Garbów (powiat lubelski)

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie lubelskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.
Garbów
wieś
Ilustracja
Wąwóz w Garbowie (2007)
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubelski

Gmina

Garbów

Wysokość

171-225 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

2209[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-080[4]

Tablice rejestracyjne

LUB

SIMC

0380824[5]

Położenie na mapie gminy Garbów
Mapa konturowa gminy Garbów, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Garbów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Garbów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Garbów”
Położenie na mapie powiatu lubelskiego
Mapa konturowa powiatu lubelskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Garbów”
Ziemia51°21′18″N 22°19′46″E/51,355000 22,329444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Neogotycki Kościół Przemienienia Pańskiego
Wieże kościoła o wysokości 75 m
Fasada barokowego kościoła z XVII w.
Kaplica grobowa rodziny Moskalewskich

Garbów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów[5][6]. Leży nad rzeką Kurówką.

Wieś dzieli się na dwa sołectwa: Garbów I i Garbów II. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 2149 mieszkańców[7]. W latach 1908–2004 we wsi istniała cukrownia[8].

Miejscowość historycznie położona jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[9].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Garbów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Garbów[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0380830 Garbów Drugi część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okolice Garbowa były zamieszkane już 3000 lat p.n.e., a między VIII a IX wiekiem istniała świątynia pogańska oraz grodzisko otoczone fosą i wałami. Pierwsza wzmianka pisemna o Garbowie pochodzi z 1326 roku i mówi o istnieniu parafii garbowskiej. W XV wieku Garbów należał do rodu Odrowążów.

Garbów uzyskał lokację miejską w 1782 roku, zdegradowany przed 1810 rokiem[10].

W 1785 roku miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim, na mocy którego król Stanisław August Poniatowski zezwala ówczesnemu właścicielowi wsi, Michałowi Granowskiemu na założenie miasta. Przywilej ten jednak nie wszedł w życie z powodu politycznej sytuacji Rzeczypospolitej. W 1792 roku między Garbowem a Markuszowem stoczono ostatnią potyczkę wojny polsko-rosyjskiej.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Tkaczyków udzieliła pomocy Salomonowi i Icchakowi Morelowi. W 1982 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Józefowi, Genowefie i Zofii Tkaczykom tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[11].

Garbów został wytypowany przez Lubelski Urząd Wojewódzki jako jedna z dwudziestu miejscowości do przywrócenia lub przyznania praw miejskich, które ma mieć miejsce do 2030 roku[12].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Zespół pałacowo-parkowy z XIX w. z zabudowaniami folwarcznymi i klasycystycznym pałacem hr. Jezierskich, projektu Józefa Dietricha.
  • 1000-kilogramowy dzwon z 1512 r., uważany za protoplastę dzwonu „Zygmunta” na Wawelu, ufundowany przez kapelana króla Zygmunta Starego ks. Jana Ożarowskiego.
  • Neogotycki kościół Przemienienia Pańskiego, wzniesiony w latach 1908–1912, z murowaną plebanią z początku XX wieku.
  • Ponad 40-letnia ruchoma szopka bożonarodzeniowa, wykonana przez artystę ludowego A. Fijałkowskiego
  • Fasada dawnego barokowego kościoła parafialnego z XVIII w., spalonego w 1915 r.
  • Stary cmentarz rzymskokatolicki w Garbowie, na którym pochowani są m.in. rodzice rzeźbiarki Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej, pierwszy wojewoda lubelski po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Stanisław Moskalewski wraz z rodziną, a także wielu ludzi zasłużonych dla ziemi garbowskiej i lubelskiej.
  • Wzgórze „ariańskie” na którym w VII–XII w. istniał gród obronny państwa pierwszych Piastów, być może był własnością książęcą.
  • Podziemia spalonego kościoła w Garbowie w których znajdują się prochy m.in. bp. Mateusza Maurycego Wojakowskiego (5. biskupa lubelskiego, będącego także administratorem diecezji lubelskiej) i rodziny Jezierskich.
  • Ponad 600 letnia studnia znajdująca się nieopodal ruin starego kościoła.
  • Pozłacana monstrancja z 1638 roku – dar Piotra Czernego
  • Rzeźby świętych i stacje drogi krzyżowej autorstwa Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej.
  • Organy z 1923 roku, jedne z najlepszych i największych w archidiecezji lubelskiej.
  • Cmentarz wojenny z 1915 r.

O Garbowie w znanych dziełach

[edytuj | edytuj kod]

Wspólnoty wyznaniowe

[edytuj | edytuj kod]

Ludzie związani z Garbowem

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Garbowie (powiat lubelski).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31649
  2. ↑ Wieś Garbów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-11].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 255 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  8. ↑ Cukrownia "Garbów" [online], fotopolska.eu [dostęp 2024-08-16].
  9. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  10. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 30-31.
  11. ↑ Historia pomocy - Rodzina Tkaczyków | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-11-27].
  12. ↑ Rozdział V. Kierunki zagospodarowania przestrzennego [online], plan.lubelskie.pl [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-14].
  13. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Garbów
Wsie
Osada leśna
Części wsi
  • Garbów Drugi
  • Marianka
  • Orlicz
  • Wola Przybysławska Druga
Nieofic. części wsi
Nieofic. kolonie
Nieofic. przysiółki

Herb gminy Garbów