Gowarzewo

Gowarzewo
wieś
Ilustracja
Przydrożna figura NMP w Gowarzewie
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

poznański

Gmina

Kleszczewo

Liczba ludności (2021)

3327[2]

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

63-004[3]

Tablice rejestracyjne

PZ POZ

SIMC

0585087

Położenie na mapie gminy Kleszczewo
Mapa konturowa gminy Kleszczewo, u góry znajduje się punkt z opisem „Gowarzewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gowarzewo”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gowarzewo”
Położenie na mapie powiatu poznańskiego
Mapa konturowa powiatu poznańskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Gowarzewo”
Ziemia52°21′44″N 17°07′48″E/52,362222 17,130000[1]
Strona internetowa

Gowarzewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kleszczewo.

Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii pw. Narodzenia NMP w Tulcach.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Wieś leży na terenie Równiny Wrzesińskiej, bezjeziornej równiny morenowej[5]. Gowarzewo znajduje się na wschód od Poznania, stolicy regionu. Miejscowości dzieli około 14-15 kilometrów[2]. Gowarzewo leży 87 metrów nad poziomem morza[6]. Przez wieś przepływa rzeka Kopel[7].

Do miejscowości leżących najbliżej administracyjnych granic wsi, należą: Kruszewnia, Siekierki Wielkie, Trzek, Tanibórz, Tulce i Szewce[7].

W systemie identyfikatorów i nazw miejscowości (SIMC) Gowarzewo ma identyfikator 0585087[8].

Klimat

[edytuj | edytuj kod]

Wieś, jak i cały obszar Gminy Kleszczewo, jest położona w środkowopolskim regionie klimatycznym. Dominują wiatry zachodnie, zaś ilość opadów w ciągu roku waha się od 500 do 550 mm. Średnia temperatura w styczniu wynosi od –1 °C do –5 °C, a w lipcu od +17 °C do +19 °C, lecz ekstremalne wartości dochodzą do 38 °C latem i –30 °C zimą[9].

Geografia osadnictwa

[edytuj | edytuj kod]

Gowarzewo bywa określane jako owalnica[10], lub wieś o typie wielodrożnicy. Posiada zwartą zabudowę zagrodową, rozciągającą się promieniście wzdłuż trzech dróg[11].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też: Kalendarium historii Gowarzewa.

W 1253, w czasie lokacji Poznania, książę wielkopolski Przemysł I zamienił swoje włości w Dębnicy, Gowarzewie, Konarskich, Waliszewie i Solcu na należący do kapituły archidiecezji gnieźnieńskiej Tymieniec[12].

Po raz pierwszy Gowarzewo, jako wieś szlachecka, było wzmiankowane w 1387 roku, przy okazji pozwania Jutki z Knyszyna przez matkę nieznanej z imienia właścicielki wsi[13]. Spekuluje się, że mogła nią być Hanka – żona Szymona z Byliny, albo bratowa pierwszego znanego właściciela, Wincentego „Sieroty”[14]. Razem z braćmi Hińczą i Adamem, występował on w dokumentach dotyczących wsi w latach 1399–1418.

W okresie do 1434 w zapiskach dotyczących wsi pojawił się Jan, jako pierwszy korzystający z nazwiska Gowarzewski.

Wieś w drugiej połowie XV wieku dzieliła się na część Gowarzewskich i Komornickich (ci drudzy pojawili się w Gowarzewie w połowie wieku). W XVI wieku część odziedziczyła również rodzina Jemieleńskich.

Status quo zmienił w 1544 roku Andrzej Gowarzewski (dworzanin Łukasza Górki) sprzedając swoje dobra Janowi Wydzierzewskiemu. Potem w 1575 Gowarzewscy wrócili do wsi poprzez odkupienie swojej części, jednakże do 1615 kustosz poznański Łukasz Wydzierzawski oraz ksiądz Stanisław Wydzierzawski skupili całe Gowarzewo i przekazali jezuitom. Wieś wyszła z ich dóbr w 1776 roku.

