaszkowego szkieletu eodicynodona pozwoliło rozróżnić przedstawicieli tych dwóch rodzajów[1].
Zarówno Eodicynodon jak i Robertia odnajdywano w skałach Beaufort Group formacji Karoo w RPA w górnych warstwach „strefy eodicynodonów i tapinocefali” (Eodicynodon-Tapinocephalus assemblage zone)[1], jednak odnaleziono również szczątki eodicynodona z nieco geologicznie młodszych warstw[3].
Uproszczony kladogram dicynodontów z zaznaczeniem pozycji eodicynodona[4]
o †Dicynodontia |--o †Eodicynodon [Eodicynodontidae] | |-- †E. oosthuizeni | `-- †E. oelofseni `--o †„Neodicynodontia”?? |--+-- Dicynodontoidea | `--o †Robertiidae [incl. Diictodontidae] `--+--o †Endothiodontoidea | |--o †Pristerodontidae | `--o †Endothiodontidae `--o †Emydopoidea |--o †Emydopidae |--o †Cistecephalidae |--o †Myosauridae `--o †Kingoriidae