Faryny

Faryny

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Rozogi
Liczba ludności (2022)	269[2]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	12-114[3]
Tablice rejestracyjne	NSZ
SIMC	0518330
Położenie na mapie gminy Rozogi Faryny
Położenie na mapie Polski Faryny
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Faryny
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego Faryny
53°31′55″N 21°23′08″E/53,531944 21,385556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Faryny (niem. Farienen^[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi.

W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Faryny, po jej zniesieniu w gromadzie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.

Miejscowość jest ulicówką o czytelnym pierwotnym układzie przestrzennym, z zachowaną bez większych zmian rozciągniętą po obu stronach starej brukowanej drogi historyczną drewnianą i murowaną zabudową z 2. połowy XIX i 1. połowy XX wieku. Na skraju miejscowości znajduje się budynek szkoły z 1925 r. zbudowany z ciemnoczerwonej cegły, na kamiennym fundamencie, z geometryzowanymi szczytami. W Farynach znajduje się m.in. pensjonat, ulokowany w zaadaptowanych budynkach siedliska (zagroda nr 72). Na skraju miejscowości znajduje się dawny cmentarz ewangelicki, założony w drugiej połowie XVII wieku.

Nazwa

Dawna nazwa miejscowości to Farinnen^[5].

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Faryny^[4].

Historia

Miejscowość Farienen została założona w ramach osadnictwa szkatułowego i lokowana na 60 włókach lasu 30 stycznia 1662 roku, na mocy przywileju dla 2 zasadźców Woitka Marczinzecka i Paula Lasersa ze Starych Kiełbonek (wówczas Kelbonken) z 38 osadnikami. Miejscowość założono na planie ulicówki. Obaj zasadźcy wspólnie pełnili urząd sołtysa.

W Farynach istniała karczma. Na przełomie XVII i XVIII w. jej właścicielem był Casper Bieber. Murowaną szkołę zbudowano w 1927 roku. Bibliotekę w Farynach z polskojęzycznymi książkami prowadził w latach 1920–1933 rolnik Jan Biały. Był on gromadkarzem, działaczem mazurskim, podczas plebiscytu odbywały się u niego spotkania prowadzone przez propolskich księży i kaznodziei.

W 1938 r. mieszkało w Farynach 857 osób, z tego 448 (ok. 52,3%) zajmowało się rolnictwem, 232 (ok. 27,1%) rzemiosłem, a 40 (ok. 4,7%) handlem i usługami. Obecnie (stan na 31 grudnia 2007 roku) w miejscowości mieszka 385 osób.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29781
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 248 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
5. Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., 1998. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej; Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., Olsztyn 1998, 171 str. ISBN 83-87031-13-5
• Kudrzycki Zbigniew Faryny- zarys dziejów
• Kudrzycki Zbigniew Faryny po roku 1945
• Wiśniewski Roman Krótka historia Faryn
• Dziwik Józef Przyczynek do dziejów parafii w Farynach. witrynawiejska.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-19)].

Linki zewnętrzne

• Kolej wąskotorowa – ówcześnie biegnąca
• Archidiecezja Warmińska. archwarmia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
• Olsztyńska Strona Rowerowa – kwatera wojenna
• Piska Pozycja Ryglowa – grób na cmentarzu ewangelicko-augsburskim. rygielpisz.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
• Faryny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 373 .