Gajusz Skryboniusz Kurion (konsul 76 p.n.e.)

Gajusz Skryboniusz Kurion
Data urodzenia

125 p.n.e.

Data śmierci

53 p.n.e.

Konsul rzymski
Okres

od 76 p.n.e.
do 76 p.n.e.

Przynależność polityczna

Optymaci

Caius Scribonius Curio (ur. ok. 125 p.n.e.[1], zm. 53 p.n.e.) – rzymski polityk z I w. p.n.e. należący do stronnictwa optymatów, uczestnik I wojny z Mitrydatesem, konsul w 76 p.n.e.[2] i dobry mówca[1]. Dla odróżnienia od swego ojca i syna zwany jest Kurionem-ojcem (pater)[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Gajusz Skryboniusz Kurion był synem Gajusza Skryboniusza Kuriona pretora z 121 p.n.e., który zmarł, gdy jego syn był jeszcze chłopcem[3]. Zwany był Burbulejusz (Burbulieus od pewnego aktora) ze względu na sposób poruszania ciałem podczas przemawiania. Znany był jako mówca publiczny przemawiający czystą, nienaganną łaciną. Jego charakterystykę jako mówcy przedstawił Cyceron w dialogu Brutus[1].

W 90 p.n.e. został trybunem ludowym[4]. Służył w armii pod Sullą[5] w Grecji jako legat, w czasie kampanii przeciwko Archelaosowi, dowódcy Mitrydatesa. W 87 p.n.e. otrzymał zadanie blokowania Arystiona, tyrana Aten, który przejął władzę w mieście i zawarł sojusz z Archealosem. Następnie po szturmie na Ateny w 86 p.n.e., oblegał Arystiona, który zajął pozycję na Akropolu[6][7][8]. Oblężenie zakończyło poddanie się Arystiona, któremu wyczerpały się zapasy wody i żywności. Arystion został pojmany a jego straż przyboczna wybita[9]. W 85 p.n.e. otrzymał od Sulli zadanie przywrócenia Nikomedesowi Bitynii a Ariobarzanesowi Kapadocji[10][11][12]. Następnie w 84 p.n.e. walczył jako legat w Azji podczas kampanii przeciw Mitrydatesowi[13].

W 81 lub 80 p.n.e. był pretorem[14]. W 78 p.n.e. zaproponował w senacie wysłanie grupy przedstawicieli do Erytrei w Jonii, w celu odtworzenia Ksiąg Sybillińskich, które spłonęły w czasie pożaru Kapitolu 6 lipca 83 p.n.e. Wysłano komisję złożoną z trzech prawdopodobnie kwindecemwirów: Publiusza Gabiniusza, Markusa Otacyliusza i Lucjusza Waleriusza, którzy zebrali tysiąc wersów od osób prywatnych. Poszukiwania prowadzono także na Samos, w Afryce, na Sycylii i w koloniach italskich[15][16][17][18].

W 76 p.n.e. był konsulem[2] razem z Gnejuszem Oktawiuszem. Po zakończeniu konsulatu został wysłany do Macedonii jako namiestnik[19]. W latach 75–73 p.n.e. prowadził walki z Dardanami[20]. Wyruszył z Dyrrachium i kierując się via Egnatia, wtargnął doliną rzeki Wardar do dzisiejszej Serbii i jako pierwszy dowódca rzymski dotarł w 74 p.n.e. do Dunaju w rejonie Banatu, ale nie przeprawił się na drugą stronę[21]. Jego armia wkroczyła na tereny Mezów, którzy mieszkali po obu stronach rzeki Timakus[22]. W 72 lub 71 p.n.e. odbył triumf po zwycięstwie nad Dardanami i Mezami[23][24]. W 70 p.n.e. jako namiestnik Macedonii zwyciężył Traków[13].

Razem z konsularami Publiuszem Serwiliuszem Watią Izauryckim, Gajuszem Kassjuszem Warrusem i Gnejuszem Korneliuszem Lentulusem popierał wniosek Gajusza Maniliusza o przekazaniu Pompejuszowi dowództwa na Wschodzie w wojnie z Mitrydatesem[25].

Prawdopodobnie w 61 p.n.e. był cenzorem[26]. Od 61 lub 57 p.n.e. był najwyższym kapłanem (Pontifex Maximus)[13][27][28][29]. Miał opinię autorytetu w sprawach religijnych. Warron uczynił go tytułowym bohaterem swego dzieła Curio de cultu deorum[30].