Na pierwszą połowę XVII wieku datuje się powstanie cmentarzyska w Gowarzewie. Prawdopodobnie należało ono do lokalnej wspólnoty ewangelickiej, która mogła zostać wygnana ze wsi w okresie prześladowań czasu potopu szwedzkiego[15].

Pod koniec XIX wieku Niemcy zbudowali we wsi dwór, a w 1903 powstał odcinek Szewce – Gowarzewo Średzkiej Kolei Powiatowej[16]. Od 1936 do 1939 sołtysem był Stefan Górka, a zastępcą Władysław Socha – obaj powstańcy wielkopolscy, pierwszy represjonowany w PRL jako kułak. Socha natomiast ukrywał się w czasie II wojny światowej przed Niemcami, którzy wydali na niego wyrok śmierci[17]. W trakcie wojny mieszkańcy wsi, Kazimierz Sroka i jego żona Leokadia, ukrywali żydowską dziewczynkę, Felicję Brym[18]. Na podstawie tych wydarzeń powstał film: Oczami dziecka – Felicja z Poznania[19]. 22 stycznia 1945 dwóch mieszkańców Gowarzewa, Leon Siwek i Władysław Szłapka, zostało zastrzelonych przez żołnierzy Armii Czerwonej[20].

Po 1945 roku, dawniej protestancka kaplica zyskała katolicki charakter, w 1986 kupiono krzyż, który przed nią stanął, zaś w 1998 przeszła remont generalny. We wsi istniał również protestancki cmentarz, do czasu przeniesienia resztek nagrobków do Poznania w latach 70[21]. Między 1952, a 1954 zlikwidowano odcinek Szewce – Gowarzewo Średzkiej Kolei Powiatowej, ze względu na reorganizację kolei wąskotorowych przez PKP i zmniejszenie rozstawu szyn[16].

Od 2021 roku[22], we wsi co roku ma miejsce „Zlot klasyków PRL”, w trakcie którego do Gowarzewa przybywają właściciele samochodów wyprodukowanych w czasach zimnej wojny. Organizatorami wydarzenia są Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie, Urząd Gminy w Kleszczewie oraz Daniel Iczakowski[23][24].

Urodzeni w Gowarzewie

[edytuj | edytuj kod]

Budynki użyteczności publicznej

[edytuj | edytuj kod]
Dworek w Gowarzewie mieszczący kaplicę

We wsi znajdują się dwa przedszkola, posiadające 10 oddziałów, co zapewnia 200 miejsc (dane za rok 2021)[2].

We dworze mieści się kaplica Św. Stanisława Kostki, zaś kościół pod wezwaniem tego samego patrona jest nadal w budowie. Oba obiekty kultu religijnego stanowią część Parafii Rzymskokatolickiej pw. Narodzenia NMP w Tulcach[25][26][21].

W Gowarzewie istnieje również oddział Ochotniczej Straży Pożarnej[27], czy boisko piłkarskie o pojemności 500 miejsc, siedziba klubu Clescevia Kleszczewo[28].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Gowarzewo znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie przebiegających przez gminę Kleszczewo odcinków autostrady A2, drogi ekspresowej S5, drogi wojewódzkiej nr. 434 Kleszczewo – Rawicz, oraz licznych dróg powiatowych[5].

Podstawą transportu zbiorowego we wsi są autobusy, w tym linie 431, 432, oraz 433 zintegrowane od 2017 roku z systemem transportu zbiorowego Miasta Poznania. Gowarzewo znalazło się tym samym w strefie taryfowej B[29] można również dojechać do Swarzędza darmową linia 489 kursująca w dni robocze od września do czerwca.

Wybory

[edytuj | edytuj kod]

Wybory parlamentarne

[edytuj | edytuj kod]

Jedyną we wsi komisją wyborczą jest Obwodowa Komisja Wyborcza numer 2, której siedziba mieści się w świetlicy wiejskiej przy ulicy Strzeleckiej. Nie jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych. W jej granicach znajdują się również Komorniki, Szewce i Tanibórz. Gowarzewo należy do sejmowego okręgu wyborczego nr 39 i senackiego nr 90[30].

