Frank Linke-Crawford
| 27 zwycięstw | |
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1910–1918 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Pułk Dragonów Nr 6 |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  _as_used_for_Signum_Laudis.gif){kind=small}
| |
.png){kind=small}
Frank Linke-Crawford (ur. 18 sierpnia 1893 w Krakowie, zm. 30 lipca 1918 w okolicach Valdobbiadene) – porucznik kawalerii cesarskiej i królewskiej Armii, as myśliwski z okresu I wojny światowej, który odniósł 27 zwycięstw powietrznych.
Był jednym z trzech lotników, którzy podczas I wojny światowej umieścili na swoich samolotach, obok Krzyża K.u.k. Luftfahrtruppen, biało-czerwoną szachownicę, która potem stała się znakiem rozpoznawczym polskiego lotnictwa wojskowego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Wojciecha, rotmistrza Pułku Dragonów Nr 12, i Angielki Lucy Crawford[1], urodzony w Krakowie. Kształcił się w akademii wojskowej w Wiedniu. 1 września 1913 został mianowany na stopień podporucznika i wcielony do Pułku Dragonów Nr 6 w Przemyślu[2]. W szeregach tego pułku walczył w czasie I wojny światowej. Odznaczył się pod Zamościem i Tymową[3]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915 w korpusie oficerów kawalerii[4].
W marcu 1916 ukończył oficerską szkołę lotniczą jako obserwator lotniczy. Po kilku miesiącach służby w eskadrze Fliegerkompagnie 22 (w skrócie Flik 22), ukończył także kurs pilotażu. W styczniu 1917 już jako pilot został przydzielony do eskadry Flik 12, gdzie wykonywał loty rozpoznawcze i bombowe w okolicach frontu nad rzeką Isonzo. 2 sierpnia 1917, lecąc samolotem rozpoznawczym, został zestrzelony przez włoskiego asa Piera Piccio. Służąc w lotnictwie pozostawał oficerem nadetatowym Pułku Dragonów Nr 6[4].
4 sierpnia 1917 Linke-Crawford został przeniesiony do eskadry myśliwskiej Flik 41/J, dowodzonej przez asa Godwina Brumowskiego. Latając na myśliwcach Hansa-Brandenburg D.I i Albatros D.III (Oef) zestrzelił tam 11 samolotów nieprzyjaciela i 2 balony obserwacyjne. Pierwsze zwycięstwo nad samolotem Nieuport odniósł 21 sierpnia 1917.
W grudniu 1917 Linke-Crawfordowi powierzono dowództwo nowo utworzonej eskadry myśliwskiej Flik 60/J, przeznaczonej do wzmocnienia sił na froncie włoskim. Eskadra ta stacjonowała początkowo w Grigno, a od marca 1918 w bazie lotniczej Feltre w Wenecji Euganejskiej. Pierwsze dwa zwycięstwa w nowej eskadrze odnieśli zespołowo Linke-Crawford i Kurt Gruber 10 stycznia 1918. Łącznie Linke-Crawford dowodząc Flik 60/J odniósł 14 zwycięstw. W czasie jednego z pojedynków powietrznych, 11 maja 1918, zmusił on do poddania się i lądowania na austriackim lotnisku pilota myśliwca Sopwith Camel. Ponieważ Linke-Crawford na niektórych swoich myśliwcach jako godło osobiste malował sokoła, w uznaniu swoich zasług bojowych stał się znany jako "sokół z Feltre". Miał on ponadto zwyczaj latać w czerwonej pilotce na głowie. Warto dodać, że na jednym ze swoich samolotów malował szachownicę, podobną do tej jaką mieli inni lotnicy K.u.k. Luftfahrtruppen Marian Gaweł i Stefan Stec[5][6].
Przez większość okresu swojego działania, eskadra latała na ustępujących brytyjskiemu sprzętowi myśliwcach Phönix D.I i D.II. W marcu nadeszły nowe myśliwce Aviatik D.I, lecz wkrótce okazało się, że pochodzą one z wadliwej serii produkcyjnej 115 zakładów Lohner, ulegającej katastrofom na skutek wad skrzydeł. Jedynie Linke-Crawford zdecydował się latać na nowym sprzęcie, nie narażając podwładnych. 31 lipca 1918 Oberleutenant Frank Linke-Crawford, lecąc z 3 innymi lotnikami, poniósł śmierć w walce z 3 angielskimi myśliwcami z 45. Dywizjonu i 2 włoskimi z 81. Eskadry. Podczas manewrów, na jego Aviatiku oderwało się poszycie skrzydeł. Uszkodzony samolot, na którym Linke-Crawford próbował kontynuować lot, został dobity przez włoski myśliwiec Hanriot HD.1, pilotowany przez młodego pilota Aldo Astolfiego, którego Linke-Crawford stał się jedyną ofiarą.
Frank Linke-Crawford odniósł 27 zwycięstw powietrznych, przez co był czwartym pod względem skuteczności asem lotnictwa austro-węgierskiego. Zestrzelił on 24 samoloty i 2 balony oraz zmusił do lądowania jeden samolot. Przy tym, w porównaniu z niektórymi innymi austro-węgierskimi czołowymi asami, większość zwycięstw odniósł indywidualnie, a wśród zwyciężonych samolotów sporą liczbę stanowiły myśliwce przeciwnika, w tym 5 brytyjskich Cameli.
Linke-Crawford został odznaczony m.in. złotym Medalem za Odwagę dla oficerów (16 marca 1918) i, jako jeden z 18 lotników, Orderem Żelaznej Korony III klasy (1917) z dekoracją wojenną i mieczami oraz Krzyżem Rycerskim Orderu Leopolda z dekoracją wojenną i mieczami.
W 2019 r. Frank Linke-Crawford został uhonorowany przez Radę Miasta Krakowa jako patron ulicy w krakowskiej Dzielnicy III Prądnik Czerwony[7]. Jest to dzielnica, w której znajduje się najstarsza część dawnego lotniska wojskowego w Rakowicach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Goworek, Tomasz: Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa 1991, ISBN 83-85001-46-8, s.17. Dostępne publikacje nie wyjaśniają jednak kwestii narodowości ojca Linke-Crawforda.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 649, 675.
- ↑ Goworek, Tomasz: Pierwsze...
- ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 917, 953, 1492.
- ↑ Przemysław Skulski, Wojciech Sankowski, Asy Wojny 1914-1918, Wrocław: ACE PUBLICATION, 1994, ISBN 83-86153-10-5, OCLC 833960813.
- ↑ Mateusz Drożdż, Biało-czerwona szachownica lotnicza – nie taki prosty znak [online], 3 marca 2020 [dostęp 2022-05-06].
- ↑ Rycerz przestworzy – Frank Linke-Crawford patronem ulicy w Krakowie [online], dzieje.pl [dostęp 2023-02-12] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Sembrat, Paweł: Ilustrowana historia Flik 60/J, w: Militaria vol.2 No.1/96, ISSN 1231-692X, s. 6-11
- Lista zwycięstw w theaerodrome.com
- Rycerz przestworzy – Frank Linke-Crawford patronem ulicy w Krakowie. dzieje.pl. [dostęp 2019-12-02]. (pol.).