Goryczka purpurowa

Goryczka purpurowa
Ilustracja
Ilustracja gatunku
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

goryczkowate

Rodzaj

goryczka

Gatunek

goryczka purpurowa

Nazwa systematyczna
Gentiana purpurea L.
Fl. Carniol. ed. 2, 1: 182 1771[3]
Synonimy
  • Coilantha purpurea Borkh.
  • Gentiana purpurea var. camtschatica Griseb.
  • Gentiana purpurea var. kamtschatica Griseb[a].
  • Gentiana purpurea var. nana Griseb.
  • Gentianusa purpurea (L.) Pohl[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Goryczka purpurowa (Gentiana purpurea L.) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowate (Gentianaceae Juss.). Występuje naturalnie w Alpach oraz na Półwyspie Skandynawskim (w południowej części Norwegii)[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Bylina dorastająca do 20–60 cm wysokości. Łodyga jest wzniesiona i pusta w środku. Korzeń jest palowy osiągający 1 m głębokości[6].
Kwiat
Liście
Liście odziomkowe osadzone są na ogonkach liściowych. Liście łodygowe są naprzeciwległe, siedzące. Mają owalnie lancetowaty kształt. Mierzą 15 cm długości. Wierzchołek jest ostry[6].
Kwiaty
Siedzące, pojedyncze lub zebrane po 2–3. Rozwijają się w kątach górnych liści lub na szczycie pędów. Kielich jest zrośnięty, rozcięty do nasady w jednym miejscu. Głęboko wcięte płatki dorastają do 2,5–5 cm długości. Z zewnątrz mają brunatnoczerwoną barwę, natomiast wewnątrz są żółtawe z ciemnymi, podłużnymi plamkami. Korona kwiatu jest dzwonkowato rozpostarta[6].
Gatunki podobne
Roślina jest podobna do goryczki panońskiej (Gentiana pannonica), od której różni się podłużnie rozciętym kielichem[6].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na górskich łąkach, w zbiorowiskach wysokich bylin oraz wśród roślinności krzewinkowej. Występuje na wysokości od 1700 do 2700 m n.p.m. Preferuje gliniaste podłoże, ubogie w wapń. Kwitnie od lipca do września. Znajduje się pod ochroną[6].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Korzeń tego gatunku służy jako środek leczniczy, a także do produkcji wódki goryczkowej[6].

  1. Wariant pisowni.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
  3. a b Gentiana purpurea L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
  4. Gentiana purpurea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Aristolochia argentina – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
  6. a b c d e f Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 41. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).