Gorączka złota na archipelagu Ziemi Ognistej

5 gramowa złota moneta z Ziemi Ognistej, wykonana przez Juliusa Poppera

Gorączka złota na wyspach archipelagu Ziemi Ognistej miała miejsce pod koniec XIX i na początku XX wieku, powodując napływ ludności argentyńskiej, chilijskiej i europejskiej (w szczególności ludności chorwackiej). Gorączka złota przyczyniła się do powstania pierwszych miast na wyspach archipelagu oraz do wzrostu gospodarczego w mieście Punta Arenas. Po zakończeniu okresu gorączki złota na Ziemi Ognistej większość poszukiwaczy złota opuściło archipelag; osadnicy, którzy osiedlili się na stałe zajęli się chowem i hodowlą owiec oraz rybołówstwem. W trakcie gorączki złota zmniejszyła się liczebność Indian z plemienia Selknam.

Historia

Odkrycie

W 1879 roku w trakcie ekspedycji prowadzonej przez Armada de Chile (chilijska marynarka wojenna) pod przewodnictwem oficera Ramóna Serrano Montanera natrafiono na ślady złota w kilku ciekach wodnych położonych w zachodniej części Ziemi Ognistej^[1][2]. Gorączka złota rozpoczęła się w 1884 roku. W tymże roku francuski parowiec Arctique osiadł na mieliźnie na północnym wybrzeżu Przylądka Virgenes (Argentyna)^[1]. Ekspedycja ratunkowa wysłana do załogi statku odkryła złoto w miejscu zwanym Zanja a Pique^[1]. Wiadomość ta, dotarłszy do Punta Arenas, spowodowała, że wielu mieszkańców udało się na poszukiwanie złota do Zanja a Pique. Z Punta Arenas wiadomość została przekazana dalej do Buenos Aires^[1].

Ekspedycja Juliusa Poppera

Julius Popper

W Buenos Aires prasa porównywała odkrycie złota na Ziemi Ognistej do gorączki złota, która miała miejsce w Australii i Kalifornii. Dodatkowo w mieście miało swoją siedzibę kilkanaście przedsiębiorstw zajmujących się wydobyciem tego kruszcu^[1]. Julio Popper, inżynier górnictwa, został zatrudniony przez jedną z firm, zajmujących się wydobyciem złota. Popper na mocy umowy rozpoczął rekrutowanie pracowników, w szczególności chorwackich imigrantów żyjących w Buenos Aires^[1]. Prace wydobywcze rozpoczęły się w 1887 roku w El Páramo nad Zatoką San Sebastián. Kolejny obóz został założony nad Zatoką Sloggett w południowej części wyspy Ziemia Ognista^[1].

Ekspedycja Juliusa Poppera dotarła do chilijskich wysp położonych na południe od Kanału Beagle w 1893 roku. Wzięło w niej udział ponad 1000 górników. W 1894 roku wydobycie złota na wyspach Picton, Lennox i Nueva oraz na archipelagu wysp Wollaston zaczęło spadać i zasoby złota stopniowo się kurczyły^[1][3]. Na początku XX wieku przedsiębiorstwa zajmujące się wydobyciem złota w tym regionie pozyskiwały już tylko niewielką ilość tego surowca^[3].

Gorączka złota na Ziemi Ognistej zakończyła się około 1910 roku, wraz z wyczerpaniem się zasobów złota w kopalniach^[4][5].

Konsekwencje

Rozwój

Okres gorączki złota przyczynił się do rozwoju sieci telegraficznej i portów na Ziemi Ognistej. Przedwczesna śmierć Poppera przerwała jego śmiałe projekty, dotyczące m.in. rozwoju doków w mieście Río Grande czy rybołówstwa na wodach okalających Antarktydę^[4].

Dodatkowo dzięki prowadzonej eksploracji na wyspach położonych na południe od Kanału Beagle rozwinięto wiedzę geograficzną o tej części archipelagu oraz wytyczono trasy pomiędzy nimi a Punta Arenas^[3].

Indianie

Podczas gorączki złota na Ziemi Ognistej m.in. Julius Popper brał udział w polowaniach na Indian Selknam, określanych później jako ludobójstwo Indian Selknam^[6][7].

Na wyspach Ziemi Ognistej dochodziło do ataków na osady Indian, w trakcie których uprowadzano kobiety. W atakach brali udział zarówno poszukiwacze złota, pasterze owiec jak i policjanci. W wyniku tych ataków spadła liczba kobiet należących do rdzennej ludności (m.in. plemienia Jaganów). Ponadto kobiety stały się przedmiotem handlu pomiędzy mężczyznami^[2]. W 1894 roku zabudowa miejscowości Porvenir (Chile) składała się z pięciu domów, dwa z nich stanowiły sklepy monopolowe, a trzeci służył jako dom publiczny^[2].

Przypisy

1. M. Beroš: Crónica de las Tierras del Canal Beagle. Editorial Francisco de Aguirre S.A, 1973, s. 55–65.
2. J. Bascopé: Colonial senses I. Gold rush and wild life in Tierra del Fuego, 1880–1914. Scielo.cl. [dostęp 2014-02-23]. (hiszp.).
3. M. Beros: Crónica de las Tierras del Canal Beagle. Editorial Francisco de Aguirre S.A., 1973, s. 65–75.
4. Provincia de Tierra del Fuego. Todo-argentina.net. [dostęp 2014-02-23]. (hiszp.).
5. Tierra del Fuego. Argentina-argentinien.com. [dostęp 2014-02-23]. (hiszp.).
6. C. Odone, M. Palma: La muerte exhibida fotografias de Julius Popper en Tierra del Fuego', in Mason and Odone, eds, 12 miradas. Culturas de Patagonia: 12 Miradas: Ensayos sobre los pueblos patagonicos. 2001, s. 153.
7. R. Leslie: Language of the land: the Mapuche in Argentina and Chile. 2007, s. 80.