Gilia

Gilia
Ilustracja
Gilia tricolor
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

wielosiłowate

Rodzaj

gilia

Nazwa systematyczna
Gilia Ruiz et Pavon
Prodr. 25. Oct (prim.) 1794[3]
Typ nomenklatoryczny

Gilia laciniata Ruiz et Pavon[3]

Kwiaty Gilia laciniata
Gilia flavocincta

Gilia[4] (Gilia) – rodzaj roślin należący do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Obejmuje 39 gatunków[5] występujących na kontynentach amerykańskich, głównie w zachodniej części Ameryki Północnej (centrum zróżnicowania w Kalifornii) oraz w południowej części Ameryki Południowej[6] (w Chile 8 gatunków)[7]. Rośliny te rosną w miejscach suchych, trawiastych i piaszczystych. Nazwa rodzajowa upamiętnia hiszpańskiego botanika z XVIII wieku – Filipe Gila. Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny jednoroczne osiągające 0,8 m wysokości, rzadziej karłowe byliny alpejskie[6].
Liście
Skrętoległe i zwykle niepodzielone, rzadziej pierzastodzielne[6].
Kwiaty
Pięciokrotne, promieniste, często zebrane w główkowate kwiatostany. Działki kielicha u nasady zrośnięte, czasem działkami połączonymi w górnej części błoniasto. Płatki korony w dole zrosłe w krótką rurkę, w górze z zaokrąglonymi lub zaostrzonymi łatkami. Barwy niebieskiej, purpurowej, różowej, żółtej lub białej. Pręcików jest 5. Zalążnia górna, utworzona z 3 owocolistków z pojedynczą szyjką słupka, na szczycie rozdzieloną na trzy łatki[6].
Owoce
Trójkomorowe, kulistawe torebki zawierające po kilka do wielu nasion w każdej z komór. Owoce otoczone są błoniastym, trwałym kielichem. Nasiona drobne, kulistawe[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podrodziny Polemonioideae z rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae)[8]

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-01] (ang.).
  3. a b Gilia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-11-11].
  4. Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 91. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. a b Gilia Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-17].
  6. a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 192. ISBN 0-333-74890-5.
  7. Cárlos Reiche: Flora de Chile. Vol. 5. Santiago de Chile: Impr. Cervantes, 1896, s. 150.
  8. Genus: Gilia Ruiz & Pav.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2016-11-11].