Gauropterus fulgidus

Gauropterus fulgidus
(Fabricius, 1787)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Staphyliniformia

Rodzina

kusakowate

Podrodzina

kusaki

Plemię

wydłużaki

Rodzaj

Gauropterus

Gatunek

Gauropterus fulgidus

Gauropterus fulgidus – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Zamieszkuje krainy palearktyczną, nearktyczną i orientalną.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1787 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Staphylinus fulgidus. Jako miejsce typowe wskazano Kilonię w Niemczech. Na przestrzeni lat umieszczany był w rodzajach żarlinek (Paederus), ryżak (Gyrohypnus), żezoń (Othius) i wydłużak (Xantholinus). W 1860 roku Carl Gustaf Thomson wyznaczył go gatunkiem typowym nowego rodzaju Gauropterus[1].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o wydłużonym, wąskim ciele długości od 8 do 13 mm. Głowa jest duża, czarna, o równoległych bokach, zaopatrzona w wyraźne bruzdy środkowe i pozbawiona bruzd czołowych zewnętrznych, pokryta dużymi, głównie owalnymi punktami, pozbawiona mikrorzeźby. Głaszczki szczękowe mają dłuższy od poprzedniego, smukły z lekko zaostrzonym wierzchołkiem człon czwarty. Czułki są czerwonobrunatne z czarnymi czterema pierwszymi członami. Przedplecze jest węższe od głowy, zwężone ku tyłowi, czarne, pozbawione grzbietowych szeregów punktów i mikrorzeźby, zaopatrzone zaś w wygięte, punktowane bruzdy boczne. Górna krawędź hypomery zakrzywia się w nasadowej połowie przedplecza ku dołowi i tam łączy się z dolną jej krawędzią. Pokrywy są krótsze od przedplecza, czerwone, każda z dwoma słabo zaznaczonymi podłużnymi szeregami punktów, pozbawione mikrorzeźby. Odnóża są brunatne z żółtoczerwonymi kolanami i stopami. Środkowa i tylna para odnóży ma pierwszy i drugi człon stóp podobnej długości. Czarno ubarwiony odwłok pokrywa rozproszone punktowanie, a miejscami także mikrorzeźba[2].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owad ciepłolubny[2][3]. Bytuje w grubszych warstwach gnijących szczątków roślinnych, gdzie ich procesy rozkładu zapewniają mu podwyższoną temperaturę. Zasiedla nasłonecznione zbocza z grubą warstwą ściółki dębowej lub bukowej, sterty nawozu, pryzmy kompostowe, śmietniska i hałdy trocin przy tartakach[2][3].

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. W Europie znany jest z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Grecji i europejskiej części Rosji[4]. W Afryce Północnej zamieszkuje Wyspy Kanaryjskie, Maderę, Maroko, Algierię, Tunezję, Libię i Egipt. W Azji znany jest z Zakaukazia, Turcji, Syrii, Arabii Saudyjskiej, Iraku, Korei, Japonii, Sri Lanki, Mjanmy, Wietnamu i Indonezji. Ponadto podawany jest z Kanady i Stanów Zjednoczonych w nearktycznej Ameryce Północnej[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001. 
  2. ↑ a b c Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
  3. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980. 
  4. ↑ Gauropterus fulgidus (Fabricius, 1787). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-23].