Gdanisko (dansker, danzker) – wykusz lub wieża usytuowana na zewnątrz linii murów obronnych i połączona z zamkiem krytym, biegnącym na wysokości pierwszego piętra, gankiem, który miał formę krytego przejścia wspartego na arkadach. Gdanisko występowało w średniowiecznych przede wszystkim krzyżackich zamkach warownych i pełniło funkcję wieży ustępowej (latryny)[1]. Zaopatrzone w strzelnice pełniły również funkcje obronne spełniając rolę dodatkowej wieży, wysuniętej przed obwód murów zamkowych[2].
Gdaniska budowano tak, by wszystkie nieczystości ze znajdujących się w nim szaletów spadały do fosy, odprowadzenie ich zapewniała płynąca poniżej woda[3].
Gdaniska były murowane z cegły lub drewniane, tak jak na zamku w Ragnecie[4].
Przykłady zachowanych gdanisk to:
Gdanisko znajdowało się również w Zamku Biskupów Pomezańskich w Prabutach.
Sporną kwestią jest etymologia nazwy wieży. Niektórzy[kto?] uważają, jakoby nazwa była próbą poniżenia dobrego imienia Gdańska, które to miasto wielokrotnie sprawiało kłopoty i buntowało się przeciwko Krzyżakom. Inna teoria mówi o wpływach języka pruskiego, w którym dansk miało oznaczać "mokry, wilgotny".