György Sándor

György Sándor
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 września 1912
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

9 grudnia 2005
Nowy Jork

Instrumenty

fortepian

Zawód

pianista, pedagog

György Sándor (ur. 21 września 1912 w Budapeszcie, zm. 9 grudnia 2005 w Nowym Jorku[1]) – amerykański pianista i pedagog węgierskiego pochodzenia.

Studiował na Akademii im. Ferenca Liszta w Budapeszcie u Béli Bartóka i Zoltána Kodálya. W 1930 debiutował jako pianista, w latach 30. koncertował w wielu krajach. W 1939 wystąpił po raz pierwszy w Carnegie Hall w Nowym Jorku[2][1]. W Stanach Zjednoczonych pozostał na stałe, przyjmując w 1943 amerykańskie obywatelstwo[1].

Od czasu swoich studiów przyjaźnił się z Bartókiem. W 1945 był jednym z nielicznych uczestników pogrzebu kompozytora. Zyskał sławę jako wykonawca utworów Bartóka, m.in. światowej premiery trzeciego koncertu fortepianowego (1946). Po II wojnie światowej kontynuował koncerty, wykonując głównie utwory kompozytorów rosyjskich i węgierskich. Nagrał wszystkie utwory Bartóka, Kodálya i Siergieja Prokofjewa[2][1]. Znany był również z interpretacji dzieł Samuela Barbera, Lukasa Fossa i Leonarda Bernsteina[3].

Był wykładowcą w Southern Methodist University w Dallas (1956–1961), University of Michigan w Ann Arbor (1961–1981), a od 1982 w Juilliard School w Nowym Jorku[2][1]. Opublikował podręcznik On Piano Playing (1981), wydany w Polsce pod tytułem O grze na fortepianie (1994)[4]. Pracował także nad książką o Bartóku i jego muzyce.

Był żonaty z Christą Satzgár de Balvanyós, rozwiedzioną z arcyksięciem austriackim Karlem Piusem. Miał z tego związku (zawartego w 1950 i zakończonego rozwodem) syna Michaela.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e György Sándor w bazie AllMusic (ang.)
  2. ↑ a b c The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004-01-00. ISBN 978-0-19-517067-2.
  3. ↑ Gyorgy Sandor - Hungary. [w:] International Music Center [on-line]. 2002-15-19. [dostęp 2017-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-08)]. (ang.).
  4. ↑ Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 456. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).