Wyniki wyborów do Sejmu w Gowarzewie w 2023 roku
Komitet wyborczy Głosy
Liczba %
KKW Koalicja Obywatelska PO.N IPL Zieloni 988 43,41
KKW Trzecia Droga PSL–Polska 2050 Szymona Hołowni 471 20,69
Prawo i Sprawiedliwość 371 16,30
Nowa Lewica 237 10,41
Konfederacja Wolność i Niepodległość 150 6,59
Bezpartyjni Samorządowcy 59 2,59
Wyniki wyborów do Senatu w Gowarzewie w 2023 roku
Kandydat Komitet wyborczy Głosy
Liczba %
Waldy Dzikowski KKW Koalicja Obywatelska PO.N IPL Zieloni 1 781 79,65
Dorota Barełkowska Prawo i Sprawiedliwość 455 20,34

Wybory prezydenckie

[edytuj | edytuj kod]

Również w wyborach prezydenckich jedyna w Gowarzewie komisja znajduje się w świetlicy wiejskiej, obejmując Komorniki Szewce i Tanibórz[31][32].

Wyniki wyborów prezydenckich w Gowarzewie w 2020 (I tura)
Kandydat Głosy
Liczba %
Rafał Kazimierz Trzaskowski 665 41,41
Szymon Franciszek Hołownia 439 27,33
Andrzej Sebastian Duda 318 19,80
Krzysztof Bosak 93 5,79
Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz 40 2,49
Robert Biedroń 39 2,43
Waldemar Włodzimierz Witkowski 5 0,31
Stanisław Józef Żółtek 4 0,24
Paweł Jan Tanajno 2 0,12
Mirosław Mariusz Piotrowski 1 0,06
Marek Jakubiak 0 0,0
Wyniki wyborów prezydenckich w Gowarzewie w 2020 (II tura)
Kandydat Głosy
Liczba %
Rafał Kazimierz Trzaskowski 1224 71,63
Andrzej Sebastian Duda 485 28,37

Wybory do Parlamentu Europejskiego

[edytuj | edytuj kod]

Na czas wyborów do Parlamentu Europejskiego jedyna we wsi komisja powstaje w świetlicy wiejskiej, również obejmując sąsiednie sołectwa. Gowarzewo znajduje się w okręgu wyborczym nr 7[33].

Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego w Gowarzewie w 2019 roku
Kandydat Głosy
Liczba %
KKW Koalicja Europejska PO PSL SLD.N Zieloni 517 50,99
Prawo i Sprawiedliwość 256 25,25
Wiosna Roberta Biedronia 130 12,82
KWW Kukiz'15 53 5,23
KWW Konfederacja KORWiN Braun Liroy Narodowcy 51 5,03
KKW Lewica Razem – Partia Razem, Unia Pracy, RSS 7 0,69

Wybory samorządowe

[edytuj | edytuj kod]

