Grób Ezechiela

Grób Ezechiela

Żydowscy pielgrzymi przy grobie Ezechiela, 1932
Państwo	Irak
Miejscowość	Al-Kifl
Wysokość całkowita	17 m
Położenie na mapie Iraku Grób Ezechiela
32°13′37″N 44°22′02″E/32,226944 44,367222
Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Ezechiela (arab. قبر حزقيال, hebr. קבר יחזקאל הנביא) – grób w Al-Kifl w Iraku, uznawany za miejsce pochówku proroka Zu al-Kifla, utożsamianego ze starotestamentowym prorokiem Ezechielem; cel pielgrzymek żydów i muzułmanów.

W 2010 roku obiekt został wpisany na iracką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Irak zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Grób uznawany jest przez wyznawców islamu i judaizmu za miejsce pochówku proroka Zu al-Kifla, utożsamianego ze starotestamentowym prorokiem Ezechielem i jest czczony zarówno przez żydów, jak i przez muzułmanów^[1][2][3].

Już w starożytności był celem pielgrzymek żydów podczas świąt religijnych^[4][5]. W okresie średniowiecza stał się regionalnym ośrodkiem pielgrzymkowym^[6], nad którym opiekę sprawowali wspólnie żydzi i muzułmanie^[6]. Najstarsza wzmianka dokumentująca grób Ezechiela w tym miejscu pochodzi z listu gaona Szeriry Gaona z około 986 roku, który opisał pielgrzymów palących kadzidło i wznoszących modlitwy nad grobem^[6]. Żydowski podróżnik Beniamin z Tudeli, który odwiedził grób koło 1169 roku, pozostawił dokładny opis uroczystości religijnych odprawianych nad grobem^[6][3]. W okresie średniowiecza pielgrzymki odbywały się w czasie pomiędzy Nowym Rokiem a Dniem Pojednania^[6]. Podczas tych świąt prezentowano pielgrzymom torę, której autorstwo przypisywano Ezechielowi^[6].

Pierwsze pielgrzymki muzułmanów odnotowano w XII wieku^[5]. Około 1180 roku grób odwiedził rabin Petachia z Ratyzbony, który odnotował, że grób Ezechiela znajdował się na trasie pielgrzymek do Mekki i Medyny^[6][3].

Za panowania sułtana Oldżajtu (1304–1316) opiekę nad grobem przejęli muzułmanie^[7]. Wówczas rozpoczęto budowę meczetu w stylu typowym dla okresu Ilchanidów^[1][6]. Meczet wraz z minaretem został ukończony za panowania Abu Sa’ida (1316–1335)^[1]. Minaret, wzniesiony z cegieł palonych na wysokość 24 m, zdobiony był wzorami geometrycznymi, motywami roślinnymi i inskrypcjami^[1].

W XVIII wieku meczet został zniszczony przez trzęsienie ziemi, zaś żydowska synagoga została przejęta przez szyitów^[6]. Żydom zakazano wstępu na teren kompleksu, a grób mogli odwiedzać tylko podczas świąt^[6].

W latach 40. XIX stulecia Osmanowie zezwoli żydom na renowację synagogi^[6]. Wybudowano wówczas również domy dla pielgrzymów i jesziwę^[6]. W latach 60. XIX wieku władze próbowały odzyskać kontrolę nad świętym miejscem, jednak przywódcy lokalnej gminy żydowskiej udało się utrzymać obiekt w rękach żydowskich^[6]. Do połowy XX stulecia w dorocznych pielgrzymkach z okazji Paschy brało udział 5 tysięcy osób^[8]. W 1941 roku doszło do pogromu żydów w Bagdadzie, a następnie żydzi iraccy zostali zmuszeni do opuszczenia Iraku^[6].

W okresie władzy sprawowanej przez Saddama Husajna obiekt uznawany był za święte miejsce i był objęty ochroną^[8].

W 2010 roku obiekt został wpisany na iracką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Irak zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[1]. Podjęto wówczas prace renowacyjne, co przyczyniło się do spekulacji w mediach o dejudaizacji i islamizacji grobu, które okazały się nieuzasadnione^[6].

Architektura

Nad grobem wzniesiono prostokątne pomieszczenie (5,10 m × 10,60 m) zwieńczone stożkowatą kopułą o wysokości całkowitej 17 m, do którego prowadzą dwa wejścia od strony północnej^[1]. We wnętrzu znajdowała się synagoga, gdzie zachowała się inskrypcja w języku hebrajskim^[8], pochodząca z XIX wieku^[6]:

To jest pomnik naszego mistrza Ezechiela, proroka, syna kapłana Buziego, niech jego zasługi chronią nas i cały Izrael. Amen.^[a][6]

Obok grobu znajdują się ruiny ilchanidzkiego meczetu z minaretem^[1].

Uwagi

1. Wolne tłumaczenie z języka angielskiego: „This is the monument of our master Ezekiel the Prophet son of Buzi the priest, may his merit (zekhut) defend us and all Israel. Amen”.

Przypisy

1. UNESCO: The Site of Thilkifl. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
2. Yūsuf Rizq Allāh Ghanīmah: A Nostalgic Trip Into the History of the Jews of Iraq. University Press of America, 1998, s. 155. ISBN 978-0-7618-1225-8. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
3. Martin Jacobs: Reorienting the East: Jewish Travelers to the Medieval Muslim World. University of Pennsylvania Press, 2014, s. 119–120. ISBN 978-0-8122-4622-3. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
4. Geoff Hann, Karen Dabrowska, Tina Townsend Greaves: Iraq: The ancient sites and Iraqi Kurdistan. Bradt Travel Guides, 2015, s. 277. ISBN 978-1-84162-488-4. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
5. Josef W. Meri: The Cult of Saints among Muslims and Jews in Medieval Syria. OUP Oxford, 2002, s. 233. ISBN 978-0-19-155473-5. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
6. Josef W. Meri. Pilgrimage to the Prophet Ezekiel's Shrine in Iraq: A Symbol of Muslim-Jewish Relations. „Perspectives (Woolf Institute)”, s. 22–25, Spring 2012. (ang.). 
7. Josef W. Meri: The Cult of Saints among Muslims and Jews in Medieval Syria. OUP Oxford, 2002, s. 237. ISBN 978-0-19-155473-5. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
8. The Jerusalem Post: Iraq launches project to renovate Ezekiel's shrine. [w:] The Jerusalem Post [on-line]. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• The New York Times: At War Ezekiel's Tomb in Iraq (video). [w:] nytimes.com [on-line]. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).