Fort Shirley

Fort Shirley
Ilustracja
Widok na Fort Shirley z pobliskiego wzniesienia
Państwo

 Dominika

Miejscowość

Portsmouth

Typ budynku

fort

Styl architektoniczny

georgiański(inne języki)

Rozpoczęcie budowy

1765

Ważniejsze przebudowy

1778–1784,
lata 90. XVIII w.

Zniszczono

po 1854

Odbudowano

po 1982

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Dominiki
Mapa konturowa Dominiki, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort Shirley”
Położenie na mapie Morza Karaibskiego
Mapa konturowa Morza Karaibskiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Fort Shirley”
Położenie na mapie Ameryki Północnej
Mapa konturowa Ameryki Północnej, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Fort Shirley”
Ziemia15°35′00,2″N 61°28′24,6″W/15,583389 -61,473500
Multimedia w Wikimedia Commons

Fort Shirley – historyczny fort, którego budowa rozpoczęła się w 1765 roku, znajdujący się w północno-zachodniej części należącej do karaibskich Wysp Nawietrznych Dominiki, na terenie założonego w 1986 roku Parku Narodowego Cabrits(inne języki).

Od 2015 roku budowla figuruje na dominickiej liście informacyjnej – liście obiektów rozważanych do zgłoszenia na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kryteria, na podstawie których fort może zostać wpisany na listę, to kryteria kulturowe II i IV[1].

Lokalizacja

[edytuj | edytuj kod]

Fort Shirley znajduje się w północno-zachodniej części Dominiki, na północ od centrum miasta Portsmouth w jednostce administracyjnej Saint John Parish[2], na Półwyspie Cabrits o powierzchni 313 akrów (znanym również jako Prince Rupert’s Head), który oblewają wody niewielkich zatok Morza Karaibskiego: Prince Rupert’s Bay oraz Douglas Bay[3][4][1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Widok na Półwysep Cabrits (2010)

Budowa fortu obronnego na północno-zachodnim wybrzeżu Dominiki rozpoczęła się w 1765 roku z inicjatywy Brytyjczyków. Wzniesiona na dnie krateru dawnego wulkanu budowla stanowiła element sieci brytyjskich fortyfikacji we wschodniej części Karaibów[2], do których należały również m.in. Fort George na Grenadzie, Fort Duvernette na Saint Vincent i Grenadynach oraz Fort Rodney na Saint Lucia[1]. Fort Shirley na Dominice zaprojektowali brytyjscy inżynierowie królewscy Fraser i Bruce, a budowla została wzniesiona popularnym w tym okresie stylu georgiańskim(inne języki)[1].

W latach 1778–1784 fort był rozbudowywany przez okupujących Dominikę Francuzów, w następnych latach wyspa ponownie była kolonią brytyjską, a próby jej podbicia przez francuską flotę w latach 1795 i 1805 nie powiodły się[1]. W latach 90. XVIII wieku miały również miejsce kolejne prace związane z przebudową obiektu; do końca tego stulecia w wyniku prac przeprowadzonych przez Brytyjczyków i Francuzów powstał kompleks obejmujący fort, siedem baterii dział, siedem cystern, prochownię, magazyny amunicji, piekarnię, kuźnię oraz koszary i kwatery oficerskie mogące pomieścić ponad 600 żołnierzy w regularnej służbie oraz personel pomocniczy złożony z rzemieślników i niewolników[1].

Działa oraz widok z Fort Shirley na zatokę Prince Rupert’s Bay (2011)

W 1802 roku na terenie fortu wybuchł bunt afrykańskich żołnierzy-niewolników ze stacjonującego na wyspie 8th West India Regiment[1]. W proteście przeciwko panującym w Fort Shirley warunkom i w obawie przed wysłaniem z powrotem do pracy na plantacjach trzciny cukrowej, żołnierze ci przejęli garnizon na trzy dni, a ich czyn miał wpływ na uchwalenie w 1807 roku prawa, na mocy którego wszyscy żołnierze-niewolnicy w Imperium Brytyjskim zostali wyzwoleni[1].

W połowie XIX wieku fort przestał być użytkowany, a w 1854 roku został ostatecznie opuszczony. Pozostał jednak własnością brytyjskiej admiralicji do roku 1901, kiedy to został przekazany rządowi Dominiki jako domena królewska (ang. Crown Land)[1]. Teren fortu czasem był wykorzystywany rolniczo oraz jako miejsce odbywania kwarantann[1].

W 1986 roku Fort Shirley stał się częścią Parku Narodowego Cabrits(inne języki) ustanowionego na podstawie National Parks and Protected Areas Act z 1975 roku[1][5]. W 1982 roku z inicjatywy dominickiego historyka i antropologa, dr. Lennoxa Honychurcha(inne języki), rozpoczęły się prace nad renowacją kompleksu[1][6]. Do 2015 roku przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, Chińskiej Republiki Ludowej i Boliwariańskiej Republiki Wenezueli odrestaurowane zostały kwatery oficerskie – które stały się miejscem organizacji przyjęć, wykładów, koncertów i innych wydarzeń kulturalnych – koszary, prochownia, magazyn uzbrojenia, wartownia oraz wały, wytyczono ścieżki spacerowe oraz otwarto edukacyjne centrum Cabrits Heritage and Ecology Centre[6][2][1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m UNESCO World Heritage Centre, Fort Shirley [online], whc.unesco.org, 5 lutego 2015 [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  2. ↑ a b c Fort Shirley [online], Discover Dominica, the Nature Island [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  3. ↑ Christopher R. DeCorse, Zachary J.M. Beier: British Forts and Their Communities: Archaeological and Historical Perspectives. University Press of Florida, 2018. DOI: 10.2307/j.ctvx0756k. ISBN 978-0-8130-5223-6. [dostęp 2023-10-31].
  4. ↑ Lydia Wilson Marshall: The Archaeology of Slavery: A Comparative Approach to Captivity and Coercion. Southern Illinois University Press, 2014. ISBN 978-0-8093-3397-4. [dostęp 2023-10-31].
  5. ↑ National Parks and Protected Areas Act, 1975. [online], FAOLEX Database, 16 kwietnia 2018 [dostęp 2023-10-31].
  6. ↑ a b Years of Investment in Fort Shirley Paying Off – GIS Dominica [online], news-gov-dm.translate.goog, 20 lutego 2015 [dostęp 2023-11-01].