GRB 130427A

GRB 130427A

Rozbłysk gamma widziany w zakresie promieniowania o energii > 100 milionów elektronowoltów
Odkrywca	Fermi Gamma-ray Space Telescope
Data obserwacji	27 kwietnia 2013
Dane obserwacyjne
Gwiazdozbiór	Lew
Rektascensja	11^h 32^m 33^s
Deklinacja	+27° 41′ 56″
Odległość w ly	3,6 miliardów

GRB 130427A – rekordowy rozbłysk gamma odkryty 27 kwietnia 2013. Energia promieniowania rozbłysku osiągnęła 94 miliardy elektronowoltów, a w momencie jego odkrycia był to jeden z pięciu najbliższych rozbłysków. Wywołany został wybuchem supernowej typu Ic, oznaczonej SN 2013cq.

Nazwa i odkrycie

Rozbłysk został odkryty przez satelitę Fermi Gamma-ray Space Telescope^[1]. „GRB” oznacza gamma ray burst (rozbłysk promieniowania gamma), „130427” określa datę jego odkrycia (27 kwietnia 2013), litera „A” oznacza, że był to pierwszy rozbłysk odnotowany w tym dniu^[2].

Towarzyszący rozbłyskowi promieniowania gamma rozbłysk promieniowania w zakresie widzialnym został też odnotowany niezależnie w ramach programu Catalina Real-time Transient Survey i skatalogowany jako CSS130502:113233+274156^[3]. „CSS” oznacza Catalina Sky Survey, następujące dalej cyfry oznaczają datę obserwacji i położenie (rektascensję i deklinację) rozbłysku na nieboskłonie^[2].

Charakterystyka

Rozbłysk został początkowo odkryty przez Large Area Telescope (LAT), znajdujący się na pokładzie Fermiego^[1]. Jeden z fotonów rozbłysku zarejestrowany przez LAT miał energię 94 miliardów elektronowoltów, trzykrotnie większą niż najbardziej energetyczne promieniowanie wcześniej zmierzone przez LAT^[1]. Rozbłysk został także zaobserwowany przez satelitę Swift, co pozwoliło na określenie jego położenia^[1]. Obserwacje pozwoliły określić, że należał on do pięciu najbliższych znanych rozbłysków gamma, znajdował się około 3,6 miliarda lat świetlnych od Ziemi^[1].

Rozbłysk obserwowany był także w zakresie promieniowania radiowego, podczerwonego i widzialnego z innych teleskopów kosmicznych i naziemnych^[4]. Wydarzenia to najprawdopodobniej sygnalizowało wybuch supernowej^[1].

Supernowa

Oczekiwana supernowa zaobserwowana została w 16 dni po rozbłysku (12 dni w układzie odniesienia galaktyki zawierającej jego źródło)^[5]. Wybuch nastąpił w nieregularnej galaktyce położonej w gwiazdozbiorze Lwa w odległości około 3,6 mld lat świetlnych od Ziemi (przesunięcie ku czerwieni z=0,34)^[5]. Została ona sklasyfikowana, na podstawie widma, jako typ Ic^[5]. Supernowa otrzymała oznaczenie SN 2013cq^[6].

Przypisy

1. NASA's Fermi, Swift See 'Shockingly Bright' Burst. nasa.gov, 2013-05-03. [dostęp 2013-05-07]. (ang.).
2. Astronomical Catalogue Designations. theiet.org. [dostęp 2013-05-07]. (ang.).
3. A. J. Drake et ce: An untriggered optical detection of GRB 130427A. astronomerstelegram.org, 2013-05-04. [dostęp 2013-05-07]. (ang.).
4. Fermi and Swift see 'shockingly bright' burst. phys.org, 2013-05-03. [dostęp 2013-05-07]. (ang.).
5. Antonio de Ugarte Postigo: GRB 130427A: Spectroscopic detection of the SN from the 10.4m GTC. GCN Circular, 2013-05-14. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).
6. List of Supernovae. IAU Central Bureau for Astronomical Telegrams. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• GRB 130427A w bazie SIMBAD (ang.)