Guniak odłogowy
| Amphimallon assimile | |||
| (Herbst, 1790) | |||
.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
guniak odłogowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Guniak odłogowy[1] (Amphimallon assimile) – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny chrabąszczowatych. Zamieszkuje Europę.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1790 roku przez Johanna Friedricha Wilhelma Herbsta pod nazwą Melolontha assimile[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o owalnym w zarysie ciele długości od 10 do 14 mm, z wierzchu ubarwionym jednolicie w odcieniu żółtobrunatnym do czerwonobrunatnego. Na powierzchni głowy występuje nierównomierne punktowanie i owłosienie. Czułki buduje dziewięć członów. Stosunkowo wypukłe przedplecze ma drobne i gęste punktowanie oraz złożone z dwóch rodzajów włosków owłosienie – wśród gęsto rozmieszczonych włosków krótkich i przylegających wyrastają rzadkie włoski długie i sterczące. Długie włoski wyrastają na tarczce. Pokrywy mają nierównomierne punktowanie, stosunkowo gęste, krótkie przylegające owłosienie, a na krawędziach bocznych w okolicach barkowych także długie szczecinki. Stopień wysklepienia międzyrzędów jest niewielki. Krótkie, jasne i przylegające jest owłosienie na pygidium. Przednia para odnóży ma golenie z ostrogą wierzchołkową położoną na poziomie wierzchołka drugiego z trzech obecnych na nich zębów[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad rozmieszczony od przedgórzy po góry, osiągający rzędne 1900 m n.p.m.[4] Zasiedla skraje lasów[4][3], ugory[1], parki i ogrody. Aktywne osobniki dorosłe spotyka się od czerwca do sierpnia. Latają po zachodzie słońca. Pędraki rozwijają się w glebie, żerując na korzeniach roślin zielnych[4][3] i traw[4].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Serbii[2]. W Polsce jest rzadko spotykany, podawany z nielicznych stanowisk na południu kraju[4]. Zarówno na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce”, jak i na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” znalazł się jako gatunek bliski zagrożenia wymarciem (NT)[5][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zygmunt Jaroszewski: Gospodarstwo wzorowe: uprawa roślin zbożowych i pastewnych, groszkowych, koniczynnych i traw. Kraków: Drukarnia Wł. L. Anczyca, 1877, s. 99.
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 3. Scarabaeoidea – Scirtoidea – Dascilloidea – Buprestoidea – Byrrhoidea, Stenstrup: Apollo Books, 2006, s. 207-210, ISBN 87-88757-59-5.
- ↑ a b c Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 27-33.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. 1983, seria: Katalog Fauny Polski t. XXIII z. 9.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.