Był przyjacielem Cycerona i wspierał go w czasie sprzysiężenia Katyliny, gdy opowiadał się za karą śmierci dla spiskowców[31]. Przemawiał w obronie Klodiusza, który był sądzony za wywołanie skandalu podczas misteriów Dobrej Bogini (Bona Dea). Chociaż Cyceron przemawiał przeciwko Klodiuszowi i Kurionowi, to nie wpłynęło na ich przyjaźń[32]. Był zaciekłym przeciwnikiem Cezara i napisał przeciwko niemu dialog, w którym skrytykował jego konsulat i życie prywatne[33].

W czasach Sulli kupił luksusową nadmorską willę Mariusza[34].

Zmarł w 53 p.n.e.[35] Jego synem był Gajusz Skryboniusz Kurion trybun ludowy w 50 p.n.e. i stronnik Cezara w wojnie domowej z Pompejuszem.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Nowak 2004 ↓, s. 203-230. Tekst rozdziału na stronie Fundacji „Traditio Europae”. [dostęp 2014-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].
  2. ↑ a b Broughton 1952 ↓, s. 92.
  3. ↑ Cyceron, Brutus 113.
  4. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 26.
  5. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 164-166.
  6. ↑ Plutarch, Żywoty sławnych mężów, Sulla 14.
  7. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 167.
  8. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 56.
  9. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 179.
  10. ↑ Appian, Historia rzymska, Księga XII. Wojny z Mitrydatesem 60.
  11. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 214.
  12. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 59.
  13. ↑ a b c Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 666.
  14. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 80.
  15. ↑ Laktancjusz, Divinae Institutiones, 1.6.14. Laktancjusz powołuje się na świadectwo Fenestelli, rzymskiego historyka z czasów Tyberiusza.
  16. ↑ Dionizjusz z Halikarnasu, Starożytność rzymska, IV 62.5-6.
  17. ↑ Tacyt, Roczniki, VI 12.
  18. ↑ Gillmeister 2009 ↓, s. 27. Tekst książki na stronie Imperium Romanum. [dostęp 2014-07-12].
  19. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 99.
  20. ↑ Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta XCII, XCV.
  21. ↑ Daicoviciu 1969 ↓, s. 65-66.
  22. ↑ Danow 1987 ↓, s. 170.
  23. ↑ Eutropiusz, Brewiaria od założenia Miasta, VI 2, 5.
  24. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 118.
  25. ↑ Cyceron, Mowa w sprawie naczelnego dowództwa Gnejusza Pompejusza 23.
  26. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 179.
  27. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 182.
  28. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 206.
  29. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 233.
  30. ↑ Gillmeister 2009 ↓, s. 29.
  31. ↑ Kumaniecki 1989 ↓, s. 255.
  32. ↑ Cyceron, Mowa w sprawie naczelnego dowództwa Gnejusza Pompejusza 68. (...) przypomnę Gajusza Kuriona, którego zalecają wasze najwyższe wyróżnienia i bohaterskie czyny, zaleca jego talent i rozwaga (...)
  33. ↑ Swetoniusz, Żywoty cezarów. Boski Juliusz 9, 49, 52. (Swetoniusz 1987 ↓, s. 29, 52, 54).
  34. ↑ Cyceron, Ad Atticum, I 16.10.
  35. ↑ Cyceron, Ad Familiares II 2. Cyceron składa kondolencje z powodu śmierci ojca Kuriona.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródła
Opracowania
  • Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 545. ISBN 83-06-01859-1.
  • Hadrian Daicoviciu: Dakowie. Warszawa: PIW, 1969, s. 170.
  • Christo Danow: Trakowie. Warszawa: PWN, 1987, s. 170. ISBN 83-01-06121-9.
  • Andrzej Gillmeister: Strażnicy ksiąg sybillińskich. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2009, s. 27-30. ISBN 978-83-7481-261-0.
  • Kazimierz Kumaniecki: Cyceron i jego współcześni. Warszawa: Czytelnik, 1989. ISBN 83-07-01455-7.
  • Magdalena Nowak: Mówcy z rodu Skryboniuszy w dialogu Brutus Marka Tulliusza Cycerona. W: Ireneusz Mikołajczak (red.): Sapere aude: księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi dr hab. Marianowi Szarmachowi z okazji 65 rocznicy urodzin. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004. ISBN 83-231-1788-8.
  • Łukasz Schreiber: Sulla 138–78 p.n.e.. Zabrze − Tarnowskie Góry: Inforteditions, 2013. ISBN 978-83-64023-21-7.
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: PWN, 1988, s. 666. ISBN 83-01-03529-3.
  • Thomas Robert Shannon Broughton: The Magistrates of the Roman Republic. T. 2. New York: American Philological Association, 1952. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]