Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gąska wielka |
Nazwa systematyczna | |
Tricholoma colossus (Fr.) Quél Mém. Soc. Émul., Sér. 2 5: 76 (Montbéliard, 1872) |
Gąska wielka, gąska olbrzymia (Tricholoma colossus (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus colossus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską podał Władysław Wojewodaw 2003 r[3].
Średnicy 10–25 cm, barwy czerwonobrązowej, dojrzewający charakteryzuje się długo podwiniętym, białawym brzegiem, o powierzchni pokrytej nagą i mazistą skórką[4].
Blaszkowy, blaszki barwy białokremowej, u dojrzałych owocników z brązowymi plamami, o regularnej tramie[4].
Średnicy do 5 cm, pod kapeluszem biały i suchy, pod strefą pierścieniową brązowiejący[4]..
Biały, zwarty, po przełamaniu nabierający barwy lekko łososiowej, o łagodnym smaku i nieznacznym zapachu[4]..
Eliptyczne, o wymiarach ok. 8–10×5,5–7 μm, gładkie, bez pory rostkowej. Wysyp zarodników biały, nieamyloidalny[4]..
Potwierdzono notowania tego gatunku w Danii, Hiszpanii, Norwegii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoszech[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Niemczech, Estonii, Anglii, Holandii, Szwecji, Finlandii[3].
Występuje w lasach iglastych, pod sosnami (Pinus sp.), przeważnie na piaszczystych lub wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od września do listopada[3].
Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny, jednak gorzki i twardy. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[7], od 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych[8].