Future Circular Collider

Future Circular Collider (FCC), Przyszły Zderzacz Kołowy^[1] – projekt akceleratora kołowego o planowanej długości 91 kilometrów i energii zderzeń 100 TeV, który ma być następca Wielkiego Zderzacza Hadronów^[2]. Projekt zakłada budowę trzech zderzaczy: FCC-pp (zderzacz protonowy), FCC-hh (zderzacz protonowo-jonowy) i FCC-ee (zderzacz elektronowo pozytonowy)^[1].

Budowa

Plan zakłada wydrążenie tunelu w kształcie pierścienia na dwa zderzacze położone pod francuskimi departamentami Haute-Savoie i Ain oraz szwajcarskim kantonem Genewa. Jeden z nich będzie zderzaczem elektronowo-pozytonowym (FCC-ee). Następnie jego miejsce zajmie zderzacz protonowy (FCC-hh), który umożliwi osiągnięcie energii ośmiokrotnie większej niż jest to możliwe w Wielkim Zderzaczu Hadronów^[2].

Zderzacze

Fcc-ee

Zderzacz elektronowo pozytonowy o potecjalnej energii zderzeń od 100 do 400 GeV^[1]. Ma zostać zbudowany w ramach pierwszego etapu budowy do połowy roku 2040 i kosztować ponad 17 mld dolarów. Głównym celem zderzacza będzie lepsze zrozumienie bozonów Higgsa i zdolność ich masowej produkcji^[3].

FCC-hh

FCC-hh będzie fabryką cząstek Higgsa i kwarków wysokich^[1]. Szacuje się, iż zderzacz FCC-hh będzie wymagał około 580 MW energii, aby funkcjonować. Przy odpowiedniej optymalizacji możliwe będzie zmniejszenie potrzebnych nakładów energii do 550 MW^[4].

Krytyka

Eckart Lilienthal z Federalnego Ministerstwa Oświaty i Badań Naukowych zakomunikował, iż Niemcy (które odpowiadają za ponad 20% budżetu CERNU) nie mogą wesprzeć finansowo planu, którego wykonalność jest nieznana^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d RyszardR. Romaniuk RyszardR., Infrastruktura akceleratorowa FCC - 100 TeV, 1035 cm-2s-1, 100 km, „ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA”, 1 (7), 2016, s. 23–29, DOI: 10.15199/13.2016.7.7, ISSN 0033-2089 [dostęp 2024-06-23] (pol.).
↑ ^a ^b Treść dostępna na wolnej licencji CC BY 4.0 (oświadczenie o licencji): Plany budowy zderzacza nowej generacji. (pol.).
↑ ^a ^b DavideD. Castelvecchi DavideD., CERN’s $17-billion supercollider in question as top funder criticizes cost, „Nature”, 630 (8017), 2024, s. 539–540, DOI: 10.1038/d41586-024-01671-8 [dostęp 2024-06-24] (ang.).
↑ M. Benedikt A.M.B.A. Chance M. Benedikt A.M.B.A. i inni, Future Circular Hadron Collider FCC–hh: Overview and Status [online], 16 marca 2022 (ang.).

[:1-1] RyszardR. Romaniuk RyszardR., Infrastruktura akceleratorowa FCC - 100 TeV, 1035 cm-2s-1, 100 km, „ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA”, 1 (7), 2016, s. 23–29, DOI: 10.15199/13.2016.7.7, ISSN 0033-2089 [dostęp 2024-06-23] (pol.).

[:0-2] Treść dostępna na wolnej licencji CC BY 4.0 (oświadczenie o licencji): Plany budowy zderzacza nowej generacji. (pol.).

[:2-3] DavideD. Castelvecchi DavideD., CERN’s $17-billion supercollider in question as top funder criticizes cost, „Nature”, 630 (8017), 2024, s. 539–540, DOI: 10.1038/d41586-024-01671-8 [dostęp 2024-06-24] (ang.).

[4] M. Benedikt A.M.B.A. Chance M. Benedikt A.M.B.A. i inni, Future Circular Hadron Collider FCC–hh: Overview and Status [online], 16 marca 2022 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]