Epicoccum nigrum

Ilustracja
Epicoccum nigrum na purchawce gruszkowatej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Dothideomycetes

Rząd

Pleosporales

Rodzina

Didymellaceae

Rodzaj

Epicoccum

Gatunek

Epicoccum nigrum

Nazwa systematyczna
Didymella pinodella Link
Mag. Gesell. naturf. Freunde, Berlin 7: 32 (1816) [1815]
Multimedia w Wikimedia Commons
Epicoccum nigrum na korzeniu winogrona porażonego przez Fusarium

Epicoccum nigrum Link – gatunek grzybów z klasy Dothideomycetes[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Epicoccum, Didymellaceae, Pleosporales, Pleosporomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1815 r. Johann Heinrich Friedrich Link[1]. Ma ponad 20 synonimów. Są nimi wszystkie odmiany i formy, a także m.in.:

  • Epicoccum aleurophilum (Sacc.) Mussat 1901
  • Phoma epicoccina Punith., M.C. Tulloch & C.M. Leach 1972[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy półkuliste lub pofałdowane, maczugowate podkładki, z których wyrastają sporodochia[3]. W hodowli na pożywkach tworzy także pyknidia, których w naturze jak dotąd nie zaobserwowano. Mają średnicę 120–200 µm, kulisty kształt, barwę brązową do czarnej, ostiolum, występują pojedynczo lub w skupiskach pomiędzy sklerocjami. Ściana złożona z kilku warstw sprasowanych brązowych komórek, mocno pigmentowanych i grubościennych na zewnątrz. Brak konidioforów. Komórki konidiotwórcze utworzone z niezróżnicowanych, szklistych komórek na wewnętrznej ścianie pyknidium,, mają wymiary 2–5 × 2–3 µm i proliferują jednocześnie. Konidia (3–) 4–8 (–10) x 1,5–3 (–4) µm, zwykle krótko cylindryczne, czasami lekko zakrzywione, szkliste, bez przegród, cienkościenne i gładkie, z gutulami, bez epispory, z galaretowatą osłoną lub przyczepkami. Sklerocja zmieszana z pyknidiami, średnica 200-400 µm, ciemnobrązowe do czarnych, gładkie, złożone ze sprasowanych brązowych komórek[4].

W naturze konidia powstają w sporodochiach na podkładkach. Przeważnie mają średnicę 100–250 µm., ale są bardzo różnej wielkości i często zlewają się, tworząc skupiska o średnicy do 2 mm, pojawiające się jako małe czarne krostki rozproszone na powierzchni podłoża, często związane z różowawą lub fioletową pigmentacją. Konidiofory 5–15 × 3–6 µm, w zwartych gronach, sporadycznie rozgałęzione, proste lub pofałdowane, szkliste do jasnobrązowych i zwykle brodawkowate na czubku. Konidia (11,5–) 13,5–23 (–28,5) µm, o kształcie od kulistego do gruszkowatego, ciemnozłotobrązowe, często z bladą wystającą komórką podstawną i przechodzące w zarodniki murkowate, chociaż w dojrzałych konidiach przegrody są często przesłonięte przez chropowate i mocno pigmentowane epispory. Brak galaretowatej osłony i przyczepek[4].

Teleomorfa nieznana[4].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pospolity grzyb saprotroficzny, występujący głównie na świeżych, nekrotycznych plamach spowodowanych przez inne, pasożytnicze patogeny na nadziemnych częściach roślin[3]. Zarodniki E. nigrum wyizolowano z różnych środowisk, głównie z gleby, torfu, ściółki leśnej, surowej próchnicy, kompostu, tundry, ścieków i piasku (np. wydmy, piaski zasolone). Powszechnie spotykany jest na zbożach i nasionach, a także na innych uprawach, w tym kukurydzy, fasoli, ziemniakach, grochu i brzoskwiniach. W środowisku wewnętrznym znaleziono go na obrazach i tapetach, bawełnie i tekstyliach, w kurzu i w powietrzu[5]. Jest to kosmopolityczny grzyb pleśniowy występujący na drewnie, papierze, szerokiej gamie tekstyliów i żywności, owadach i ludzkiej skórze. E. nigrum może również żyć w tkankach roślinnych i na innych gatunkach grzybów[6]. Potrafi rozwijać się na liściach zanurzonych w wodzie o temperaturze 0 °C i jest uważany za fakultatywny grzyb wodny. Jest zdolny do kolonizacji glonów i traw bagiennych. Jest tolerancyjny na zmiany w dostępności wody i stwierdzono, że wzrost strzępek powraca w ciągu godziny od kontaktu z wodą[7].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Epicoccum nigrum podejrzewany jest o to, że pełni pewną rolę w rozwoju choroby o nazwie jesienna osutka sosny (decydujące znaczenie mają tu jednak inne patogeny)[8].

