Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg

Glockenmuseum
Stiftskirche Herrenberg

Logo muzeum
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Badenia-Wirtembergia
Miejscowość	Herrenberg
Adres	Kirchgasse 7 71083 Herrenberg
Położenie na mapie Niemiec Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg
Położenie na mapie Badenii-Wirtembergii Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg
48°35′48,5″N 8°52′15,5″E/48,596806 8,870972
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg – muzeum dzwonów kościelnych działające na wieży kolegiaty (niem. Stiftskirche) w Herrenbergu^[1].

Kolekcja

W skład kolekcji wchodzi 35 dzwonów bujanych i 50 dzwonów karylionowych^[2]. Przed utworzeniem muzeum na wieży znajdowało się pięć bujanych instrumentów. Z czasem do kościoła przywożono nowo odlane dzwony i dzwony podarowane przez inne kościoły^[3].

Pochodzenie dzwonów wg regionów

Nazwa regionu	Liczba dzwonów
Badenia-Wirtembergia	16
Hesja	3
Dolny Śląsk	3
Nadrenia-Palatynat	3
Austria	2
Bawaria	2
Pomorze Zachodnie	2
Szwajcaria	2
Brandenburgia	1
Nadrenia Północna-Westfalia	1

Dane dzwonów

Karolingerglocke

Oryginalny instrument odlano około 1200 lat temu. Obecny dzwon został zrekonstruowany przez historyka i archeologa Hansa Dreschera na podstawie znalezisk we Vreden. W odlaniu dzwonu pomagała ludwisarnia Rincker.

Haithabuglocke

Dzwon został odkryty w 1978 roku we wraku statku wikingów w Haithabu. Jest to przypuszczalnie najstarszy zachowany dzwon na północ od Alp, gdyż najprawdopodobniej odlano go w X wieku. Charakterystyczną cechą dzwonu jest cienka ściana płaszczu.

Ascharaglocke

Ascharglocke to kopia dzwonu, którego oryginał pochodzi z turyńskiej wioski Aschara, w gminie Bad Langensalza. Oryginał znajduje się Muzeum Dzwonów w Apoldzie. Prawdopodobnie instrument pochodzi z drugiej ćwierci XII wieku.

Armsünderglocke

Dzwon odlano około 1200 roku, co czyni go najstarszym dzwonem w Wirtembergii. Dzwon pierwotnie bił w sądzie w Herrenbergu, wołając na rozprawy.

Osanna

Dzwon wykonano około 1300 roku na Śląsku. Imię Ossanna jest jego imieniem zwyczajowym, gdyż na dzwonie nie ma żadnego napisu.

Mittagsglocke

Instrument został odlany przez Hansa Egera i najpóźniej od 1483 regularnie dzwoni o godzinie 12:00. W górnej części dzwonu znajdują się inskrypcje: lucas + marcus + matheus + johannes, czyli imiona ewangelistów.

Schiedglocke

Stalowy dzwon stojący na dworze, przed kościołem

Do II wojny światowej dzwon wisiał na wieży kościoła w pomorskiej wsi Kantreck (obecnie Łoźnica w powiecie goleniowskim). Wykonano go pod koniec XV wieku.

Guldenglocke

Dzwon był dawniej największym dzwonem w kolegiacie. Ten renesansowy instrument został odlany przez Hansa i Martina Millerów w Esslingen w 1602 roku. Podczas II wojny światowej dzwon wywieziono do Lünen w celu przetopienia, do czego ostatecznie nie doszło, dzięki czemu w 1948 roku dzwon wrócił do Herrenbergu. Przez złe traktowanie dzwonu podczas wojny dzwon został trwale uszkodzony.

Zeichenglocke

Dzwon został wykonany przez lotaryńskiego ludwisarza Voillarda w 1659 dla dolnośląskiej wsi Günthersdorf, obecnie Zatonie, dzielnica Zielonej Góry. Obecnie dzwoni pół godziny przed rozpoczęciem nabożeństw.

Schlagglocke

Instrument wypożyczono z pomorskiej wsi Köselitz, obecnie Kozielice. Obecnie wisi na zewnętrzu wieży, a zamontowany obok młoteczek wybija nim godziny.

Reformationsglocke

Ten późnobarokowy dzwon wykonał w 1738 roku Benjamin Körner z Görlitz. Pierwotnie wisiał w Seidenbergu (obecnie Zawidów), po II wojnie światowej znajdował się w kościele Marcina Lutra w Ulm, a w 1993 trafił do Herrenbergu. Przez zniszczenia wojenne dzwon dwukrotnie spawano.

