Gego
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
XX w. |
| Ważne dzieła | |
| Strona internetowa | |
Gego, właśc. Gertrud Louise Goldschmidt (ur. 1 sierpnia 1912 w Hamburgu, zm. 17 września 1994 w Caracas) – wenezuelska rzeźbiarka, artystka wizualna; rozpoznawalność przyniosły jej rzeźby i instalacje, które tworzyła w latach 60. i 70., określane przez artystkę jako Dibujos Sin Papel (rysunki bez papieru)[1] oraz Reticuláreas (sieci)[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 1 sierpnia 1912 r. w Hamburgu, w Niemczech, w rodzinie pochodzenia żydowskiego. Była szóstym z siedmiorga dzieci Eduarda Martina Goldschmidt i Elizabeth Hanne Adeline Dehn. W 1932 r. podjęła studia na wyższej szkole technicznej - Technische Hochschule w Stuttgarcie. Tam studiowała pod opieką znanego, niemieckiego architekta - Paula Bonatza. W 1938 r. obroniła dyplom ze specjalizacją: architektura i uzyskała tytuł inżyniera[2].
Po dojściu do władzy przez nazistów w Niemczech, w 1935 r. odebrano artystce niemieckie obywatelstwo. Kilka lat później, tj. w 1939 r. wraz z rodziną wyemigrowała do Wenezueli, a w 1952 r. otrzymała wenezuelskie obywatelstwo. W 1940 r. poznała urbanistę - Ernsta Gunza (przyszłego męża). Z jego udziałem stworzyła warsztat/studio Gunz, w którym projektowała meble i lampy. W latach 1958–1962 wykładała na Centralnym Uniwersytecie Wenezueli, na Wydziale Architektury i Urbanistyki, a w latach 1964 - 1977 w Instytucie Designu w Caracas[2]. W placówce tej nauczał również architekt polskiego pochodzenia - Harry Abend. Gego prowadziła zajęcia zatytułowane „Formy dwu i trójwymiarowe” oraz „Rozwiązania Przestrzenne”, publikowała też artykuły naukowe. Po śmierci artystki odnaleziono zbiór, wcześniej nie upublicznionych dokumentów jej autorstwa - notatek, tekstów, wierszy, które opisane zostały przez nią jako Sabiduras - myśli zebrane[3].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Źródła
[edytuj | edytuj kod]Kiedy Gego przybyła do Wenezueli, głównym trendem w myśleniu o sztuce i architekturze był w Ameryce Łacińskiej modernizm. Kierunek ten postrzegano, szczególnie w środowiskach politycznych, jako miernik rozwoju społecznego i gospodarczego. Rządy Państw Ameryki Południowej zachęcały więc artystów do zaangażowania się w projekty modernistyczne, zarówno w obszarze nauki, jak i przemysłu, czy architektury.
Niejako w opozycji do tego (środowiska desarrollista - zwolenników ruchu na rzecz rozwoju) rzeźbiarka podejmowała próby odnalezienia własnego języka. Twórczo dekonstruowała założenia kinetyzmu, konstruktywizmu czy abstrakcji geometrycznej. Interesowało ją przy tym głównie to, w jaki sposób materia wchodzi w relacje z przestrzenią i widzem oraz w jaki sposób może generować ruch. Pierwsze prace artystki powstają w latach 1956–1957 i są to kompozycje z papieru i tkaniny, animują je wenezuelscy artyści Alejandro Otero i Jesús Rafael Soto[4].
Linie
[edytuj | edytuj kod]W roku 1959 Gego wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych i tam na Uniwersytecie Iowa uczęszcza na warsztaty Mauricio Lasansky'ego, uznawanego za jednego z ojców współczesnej grafiki. Od tego momentu Gego tworzy rzeźby z materiałów bardziej trwałych, jej prace stają się monochromatyczne. Jedną ze swoich pierwszych rzeźb - Esfera (1959) buduje z mosiądzu i stali. Rozmieszczone pod różnym kątem elementy konstrukcyjne tworzą wrażenie ruchu, nakładają się na siebie tworząc pola i linie. W pracy tej odnaleźć można inspiracje twórczością takich artystów jak Carlos Cruz-Diez i Jesus Rafael Soto[5].