Jest jednym z alergenów. Badania wykazały, że 5–7% różnych populacji na całym świecie wykazuje uczulenie na niego, a do 36% osób z alergią reaguje na testy skórne za pomocą określonych ekstraktów grzybów. Podczas gdy większość grzybów związanych z alergiami, takich jak Aspergillus fumigatus i Penicillium chrysogenum, wytwarza alergeny dopiero po wykiełkowaniu, zarodniki Epicoccum wytwarzają je zarówno przed, jak i po wykiełkowaniu. Powoduje zaburzenia górnych i dolnych dróg oddechowych, nieżyt nosa, zapalenie zatok i astmę[6].

Epicoccum nigrum ma szeroki zakres zastosowań medycznych, przemysłowych i rolniczych. Wytwarza różnorodne pigmentowane i niepigmentowane związki przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Związki te są skuteczne przeciwko innym grzybom i bakteriom obecnym w glebie. Są to m.in.: flawipina i epirodyny A i B, epikorazyny A i B[9]. W przemyśle E. nigrum jest wykorzystywany do biosyntezy nanocząstek ze srebra i złota, które mają zastosowanie w procesach chemicznych, przemysłowych i medycznych[10]. Jest stosowany w biologicznym oczyszczaniu przemysłowych ścieków oleistych. Zmniejsza w nich zawartość nadtlenku wodoru, fenoli i zapotrzebowanie na tlen[11]. Produkuje różnorodne pigmenty, od ciemniejszych pomarańczy po żółcie i zielenie. Są one naturalnymi zamiennikami sztucznych pigmentów stosowanych obecnie w żywności[12].

W Brazylii E. nigrum jest używany do wspomagania wzrostu korzeni i zwalczania patogenów trzciny cukrowej[13]. Jest używany jako środek grzybobójczy do biologicznego zwalczania brunatnej zgnilizny drzew pestkowych wywołanej przez gatunki Monilinia laxa i Monilinia fructigena[14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-09-05] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-09-05] (ang.).
  3. ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  4. ↑ a b c Epicoccum nigrum [online], Fungi of Great Britain en Ireland [dostęp 2022-09-05] (ang.).
  5. ↑ Anderson i inni, Compendium of soil fungi, London: Academic Press., 1981, ISBN 978-0-12-220401-2.
  6. ↑ a b Jelena Somborski, What is Epicoccum nigrum? [online], Mold Busters.
  7. ↑ Miller, Robert A. Samson, J. David, Microorganisms in home and indoor work environments. Diversity, health impacts, investigation and control, t. 2, Boca Raton, FL: CRC Press., ISBN 978-1-4200-9334-6.
  8. ↑ Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6.
  9. ↑ Averil E. Brown, Ruth Finlay, J.S. Ward, Antifungal compounds produced by Epicoccum purpurascens against soil-borne plant pathogenic fungi”, „Soil Biology and Biochemistry”, 19 (6), 1987, s. 657–664.
  10. ↑ Yongqing Qian i inni, Biosynthesis of silver nanoparticles by the endophytic fungus Epicoccum nigrum and their activity against pathogenic fungi, „Bioprocess and Biosystems Engineering”, 36 (11), 2006, s. 1613–1619, DOI: 10.1007/s00449-013-0937-z.
  11. ↑ Daniel Delgado Queissada i inni, Epicoccum nigrum and Cladosporium sp. for the treatment of oily effluent in an air-lift reactor, „Brazilian Journal of Microbiology”, 44 (2), 2013, s. 607–612, DOI: 10.1590/S1517-83822013000200041.
  12. ↑ Sameer A.S. Mapari, Anne S. Meyer, Ulf Thrane, Evaluation of Epicoccum nigrum for growth, morphology and production of natural colorants in liquid media and on a solid rice medium, „Biotechnology Letters”, 30 (12), 2008, s. 2183–2190, DOI: 10.1007/S10529-008-9798-y.
  13. ↑ Léia Cecilia de Lima Fávaro i inni, Epicoccum nigrum P16, a Sugarcane Endophyte, Produces Antifungal Compounds and Induces Root Growth, „PLOS One”, 7 (6), 2012, DOI: 10.1371/journal.pone.0036826.
  14. ↑ A. De Cal i inni, Population dynamics of a biocontrol agent against brown rot in stone fruit”, „Journal of Applied Microbiology”, 106 (2), 2009, s. 592–605, DOI: 10.1111/j.1365-2672.2008.04030.x.