Ewakuacja z bazy Karin
| Rozpad Jugosławii | |||
| Czas |
styczeń 1993 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
uratowanie francuskich żołnierzy | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Chorwacji  | |||
 44°07′27,9″N 15°38′05,7″E/44,124417 15,634917
| |||
Ewakuacja z bazy Karin – przeprowadzona w styczniu 1993 w trakcie wojny w Jugosławii operacja uratowania żołnierzy francuskich przez żołnierzy czechosłowackich[a] działających w ramach misji UNPROFOR.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]
Na przełomie 1992/1993 francuska baza wojskowa w Karinie, gdzie przebywało 55 żołnierzy, znalazła się pod ostrzałem moździerzowym z chorwackiej strony frontu[1]. Nie mogła zostać wsparta przez pozostałe siły francuskie, ponieważ łączący je wcześniej most został zniszczony. W efekcie mogła im pomóc jedynie oddalona o 30 km czechosłowacka jednostka misji UNPROFOR[2] stacjonująca w okolicach Jezior Plitwickich[2][3]. Do bazy w Karinie wysłano 29 żołnierzy i 2 transportery SKOT. Przebycie dzielącego je odcinka trwało dwie godziny. Przejazd utrudniały powalone drzewa, które trzeba było usunąć mimo trwającego ostrzału[3]. Według relacji dowodzącego operacją ppłk. Petra Pavla, serbskie oddziały „Tygrysów Arkana” Željka Ražnatovića wykorzystywały Czechów i Słowaków jako żywe tarcze przed ostrzałem chorwackim[4][5][6]. Serbowie próbowali ich także nakierować na pola minowe[7].
Po przybyciu transporterów do bazy, francuski dowódca Eric Zanolini[8] zarządził ewakuację swoich żołnierzy. Znajdowali się oni w czterech lokalizacjach, po 10–15 osób każda. Dwóch Francuzów było już wówczas martwych, a kilku rannych. Baza była bombardowana zarówno z chorwackiej, jak i serbskiej strony frontu. Pavel musiał wynegocjować warunki odwrotu z serbskim dowódcą[7]. Po uzyskaniu jego zgody na przejście, ogień otworzyła artyleria chorwacka. Udało się go wstrzymać dzięki interwencji francuskiego oficera łącznikowego oddelegowanego do chorwackiego sztabu. Ewakuacja w bezpieczne miejsce przebiegła pomyślnie[2].
W 1993 minister obrony Francji odznaczył czterech czechosłowackich żołnierzy Krzyżem Waleczności Wojskowej: ppłk. Petra Pavla[9], mjr. Karla Klinovskiego, mjr. Stanislava Zaplatílka i ppłk. Pavla Jirkovskiego[10]. Był to największy sukces czechosłowackiej armii w ramach misji UNPROFOR[11]. Operacja szczególną rozpoznawalność przyniosła Petrovi Pavlovi[12], który w 2012 został nadto wyróżniony najwyższym francuskim odznaczeniem – Legią Honorową[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Czechosłowacja przestała istnieć 31 grudnia 1992, jednak rozdzielenie sił zbrojnych nastąpiło trzy miesiące później.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Čeští vojáci v 90. letech v bývalé Jugoslávii obstáli, prozrazuje nová studie [online], VHU PRAHA, 29 marca 2012 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-10] (cz.).
- ↑ a b c Jan Gazdík, Jak generál Petr Pavel osvobodil francouzské vojáky [online], Cesky a slovensky svet [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-23] (cz.).
- ↑ a b Jan Šik, Bitvy naší historie: „Záchrana francouzských vojáků ze základny Karin” [online], iDNES.cz, 2 maja 2015 [dostęp 2023-01-14] (cz.).
- ↑ Ondřej Kundra, Pavel v srdci nepřítele [online], Týdeník Respekt, 22 czerwca 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-11] (cz.).
- ↑ Petr Sokol, Kdo je generál Petr Pavel: Nejvýše postavený muž NATO, válečný hrdina, bývalý komunista i možný prezident [online], Reflex.cz, 14 listopada 2019 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-04] (cz.).
- ↑ Jindřich Marek, Armáda České Republiky. Symbol demokracie a státní suverenity. 1993–2012, Jaroslav Pajer (red.), Praha: Ministerstvo Obrany České Republiky, s. 102, ISBN 978-80-7278-614-5 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-06] (cz.).
- ↑ a b Martin Shabu, 'Veliteli, já ho smahnu.' Generál Pavel vzpomíná na dramatické momenty z Jugoslávie [online], Lidovky.cz, 8 lipca 2019 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07] (cz.).
- ↑ Marek Bruna, Pavel se sešel s velitelem vojáků, které pomohl před 30 lety zachránit [online], tn.nova.cz, 7 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-22] (cz.).
- ↑ Předání vyznamenání Petrovi Pavlovi za záchranu francouzské jednotky UNPROFOR v bývalé Jugoslávii z obklíčení. Praha, 26. 8. 1993 [online], zpravy.aktualne.cz [dostęp 2024-03-05] (cz.).
- ↑ UNPROFOR – mírová mise, 1992 – 1995, země bývalé Jugoslávie, 2250 příslušníků [online], Zahraniční mise AČR [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-03] (cz.).
- ↑ Jitka Lenková, Václav Pavlík, Nejdůležitější bitvy v českých dějinách, Frýdek-Místek: Alpress, 2007, s. 282, ISBN 978-80-7362-470-5 (cz.).
- ↑ Jaroslav Šimáček, Generál Pavel: Manželku poznal v kasárnách. Slávu mu vynesla záchrana padesátky Francouzů [online], Blesk.cz, 26 czerwca 2015 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-13] (cz.).
- ↑ Général Petr Pavel, Officier de la Légion d’honneur [online], La France en République tchèque, 15 sierpnia 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-07] (fr.).
