Euphoberiidae

	Euphoberiidae
	Scudder, 1882
	Okres istnienia: pensylwan PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Euphoberiidae spinulosa
	; Acantherpestes major
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	wije
Gromada	dwuparce
Podgromada	Chilognatha
Nadrząd	Archipolypoda
Rząd	Euphoberiida; Hoffman, 1969
Rodzina	Euphoberiidae
	Multimedia w Wikimedia Commons

Euphoberiidae – rodzina wymarłych wijów z gromady dwuparców i kohorty Archipolypoda. Jedyna z monotypowego rzędu Euphoberiida. Ich skamieniałości pochodzą z pensylwanu (karbon) i znajdowane są na terenie Europy oraz Ameryki Północnej^[1]^[2].

Rodzinę tę wprowadził w 1882 S.H. Scudder, a takson Euphoberiida utworzył dla niej w 1969 R.L. Hoffman^[3]. Należą do niej 3 rodzaje^[1]:

Acantherpestes Meek et Worthen, 1868
Euphoberia Meek et Worthen, 1868
Myriacantherpestes Bruke, 1972

Euphoberiidae są dominującą grupą wijów w zapisie kopalnym pensylwanu^[4] i stanowią najlepiej morfologicznie poznaną rodzinę Archipolypoda^[1]. Osiągały do 30 cm długości, a liczba segmentów budujących ich tułów wynosiła więcej niż 20, ale mniej niż 60. Głowę miały wyposażoną w małe czułki osadzone na przyśrodkowych nabrzmiałościach i duże, być może złożone oczy. Diplosegmenty miały pleuryty zlane z tegitami i wolne sternity. Tylne części tergitów (metatergity) wyposażone były w dwa rzędy parzystych, rozgałęzionych kolców. Przy nasadach kolców bocznej pary ulokowane były ozopory (otwory gruczołów obronnych). Przetchlinki znajdowały się na sternitach, po bokach bioder. Odnóża były 6-członowe, z długimi udami. Samce przynajmniej części gatunków miały pośrodku ciała zmodyfikowane odnóża, ale służyły one raczej przytrzymywaniu samicy niż kopulacji. Zakończenie ciała stanowił pierścień preanalny, łuska wentralna i para walw analnych^[1].

Obok form dorosłych znane są również osobniki młodociane z rodzaju Euphoberia. Miały one mniejszą liczbę omatidiów, krótsze kolce na tergitach i 6 lub 7 beznogich segmentów na końcu tułowia^[3]^[1].

Diplosegment Euphoberiidae wg Scudder, 1882
Grafika Antonína Friča (1899) z karbońskimi wijami Czech. Acantherpestes gigas oznaczony 1 (pierwszy plan). Euphoberia hystrix oznaczona 10 (koło pajęczaka)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gregory D. Edgecombe: Diplopoda – Fossils. W: The Myriapoda Volume 2. Alessandro Minelli (red.). Leiden, Boston: Brill, 2015, seria: Treatise on Zoology – Anatomy, Taxonomy, Biology.
↑ William A. Shear, Gregory D. Edgecombe. The geological record and phylogeny of the Myriapoda. „Arthropod Structure & Development”. 39 (2-3), s. 174–190, 2010. DOI: 10.1016/j.asd.2009.11.002.
↑ ^a ^b Heather M. Wilson. Aggregation behaviour in juvenile millipedes from the Upper Carboniferous of Mazon Creek, Illinois. „Palaeontology”. 49 (4), s. 733–740, 2006. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2006.00567.x..
↑ William A. Shear: The fossil record and evolution of the Myriapoda.. W: Arthropod Relationships. Systematics Association Special Volume 55. R.A. Fortey, R.H. Thomas (red). London,: Chapman & Hall, 1997, s. 211–219.

[Edgecombe-1] Gregory D. Edgecombe: Diplopoda – Fossils. W: The Myriapoda Volume 2. Alessandro Minelli (red.). Leiden, Boston: Brill, 2015, seria: Treatise on Zoology – Anatomy, Taxonomy, Biology.

[ShearEdgecombe-2] William A. Shear, Gregory D. Edgecombe. The geological record and phylogeny of the Myriapoda. „Arthropod Structure & Development”. 39 (2-3), s. 174–190, 2010. DOI: 10.1016/j.asd.2009.11.002.

[Wilson-3] Heather M. Wilson. Aggregation behaviour in juvenile millipedes from the Upper Carboniferous of Mazon Creek, Illinois. „Palaeontology”. 49 (4), s. 733–740, 2006. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2006.00567.x..

[Shear-4] William A. Shear: The fossil record and evolution of the Myriapoda.. W: Arthropod Relationships. Systematics Association Special Volume 55. R.A. Fortey, R.H. Thomas (red). London,: Chapman & Hall, 1997, s. 211–219.

[1]

[2]

[3]

[4]