Goździeniec przydymiony

Goździeniec przydymiony
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

goździeńcowate

Rodzaj

goździeniec

Gatunek

goździeniec przydymiony

Nazwa systematyczna
Clavaria fumosa Pers.
Observ. mycol. (Lipsiae) 1: 31 (1796)
Multimedia w Wikimedia Commons

Goździeniec przydymiony (Clavaria fumosa Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny goździeńcowatych (Clavariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavaria, Clavariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy[2]:

  • Clavaria fumosa Pers. 1796 var. fumosa
  • Clavaria fumosa var. pallida Beeli 1923
  • Clavaria fumosa var. striata (Pers.) Pers. 1822
  • Clavaria striata Pers. 1797

Polską nazwę nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1985 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Pojedynczy ma postać cylindrycznej pałeczki rozszerzającej się ku wierzchołkowi, o wysokości do 2–14 cm i grubości 2–5 mm. Zazwyczaj jest pojedynczy, rzadko rozgałęziający się, prosty, czasami robakowato wygięty, czasami spłaszczony. Powierzchnia gładka, matowa, nieprzezroczysta, biaława, brudnożółtawa lub brudnoróżowawa, przy podstawie jaśniejsza. Szczyt pałeczki jest ciemno czerwonobrązowy i z wiekiem ciemniejący do czarnego. Miąższ miękki i kruchy, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o rozmiarach 5-8 × 3–4 μm, elipsoidalne, gładkie, z małym dzióbkiem na szczycie. Podstawki prawie maczugowate, o rozmiarach 30-50 × 6–8 μm, 4-sterygmowe, zazwyczaj bez sprzążki bazalnej. Strzępki bez sprzążek, zwężone przy przegrodach[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

W Europie i Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony. W Europie występuje od Hiszpanii przez Islandię po północne rejony Półwyspu Skandynawskiego (około 63° szerokości geograficznej). Ponadto odnotowano jego występowanie w Japonii, Panamie i Kostaryce[5]. W Polsce gatunek rzadki. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 6 stanowisk tego gatunku[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6].

Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Danii, Norwegii, Szwecji[3].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach i zaroślach, wśród traw i mchów, czasami na spaleniskach, od lipca do października[3]. Zazwyczaj rosną kępkami[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2017-12-23] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-12-23].
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 110, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c Michael Kuo, Clavaria fumosa [online], MushroomExpert [dostęp 2017-12-24].
  5. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-12-23].
  6. ↑ Aktualne stanowiska goździeńca gliniastego w Polsce [online] [dostęp 2017-12-24].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.