Goryczka purpurowa

*Goryczka purpurowa*
	; Ilustracja gatunku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	goryczkowate
Rodzaj	goryczka
Gatunek	goryczka purpurowa
	Nazwa systematyczna
	Gentiana purpurea L.; Fl. Carniol. ed. 2, 1: 182 1771
Synonimy
	Coilantha purpurea Borkh.; Gentiana purpurea var. camtschatica Griseb.; Gentiana purpurea var. kamtschatica Griseb.; Gentiana purpurea var. nana Griseb.; Gentianusa purpurea (L.) Pohl;
	Coilantha purpurea Borkh.; Gentiana purpurea var. camtschatica Griseb.; Gentiana purpurea var. kamtschatica Griseb.; Gentiana purpurea var. nana Griseb.; Gentianusa purpurea (L.) Pohl;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczka purpurowa (Gentiana purpurea L.) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowate (Gentianaceae Juss.). Występuje naturalnie w Alpach oraz na Półwyspie Skandynawskim (w południowej części Norwegii)^[5].

Morfologia

Pokrój: Bylina dorastająca do 20–60 cm wysokości. Łodyga jest wzniesiona i pusta w środku. Korzeń jest palowy osiągający 1 m głębokości^[6].

Liście: Liście odziomkowe osadzone są na ogonkach liściowych. Liście łodygowe są naprzeciwległe, siedzące. Mają owalnie lancetowaty kształt. Mierzą 15 cm długości. Wierzchołek jest ostry^[6].
Kwiaty: Siedzące, pojedyncze lub zebrane po 2–3. Rozwijają się w kątach górnych liści lub na szczycie pędów. Kielich jest zrośnięty, rozcięty do nasady w jednym miejscu. Głęboko wcięte płatki dorastają do 2,5–5 cm długości. Z zewnątrz mają brunatnoczerwoną barwę, natomiast wewnątrz są żółtawe z ciemnymi, podłużnymi plamkami. Korona kwiatu jest dzwonkowato rozpostarta^[6].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do goryczki panońskiej (Gentiana pannonica), od której różni się podłużnie rozciętym kielichem^[6].

Biologia i ekologia

Rośnie na górskich łąkach, w zbiorowiskach wysokich bylin oraz wśród roślinności krzewinkowej. Występuje na wysokości od 1700 do 2700 m n.p.m. Preferuje gliniaste podłoże, ubogie w wapń. Kwitnie od lipca do września. Znajduje się pod ochroną^[6].

Zastosowanie

Korzeń tego gatunku służy jako środek leczniczy, a także do produkcji wódki goryczkowej^[6].

Uwagi

↑ Wariant pisowni.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b Gentiana purpurea L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
↑ Gentiana purpurea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Aristolochia argentina – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 41. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[4] Wariant pisowni.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-3] Gentiana purpurea L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).

[iucn-5] Gentiana purpurea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[6] Aristolochia argentina – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).

[ra-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 41. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]