Od połowy lat 60. artystka zaczyna rozwijać idee linii, jako osobnego dzieła[6]. Dla Gego, linia stanowi nie tyle element pracy, co jej istotę. Wymowę linii ucieleśniają materiały, jakich rzeźbiarka używa do ich budowy: stali, ołowiu, nylonu i wielu innych. Linia stanowi w twórczości Gego fundament nie tylko dla rzeźb monumentalnych, ale również dla mniejszych form, takich jak Dibujos Sin Papel (rysunków bez papieru), powstałych w latach 70. Te ostatnie niewielkie prace, artystka tworzy ze skrawków metalu, zgiętych i splecionych razem, lekkich i efemerycznych.
Gego nie postrzegała siebie jako rzeźbiarki, tłumaczyła, że „rysuje linie, czasami na papierze, czasami w przestrzeni”[7]. Kiedy w połowie lat 60. przebywała w Los Angeles, opublikowała serię litografii, zatytułowaną Autobiografia Linii (1966).
Przestrzeń
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W 1969 r. Gego porzuca sztywne konstrukcje na rzecz miękkich, modułowych struktur, które tworzą sieci. W latach 70. i 80. powstają serie konstrukcji o nazwach: Reticuláreas, Troncos, Esferas, Chorros. Gego postrzega przestrzeń, jako formę samą w sobie[2]. Elementem jej dzieł stają się nie tylko struktury materialne, ale również przestrzenie poza nimi (na zasadzie negatywu i pozytywu). Związek z przestrzenią wokół pracy ujawniają m.in. cienie siatki. W ten sposób artystka gra z ideą sztuki statycznej i ruchomej. Elementem niezmiennym pozostaje zawsze materia, tym co się zmienia są cienie oraz przestrzeń wokół konstrukcji. W latach 1988–1991 Gego tworzy rzeźby skonstruowane ze splątanych pasków papieru (Tejaduros), w których idea spotkania z przestrzenią syntetyzuje się.
Reticuláreas
[edytuj | edytuj kod]Znakiem rozpoznawczym w twórczości rzeźbiarki jest seria prac zatytułowanych Reticuláreas. Pierwsze z nich powstały w roku 1969. Zainstalowane zostały wówczas w Muzeum Sztuk Pięknych w Caracas. Kilka miesięcy później, w listopadzie tego samego roku, Gego wystawia nową Reticulárea w Centre for Interamerican Relations Art Gallery w Nowym Jorku[8]. Reticuláreas w wyniku połączenia dużej ilości kawałków aluminium i stali przypominają kształtem przestrzenne pajęczyny[4].
Życie osobiste
[edytuj | edytuj kod]W 1940 r. Gego poznaje Ernesta Gunz, z którym pracuje w studiu projektowania mebli i lamp. W 1940 r. para bierze ślub, a w 1942 roku rodzi im się syn Tomasz, w 1944 r. córka Barbara. Po ponad 10 latach małżeństwo rozpada się. W 1952 r. rzeźbiarka poznaje grafika Gerda Leuferta, z którym pozostaje w związku do końca życia.
Wybrane wystawy
[edytuj | edytuj kod]
Wystawy indywidualne
[edytuj | edytuj kod]- 1958 - Gego: Sculptures and Gouaches, Liberia Cruz del Sur, Caracas, May 9–24
- 1964 - Lines and interlines: Engravings and Drawings by Gego, Museo de Bellas Artes, Caracas, February 2–16
- 1967 - Gego: Sculptures. 1957-1967, Biblioteca Luis Angel Arango, Bogota, June 8–30
- 1968 - On Paper: Lithographs by Gego, Museo de Bellas Artes, Caracas, November
- 1969 - Reticulárea, Museo de Bellas Artes, Caracas, June–July
- 1970 - Gego Drawings, The Graphic Gallery, San Francisco, May 1–17
- 1971 - Gego: Sculpture and Drawing, Betty Parsons Gallery, New York, April 13-May 1
- 1972 - Structures Double Curves, Galeria Conkright, Caracas
- 1973 - Recent Drawings, Galeria Conkright, Caracas
- 1975 - Gego: Drawings for Projects, Instituto de Diseno, Fundacion Neumann, Caracas, May 6–20
- 1977 - Gego, Museo de Artes Contemporaneo de Caracas Sofia Imber, September
- 1980 - Variations on Reticuláreas, Sala Cadafe, Museo de Arte Contemporaneo de Caracas Sofia Imber, May
- 1981 - Reticulárea, Permanent Installation, Sala Gego, Galería de Arte Nacional, Caracas
- 1982 - Watercolors by Gego, Galería de Arte Nacional, Caracas, Jul 4-Aug 8
- 1984 - Gego: Drawings without Paper, Museo de Bellas Artes, Caracas, June–August
- 1988 - Gego: Recent Works, Galeria Sotavento, Caracas, March
- 1994 - Gego: A Look at Her Work, Museo de Arte Contemporaneo de Caracas Sofia Imber, November
