Grzybówka cienkotrzonowa

Grzybówka cienkotrzonowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Porotheleaceae

Rodzaj

Phloeomana

Gatunek

grzybówka cienkotrzonowa

Nazwa systematyczna
Phloeomana speirea (Fr.) Redhead
Index Fungorum 15: 2 (2013)
Multimedia w Wikimedia Commons

Grzybówka cienkotrzonowa (Phloeomana speirea (Fr.) Redhead) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phloeomana, Porotheleaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1815 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus speireus. W 1876 Claude-Casimir Gillet przeniósł go do rodzaju Mycena jako Mycena speirea[1] i pod taką nazwą znany był w Polsce jako przedstawiciel rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae). W 2016 r. S.A Redhead wykazał, że jest od niej oddalony filogenetycznie, spokrewniony jest natomiast z gatunkami z rodzajów Atheniella i Hemimycena, które już wcześniej z grzybówkowatych zostały przeniesione do rodziny Porothellaceae, i przeniósł go do tej rodziny pod nazwą Phloeomana speirea[2].

Ma ponad 30 synonimów. Niektóre z nich:

  • Hemimycena camptophylla (Berk.) Singer 1943
  • Mycena camptophylla (Berk.) Singer 1962
  • Omphalia speirea var. tenuistipes J.E. Lange 1936[3].

W 1987 r. Maria Lisiewska nadała polską nazwę grzybówka cienkotrzonowa (dla synonimu Mycena speirea)[4]. Jest ona niespójna z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 0,3–0,7(–1) cm, początkowo wypukły, potem spłaszczony, zwykle z nieco wklęsłym środkiem i garbkiem. Powierzchnia gładka, matowa, beżowoszara, czasami z żółtawym odcieniem. Brzeg prosty, cienki, równy, prześwitujący od blaszek aż do garbka[5].

Blaszki

W liczbie 9–12, dość szerokie, zbiegające, rzadkie, rozwidlone, szarobiałe[5].

Trzon

Wysokość 2–5 cm, grubość 0,1 cm, nitkowaty, cylindryczny, elastyczny. Powierzchnia szarobiała z rzadkimi, białymi włoskami[5].

Miąższ

Bardzo cienki, bez zapachu i bez smaku[5].

Cechy mikroskopowe

Podstawki dwuzarodnikowe. Bazydiospory 8,5–10,5 × 4–5,5, elipsoidalne, nieamyloidalne. Cheilocystydy 15–45 × 5–8 µm, cylindryczne do nieco baryłkowatych[6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek kosmopolityczny występujący na wszystkich kontynentach, podano jego stanowisko nawet na Antarktydzie[7]. W Polsce podano liczne stanowiska[4].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na torfowiskach i w lasach nad brzegami rzek, także w parkach i ogrodach, na zacienionych miejscach, na próchniejącym, leżącym na ziemi drewnie, zwłaszcza olszy, jesionu, wierzby i wiązu. Owocniki od maja do listopada[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-08] (ang.).
  2. ↑ S.A. Redhead, Nomenclatural novelties, „Index Fungorum” (15), 2013, s. 1–2.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-08].
  4. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 461, ISBN 83-89648-09-1.
  5. ↑ a b c d M. Lisiewska, A. Kochman, A. Skirgiełło, Grzybówka (Mycena). 17. Podstawczaki (Basidiomycetes), bedłkowe (Agaricales), gąskowate I (Tricholomataceae), Warszawa-Kraków: PWN, 1987, ISBN 83-01-07240-7.
  6. ↑ Phloeomana speirea (Fr.) Redhead [online] [dostęp 2023-12-08].
  7. ↑ Występowanie Phloeomana speirea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-08].