W czasie wyborów do rady gminy tworzy się na terenie sołectwa Gowarzewo trzy okręgi wyborcze: nr 7 nr 8 i nr 9. W każdym z nich dochodzi do wyboru jednego kandydata do rady gminy (z 15 łącznie). Komisja znajdująca się w świetlicy wiejskiej przy ulicy Swarzędzkiej obejmuje wszystkie trzy okręgi do rady gminy, okręg nr 7 w wyborach do rady powiatu w Poznaniu, okręg nr 3 wyborach do sejmiku województwa wielkopolskiego oraz jeden z okręgów w wyborach wójta gminy Kleszczewo[34].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35537
  2. ↑ a b c Wieś Gowarzewo (wielkopolskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-06-24] (pol.).
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 328 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 37.
  5. ↑ a b Gmina Kleszczewo :: Położenie [online], kleszczewo.pl [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  6. ↑ GeoNames.org [online], www.geonames.org [dostęp 2023-09-08].
  7. ↑ a b Geo-System, Powiat poznański - System Informacji Przestrzennej - e-mapa.net [online], poznanski.e-mapa.net [dostęp 2024-06-22] (pol.).
  8. ↑ Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2024-06-22].
  9. ↑ Joanna Masiota-Tomaszewska, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kleszczewo na lata 2016–2019 z perspektywą do roku 2023 [online], luty 2016 [dostęp 2023-09-08] (pol.).
  10. ↑ https://www.poznan.pl/mim/wortals/attachments.att?co=show&instance=1017&parent=108279&lang=pl&id=372349
  11. ↑ https://poznan.uw.gov.pl/system/files/dzienniki/dziennik_nr_019-2010_pozycja_586.pdf
  12. ↑ Gowarzewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 527.
  13. ↑ Gmina Kleszczewo: Gowarzewo [online], kleszczewo.pl [dostęp 2023-06-04] (ang.).
  14. ↑ Gowarzewo [online], Polskie Zabytki [dostęp 2023-06-04].
  15. ↑ Michał Bonk, Daniel Żychliński, Daniel Żychliński et al. (2019) Cmentarz w Gowarzewie – zaginiona nekropola, „Archeologia miejsc funeralnych w Wielkopolsce”, 1 stycznia 2019 [dostęp 2023-10-03].
  16. ↑ a b https://www.srodawlkp.org/pliki/swpm_h3.html.
  17. ↑ a b c d e Halina Kowalewska, Powstańcy wielkopolscy ziemi kleszczewskiej.
  18. ↑ Kazimierz Sroka [online], CSW2020 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
  19. ↑ FilmPolski.pl [online], FilmPolski [dostęp 2023-06-04] (pol.).
  20. ↑ a b Karta ewidencyjna obiektu grobownictwa wojennego [online], poznan.uw.gov.pl [dostęp 2024-04-27].
  21. ↑ a b Halina Kowalewska, Tulce dawniej a dziś, Drukarnia Swarzędzka Stanisław i Marcin Witecki, 2008 (pol.).
  22. ↑ Aktualności – „Zlot klasyków PRL” w gminie Kleszczewo [online], pojezierze24.pl [dostęp 2023-09-24] (pol.).
  23. ↑ Po raz trzeci Gowarzewo stało się stolicą motoryzacji z czasów PRL-u [online], glospowiatusredzkiego.pl [dostęp 2023-09-24] (pol.).
  24. ↑ Mariusz Firlej, 3 Zlot Klasyków PRL 27.08 w Gowarzewie [online], Radio Bezpieczna Podróż, 21 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
  25. ↑ Kaplica Św. Stanisława Kostki [online], Mapcarta [dostęp 2023-06-24] (ang.).
  26. ↑ Wznowiono budowę kościoła błog. Jolanty. Nowa świątynia w Gowarzewie na ukończeniu -.:InfoKostrzyn.pl->gminny portal informacyjny:. Kostrzyn w z@sięgu ręki [online], infokostrzyn.pl [dostęp 2023-06-24].
  27. ↑ OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA | Rejestr.io [online], rejestr.io [dostęp 2023-06-24].
  28. ↑ Skarb – Clescevia Kleszczewo [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-06-24].
  29. ↑ Integracja transportu publicznego Poznania i Kleszczewa » Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu [online], www.ztm.poznan.pl [dostęp 2023-07-31].
  30. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r. [online], wybory.gov.pl [dostęp 2023-10-17] (pol.).
  31. ↑ WYBORY PREZYDENTA RP 28 CZERWCA 2020 R. [online], kleszczewo.pl [dostęp 2023-10-19] (ang.).
  32. ↑ WYNIKI WYBORÓW I FREKWENCJA W GMINIE KLESZCZEWO – WYBORY PREZYDENTA RP GŁOSOWANIE PONOWNE 12 LIPCA 2020 R. [online], kleszczewo.pl [dostęp 2023-10-19] (ang.).
  33. ↑ Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019 [online], pe2019.pkw.gov.pl [dostęp 2023-10-19] (pol.).
  34. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2023-10-20].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Kleszczewo
Wsie
Osady
Przysiółek