- 1996 - Gego: Drawings, Engravings, Weavings, Centro Cultural Consolidado, Caracas, September–November
- 2000-01 - Gego: 1955-1990, Museo de Bellas Artes, Caracas October–March
- 2002-03 - Questioning the Line: Gego, a Selection, 1955-1990, Museum of Fine Arts, Houston
- 2005 - Gego: Between Transparency and the Invisible, Museum of Fine Arts, Houston, June 26-September 25
- 2007 - Gego: Between Transparency and the Invisible, The Drawing Center, New York, April 21- July 21
- 2011 - Gego: Prints and Drawings 1963-1991, Frederico Seve Gallery, New York, May 24 - August 18, 2011
- 2012 - Gego: Origin and Encounter, Mastering the Space, Americas Society, New York, September 29 - December 8
- 2014 - Gego: Line as Object, Henry Moore Institute, Leeds, July 21- October 19
- 2017 - Between the Lines: Gego as Printmaker, Amon Carter Museum of American Art, Fort Worth, February 7 - August 6, 2017
Wystawy grupowe
[edytuj | edytuj kod]- 1954: XV Salón Oficial Anual de Arte Venezolano, Museo de Bellas Artes, Caracas
- 1955: Venezolanische Impressionen 1954, Galerie Wolfgang Gurlitt, Munich
- 1959: Pintura y escultura de profesores de la Faculdad de Arquitectura, Universidad Central de Venezuela, Caracas
- 1960: Recent Sculpture, David Herbert Gallery, New York
- 1960/1961: Section Eleven (New Names), Betty Parsons Gallery, New York
- 1963: Pintura geométrica venezolana 1950–1960, Galería de Arte del INCIBA, Caracas
- 1964: One Hundred Contemporary Prints – Pratt Graphic Art Center, Jewish Museum, New York
- 1965: The Responsive Eye, The Museum of Modern Art, New York
- 1966: Art of Latin America since Independence, Yale University Art Gallery, New Haven
- 1967: Recent Latin American Art, The Museum of Modern Art, New York
- 1968: New Dimension in Lithography. An Exhibition Recently Selected from the Tamarind Lithography Workshop, Fisher and Quinn Galleries, Southern California University
- 1969: El arte cinético y sus orígenes, Ateneo de Caracas, Caracas
- 1969/1970: Latin America. New Paintings and Sculpture. Juan Downey, Agustín Fernández, Gego, Gabriel Morera, Center for Inter-AmericanRelations Art Gallery, New York
- 1971: Tamarind. A Renaissance of Lithography. A Loan Exhibition from the Tamarind Lithography, International Foundation, California
- 1975: Relaciones y contrastes en la pintura venzolana, Museo de Bellas Artes, Caracas, Gego, Otero y Negret, Galería Adler Castillo, Caracas
- 1976: Las artes plásticas en Venezuela, Museo de Bellas Artes, Caracas
- 1978: Pequeña historia del dibujo en Venezuela, Estudio Actual, Caracas
- 1982: Spielraum – Raumspiele, Alte Oper, Frankfurt am Main
- 1986: Caracas urbana, Museo de Arte La Rinconada, Caracas
- 1988–1990: The Latin Spirit. Art and Artists in the United States 1920–1970, The Bronx Museum of Art, New York
- 1992: Latin American Artists of the Twentieth Century, Plaza de Armas, Sevilla
- 1996/1997: Inside the Visible. An Elliptical Traverse of 20th Century Art (in, of, and from the Feminine), The Institute of Contemporary Art, Boston
- 1997–1999: Re-Aligning Vision. Alternative Currents in South American Drawing, The Neighborhood Museum, New York
- 1999/2000: The Experimental Exercise of Freedom. Lygia Clark, Gego, Mathias Goeritz, Hélio Oiticica and Mira Schendel, The Museum of Contemporary Art, Los Angeles
- 2000: Force Fields. Phases of the Kinetic, Hayward Gallery, London
- 2000/2001: Heterotopías. Medio siglo sin lugar 1918–1968, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid
- 2001: Geometric Abstraction. Latin American Art in the Patricia Phelps de Cisneros Collection, Fogg Art Museum, Harvard University.
- 2013: „Zero” Museu Oscar Niemeyer (in collaboration with D.O.P. Foundation and The Goethe Institut), Curitiba, Brazil.
- 2013/2014: Zero Iberê Camargo Foundation (in collaboration with D.O.P. Collection and The Goethe Institut), Porto Alegre, RS, Brazil.
