Gofr z Liège

Gofr z Liège, gofr leodyjski (fr. gaufre de Liège, niderl. Luikse wafel), gofr cukrowy (niderl. suikerwafel)^[1] – pochodzący z Liège słodki, intensywnie pachnący, dość ciężki chrupiący gofr o zaokrąglonych brzegach, upieczony według tradycyjnego przepisu z gęstego ciasta drożdżowego, którego niezbędnym składnikiem są granulki cukru perłowego. Jest to specjał kuchni belgijskiej.

Legenda

Według legendy gofr z Liège został „wynaleziony” w XVIII wieku przez osobistego kucharza księcia-biskupa Liège, gdy ten poprosił go o przygotowanie czegoś słodkiego i smacznego, a kucharz zaczął eksperymentować z ciastem brioche i pastą z granulkami cukru^[2].

Historia i współczesność

Granulki cukru perłowego (nid. parelsuiker), które są niezbędnym składnikiem do wypieku gofrów z Liège, były dawniej produkowane z cukru otrzymanego z buraków cukrowych uprawianych w regionie Haspengouw, w pobliżu Liège^[2]. Pierwsza przemysłowa cukrownia powstała w tym regionie w 1812 roku^[2]. W latach największego rozkwitu tutejszego cukrownictwa, 1850–1880, pojawiły się liczne lokalne przepisy kulinarne z wykorzystaniem granulek cukrowych, z których najbardziej znanym stał się przepis na cukrowe gofry^[2]. Zanim zaczęto dodawać granulki cukrowe do gofrów, gofry aromatyzowano cynamonem^[2].

Autentyczne gofry z Liège można kupić w punktach gastronomicznych w centrum Liège, w kioskach na ulicy, na jarmarkach i w kawiarenkach^[2].

Opis, przygotowanie i podawanie

Tradycyjny gofr z Liège jest robiony z ciasta drożdżowego^[2]. Podstawowymi składnikami ciasta są: mąka pszenna, masło, jaja, cukier, mleko i świeże drożdże^[2]. Niezbędnym składnikiem dodawanym na końcu do ciasta są grube granulki cukru perłowego (niderl. parelsuiker), powstające przez kompresję cukru buraczanego i odporne na temperaturę^[2]. Gofr leodyjski jest słodki w smaku^[2].

Autentyczny jest pieczony w gofrownicy o 24 kwadratowych wgłębieniach^[2]. Na rozgrzaną gofrownicę nakłada się porcję ciasta i zamyka ją. W ten sposób gofr otrzymuje kształt nieregularnego prostokąta o zaokrąglonych brzegach. Podczas pieczenia granulki cukrowe lekko się topią, dając karmelowy smak i zapach, zaś te nie całkiem stopione przyjemnie trzeszczą podczas gryzienia^[2].

Po upieczeniu powinien być miękki w środku, a chrupiący na zewnątrz^[2]. W sprzedaży są dwa rodzaje tych gofrów: aromatyzowane wanilią i cynamonowe^[2].

Gofry z Liège można jeść na ciepło (zaraz po upieczeniu) albo zimne; same^[2] lub z dodatkami (owocami, bitą śmietaną)^[1]. Tradycyjnie nie posypuje się ich cukrem pudrem, bo już są słodkie^[2].

Gofry leodyjskie a brukselskie

Belgia jest znana na świecie z gofrów, a szczególnie z gofrów brukselskich i gofrów z Liège^[3]. W porównaniu z goframi brukselskimi te z Liège są mniejsze, cięższe i słodkie^[3]. Ciasto, z którego są robione, jest bardziej zbite i wyrabiane ręcznie^[2].

Od średniowiecza na terenie całej północno-zachodniej Europy, szczególnie w Niderlandach, gofry były tradycyjnie spożywane z różnych okazji^[3]. Niezbędne do wypieku żeliwne gofrownice były ogrzewane w gorącym popiele paleniska, później na kuchence gazowej. Obecnie gofry wypieka się w gofrownicach elektrycznych^[3]. Gofry uważne są w Belgii za rzecz typowo belgijską, za jeden z symboli narodowych, z którym kojarzą Belgię inne narodowości, zwłaszcza Amerykanie, obok czekolady, piwa, frytek i pralin^[3]. Belgowie jedzą gofry w różnych okolicznościach, same lub z dodatkami (cukier, bita śmietana, czekolada, truskawki)^[3]. Każdy region ma swój własny przepis na gofry, chociaż podstawowe składniki są wszędzie takie same (mąka, mleko, cukier, jaja)^[3]. O popularności gofrów belgijskich zadecydował ich sukces na wystawie światowej w Nowym Jorku w 1964 roku, gdzie zaprezentował je Maurice Vermersch^[3].

Walka karnawału z postem, Pieter Bruegel (starszy), 1559

Praca grawerska Vastenavond, odbitka na papierze, Pieter van der Heyden(inne języki) za Hieronimem Boschem, 1567

Kobiety wypiekające (bliżej nieokreślone) gofry

Przypisy

↑ ^a ^b Het verhaal achter... de Luikse wafel. vaniersel.meesterbakker.nl. [dostęp 2018-08-06]. (niderl.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q De authentieke Luikse wafel. visitezliege.be. s. 5,6. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-11)]. (niderl.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marc Jacobs: Typisch Belgisch. Een nieuwe, royale oud-Belgische hoofdstedelijke wafel?. Tijdschrift over Cultureel Erfgoed. Jaargang 1(2008), 2008. s. 14. [dostęp 2018-08-06]. (niderl.).

Linki zewnętrzne

Porównanie pieczenia gofrów brukselskich i leodyjskich (ang.)
Autentyczne gofry z Luik (niderl.)
Przepis na gofry z Liège (pol.)

[Vaniersel-1] Het verhaal achter... de Luikse wafel. vaniersel.meesterbakker.nl. [dostęp 2018-08-06]. (niderl.).

[Luikse_wafel-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q De authentieke Luikse wafel. visitezliege.be. s. 5,6. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-11)]. (niderl.).

[Erfgoed-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marc Jacobs: Typisch Belgisch. Een nieuwe, royale oud-Belgische hoofdstedelijke wafel?. Tijdschrift over Cultureel Erfgoed. Jaargang 1(2008), 2008. s. 14. [dostęp 2018-08-06]. (niderl.).

[1]

[2]

[3]