Galeamopus

Galeamopus
Tschopp et al, 2015
Okres istnienia: kimeryd PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 154.2/149.2 ↓ 154.2/149.2
Czaszka AMNH 969, G. hayi
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	zauropodomorfy
Infrarząd	zauropody
Nadrodzina	Diplodocoidea
Rodzina	Diplodocidae
Podrodzina	Diplodocinae
Rodzaj	Galeamopus
Gatunki
Galeamopus hayi Galeamopus pabsti

Galeamopus – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny diplodoków^[1].

Skamieniałości tego rodzaju znajdywano w stanach Colorado i Wyoming, pochodzące z dolnej i środkowej formacji Morrison datowanej na kimeryd. Zostały one początkowo opisane przez Hollanda w 1924 jako kolejny gatunek diplodoka, pod nazwą Diplodocus hayi. Badacz spekulował wtedy, że właściwie odmienności między nowym gatunkiem a diplodokiem uzasadniałyby umieszczenie go w przyszłości w odrębnym rodzaju. Pozostał jednak przy spekulacjach. Sytuacja ta zmieniła się w 2015, kiedy Emanuel Tschopp, Octávio Mateus i Roger B J Benson opublikowali swą analizę filogenetyczną wraz z przeglądem Diplodocidae. Badacze zdecydowali się przenieść gatunek D. hayi do osobnego rodzaju, wyróżnienie którego wsparli listą siedmiu autapomorfii. Wymienili wśród nich zakrzywiony w dalszym końcu wyrostek paroccipital process, niespotykany u żadnego innego przedstawiciela Diplodocinae. Prawie trójkątne ostrogi odchodzące w bok na łukach dźwigacza wyróżniały go spośród Diplodocidae, podobnie jak ułożenie pewnych blaszek kręgów szyjnych. Dobrze rozwinięte wyrostki przednio-przyśrodkowe neurapofyz dźwigacza wyróżniały go spośród Diplodocoidea, a budowa ich tylnego skrzydła nie przypominała żadnej innej, podobnie jak guzowatość na jednej z blaszek obrotnika. Natomiast zęby o parzystych fasetkach nie występowały u żadnego innego Flagellicaudata. Nowo wprowadzonemu rodzajowi nadali Tschopp i współpracownicy nazwę Galeamopus. Składa się ona z dwóch członów. Pierwszy z nich, Galeam, oznacza hełm. Drugi natomiast, opus, tłumaczą autorzy jako potrzebę bądź konieczność. W efekcie nazwę rodzajową rozumieją jako potrzebujący hełmu. Nazwa ta w niewielkim stopniu odnosi się do cech dinozaura, chociaż rzeczywiście z holotypowego szkieletu znana jest jedynie podatna na zniszczenie mózgoczaszka. Jej autorzy chcieli raczej uczcić osoby zasłużone w historii badań nad rodzajem. Otóż, jak podają Tschopp i inni, pragnący hełmu, ochrony, stanowi znaczenie germańskiego imienia Wilhelm. Od germańskiego Wilhelma pochodzi natomiast angielskie imię William. Imię to nosili William H. Utterback, który w 1902 odkrył nowe znalezisko, i William J. Holland, który 4 lata później opisał je jako D. hayi. Rodzaj obejmował początkowo pojedynczy gatunek G. hayi. Jako miejsce typowe podali Tschopp i inni Colorado i Wyoming, w przypadku gatunku uściślając na Kamieniołom A, Red Fork rzeki Powder, hrabstwo Johnson, Wyoming^[1]. Jednak w 2017 Emanuel Tschopp i Octávio Mateus umieścili w nim kolejny gatunek, nazwany przez siebie Galeamopus pabsti^[2].

Przypisy

1. Emanuel Tschopp, Octávio Mateus i Roger B.J. Benson. A specimen-level phylogenetic analysis and taxonomic revision of Diplodocidae (Dinosauria, Sauropoda). „PeerJ”. 3:e857, 2015. DOI: 10.7717/peerj.857. PMID: 25870766. PMCID: PMC4393826. (ang.). 
2. EmanuelE. Tschopp EmanuelE., OctávioO. Mateus OctávioO., Osteology of Galeamopus pabsti Sp. Nov. (Sauropoda: Diplodocidae), With Implications for Neurocentral Closure Timing, and the Cervico-Dorsal Transition in Diplodocids, „PeerJ”, 5, 2017, e3179, PMID: 28480132  (ang.).