Predigtglocke

Dzwon odlano w 1752 w Spirze, w pracowni Paulusa Strobla dla kościoła w Aurich, w gminie Vaihingen an der Enz. W 1921 przeniesiono go do Flacht, a w 2000, podczas wymiany dzwonów, przekazano go muzeum w Herrenbergu.

Schulglocke

Dzwon pochodzi z kościoła w Wischütz (obecnie Wyszęcice) na Dolnym Śląsku. Prócz wołania na nabożeństwa instrument używano jako dzwonek szkolny, stąd nazwa dzwonu. W 1942 skonfiskowano go na cele wojenne, a w 1990 trafił do Herrenberga.

Apollonia

Dzwon odlano w 1875 w ludwisarni Carla Rosenlaechera w Konstancji. Do 1957 roku dzwon bił we wsi Kützbrunn koło Tauberbischofsheim. Dzwon zdobi podobizna świętej Apolonii, stąd nazwa dzwonu.

Primglocke

Dzwon odlano w Schwäbisch Hall w 1877 w stylu neogotyckim. Pierwotnie dzwonił rano o 6:00, obecnie dzwoni o godzinie 9:00 przypominając o Zmartwychwstaniu Chrystusa.

Feuerglocke

Dzwon odlano w 1909 roku. Jego płaszcz zdobi wizerunek świętego Wolfganga z Ratyzbony. Nazwa dzwonu nawiązuje do jednego z powodów bicia dzwonami, jakim było informowanie o wybuchu pożaru.

Wachtglocke

Instrument wykonano w 1924, pierwotnie dzwonił w Ulm o świcie i o zmierzchu, informując o otwarciu i zamknięciu bram miasta. Obecnie dzwoni we wtorki i soboty o 8:00 informując o otwarciu cotygodniowego targu. Jego płaszcz zdobi wizerunek św. Wendelina.

Gloriosa

Maxima

Zimbelglocken

Betglocke

Dzwon odlano w Straubing w 1949 roku, pierwotnie dzwonił w kościele katolickim w Tannhausen. Jego płaszcz zdobi wizerunek Świętej Trójcy. Obecnie dzwoni codziennie o godzinie 18:00.

Kreuzglocke

W miejsce zniszczonego podczas II wojny światowej dzwonu w 1954 odlano nowy instrument, w ludwisarni Kurtz w Stuttgarcie. Młotek zainstalowany obok dzwonu wybija nim kwadranse, a sam dzwon bije codziennie o godzinie 11:00 i 15:00.

Taufglocke

Dzwon ten odlano razem z Kreuzglocke, również zastąpił dzwon zniszczony podczas wojny. Rozbrzmiewa on podczas chrztu dziecka w kościele.

Angelusglocke

Instrument odlano w 1962 w pracowni ludwisarskiej Friedricha Wilhelma Schillinga w Heidelbergu. Dzwon odzywa się po biciu dzwonu wołającego na wieczorną modlitwę.

Gloriosa

Dzwon pierwotnie miał służyć jako dzwon karylionowy w Szwajcarii, ostatecznie, po wielu wędrówkach, w 1995 trafił do Herrenberga. Waży 3600 kg i został odlany w ludwisarni Emila Eschmanna w Rickenbach w 1965 roku.

Heiliggeistglocke

Instrument wykonano w 1997 roku w ludwisarni Bachert. Dzwon odzywa się na zakończenie nabożeństwa w kościele.

Dominika

Odlano ją w 1999 jako dzwon milenijny, w ludwisarni Bachert.

Maxima

Dzwon "Maxima" nie wisi na wieży, lecz stoi przed kościołem, na zewnątrz. Odlano go w ludwisarni Eifel w 2000 roku dla bazyliki w Echternach, w Luksemburgu. Ostatecznie trafił do Herrenberga.

Zimbelglocken

Zimbelglocken, czyli po polsku dzwony cymbałowe to grupa 11 dzwonów wykonanych w latach 1998–2002. Zostały wykonane przez różne niemieckie, austriackie i szwajcarskie ludwisarnie. Są dopasowane do siebie dźwiękowo w celu stworzenia kurantu.

Karylion

Od 2012 roku na wieży znajduje się 50-dzwonowy karylion wygrywający pieśni świeckie i sakralne. Odlała je ludwisarnia Eijsbouts w Asten.

Bibliografia

• Die Glocken im Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg

Przypisy

1. Glockenmuseum Herrenberg – Deutschlands umfangreichstes Glockengeläut in der Stiftskirche Herrenberg [online], Urlaubsregion Stuttgart [dostęp 2021-08-30]  (niem.).
2. Glocken | Glockenmuseum Herrenberg [online] [dostęp 2021-08-30]  (niem.).
3. Herkunft der Glocken | Glockenmuseum Herrenberg [online] [dostęp 2021-08-30]  (niem.).