Głowienka baldaszkówka

Głowienka baldaszkówka
Coptocephala unifasciata
(Scopoli, 1763)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

stonki

Rodzina

stonkowate

Podrodzina

zmróżki

Plemię

Clytrini

Podplemię

Clytrina

Rodzaj

głowienka

Gatunek

głowienka baldaszkówka

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Głowienka baldaszkówka[1] (Coptocephala unifasciata) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny zmróżek. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1763 roku przez Giovanniego Antonia Scopoliego pod nazwą Buprestis unifasciatus. Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[2]:

  • Coptocephala unifasciata australis Medvedev, 1965,
  • Coptocephala unifasciata unifasciata (Scopoli, 1763).

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o walcowatym ciele długości od 4 do 7 mm. Głowa jest czarna z pomarańczową wargą górną[3][4], u samca niemal czworokątna i bardzo szeroka, u samic znacznie mniejsza[3]. Samiec ma głęboko na grzbietowej krawędzi wcięte żuwaczki, z których lewa nie jest sierpowato wydłużona[4]. Przedplecze jest pomarańczowe do czerwonego. Barwa tarczki jest czarna. Pokrywy są pomarańczowe do czerwonych z czarnym wzorem, typowo w postaci dwóch przepasek poprzecznych, z których przednia leży u nasady, a druga za środkiem długości, ale czasem o przepaskach zredukowanych lub połączonych wzdłuż krawędzi pokryw[3]. Odnóża są czarne z przynajmniej goleniami, a zazwyczaj także częściowo udami i stopami pomarańczowymi do czerwonych[3][4]. Spód ciała bywa metalicznie zielony lub mosiężny[3].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]
Kopulująca para
Samiec na kwiecie

Owad ten zasiedla trawiaste tereny o dużym nasłonecznieniu[5][1], w tym łąki, polany, murawy, baldachowiska, przydroża i przytorza[1]. Jest oligofagicznym fitofagiem związanym z przedstawicielami selerowatych. Wśród jego roślin żywicielskich wymieniane są baldaszkowce, biedrzeniec mniejszy, gorysz siny, zapaliczniki, marchew zwyczajna, pasternak zwyczajny, przewiercienie, sierpnice, i żebrzyce[6][5]. Larwy żerują na martwych liściach, natomiast postacie dorosłe na żywych liściach i kwiatach[6]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia do października[5][3].

Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji, a w Azji z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Kazachstanu i Mongolii. C. u. australis notowany jest z Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Afganistanu i Mongolii[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Coptocephala unifasciata – Głowienka baldaszkówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-22].
  2. ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 568-569, ISBN 978-87-88757-84-2.
  3. ↑ a b c d e f Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 102.
  4. ↑ a b c Coptocephala Chevr. 1836. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-22].
  5. ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990. 
  6. ↑ a b W.N. Ellis: Coptocephala unifasciata (Scopoli, 1763). [dostęp 2024-05-22].