- 2014: Zero Pinacoteca do Estado de São Paulo (in collaboration with D.O.P. Foundation, The Goethe Institut, Prohelvetia & Alliance), São Paulo, Brazil.
- 2016: Revolution in the Making: Abstract Sculpture by Women, 1947–2016, Hauser, Wirth & Schimmel, Los Angeles
- 2016: Unfinished: Thoughts Left Visible, The Met Breuer, New York
Prace
[edytuj | edytuj kod]- Vibration in Black, 1957, Painted Aluminum, Fundacion Gego, Caracas
- Split, 1959, Stainless Steel, Dorothea and Leo Rabkin, New York
- Eight Squares at the Museum of Modern Art, 1961
- Untitled, 1962–1970, Ink on Cardboard, Fundacion Gego, Caracas
- Torrecilla, 1965–66, Painted stainless steel wire and Iron construction sculpture, Colección D.O.P., Madrid.
- Autobiography of Line, Chinese Ink on Japanese paper, folded and bound, cardboard cover book, Fundacion Gego, Caracas
- Tamarind Series, 1966, Lithographs, Fundacion Gego, Caracas
- Cornice 1, 1967, (Large installation in 6 pieces), each piece: Painted stainless steel and bronze wire construction, Colección D.O.P., Paris.
- Untitled at the Museum of Modern Art, 1970
- Square Reticularea 71/6 at the Museum of Modern Art, 1971
- Reticulárea cuadrada 71/6 [Square Reticulárea] at The Met Breuer, 1971
- Stream no.7 at the Museum of Modern Art, 1971
- Square Reticulárea, 1971–1976, Steel rods, assembled lead, Fundacion Gego, Caracas
- Reticulárea, 1971–1976, Steel wire, nylon, leader sleeves, Fundacion Cisneros, Caracas
- Untitled 73/13 at the Museum of Modern Art, 1973
- Untitled 73/14 at the Museum of Modern Art, 1973
- Untitled 73/15 at the Museum of Modern Art, 1973
- Untitled 73/16 at the Museum of Modern Art, 1973
- Untitled 73/17 at the Museum of Modern Art, 1973
- Reticularea at the Museum of Modern Art, 1973-1976
- Drawing Without Paper Series, 1976–1989, Stainless steel, steel rods, crystal beads, painted iron, metal chains, copper wire, Various owners
- Trunk, 1977, Steel wire, metal rods, leader sleeves, Fundacion Gego, Caracas
- Untitled at the Museum of Modern Art, 1980
- Reticulárea Circular (gato o rosa), 1981, Watercolor on Arches, Fundaciòn D.O.P., Madrid
- Drawing without Paper 84/25 and 84/26 at the Museum of Modern Art, 1984 and 1987
- Drawing without Paper 85/19 at the Museum of Modern Art, 1985
- Cornice 2 (Drawing without paper N°88/37), 1988, Metallic pieces, stainless steel, nylon, lead, Fundacion Cisneros, Caracas
- Ledge II, no. 88/37 at the Museum of Modern Art, 1988
- Stream Reticulárea, 1988, Steel wires of different thickness, Banco Mercantil, Caracas
- Weaving 89/21 at the Museum of Modern Art, 1989
- Weaving 90/36 at the Museum of Modern Art, 1990
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tate, Gego (Gertrud Goldschmidt) 1912-1994 [online], Tate [dostęp 2019-03-30] (ang.).
- ↑ a b c d Biography [online], I GegoArtista.com, 27 marca 2017 [dostęp 2019-03-30] (ang.).
- ↑ Publicaciones [online], I GegoArtista.com, 22 stycznia 2016 [dostęp 2019-03-30] (hiszp.).
- ↑ a b Cronología [online], I GegoArtista.com, 25 stycznia 2016 [dostęp 2019-03-30] (hiszp.).
- ↑ Gego: rediscovering an extraordinary artist | Blog | Royal Academy of Arts [online], royalacademy.org.uk [dostęp 2019-03-30].
- ↑ Mari Carmen Ramirez, Gego, Questioning the Line: Gego in Context, Houston: University of Texas Press, 2003, ISBN 0-89090-119-8.
- ↑ Gertrud „Gego” Louise Goldschmidt, Drawing without paper 79/2 [online], transatlantic.artmuseum.pl [dostęp 2019-03-30] (ang.).
- ↑ Schimmel Paul, Revolution in the Making: Abstract Sculpture by Women 1947-2016, Los Angeles: Hauser & Wirth Publishers, 2016, ISBN 978-88-572-3065-8.