Głownia pszenicy
 Zaatakowane kłoski pszenicy. Obok strzępki patogena z teliosporami | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
głownia pszenicy |
| Nazwa systematyczna | |
| Ustilago tritici (Pers.) Rostr. Icon. fung. 5: 3 (Praga, 1842) | |
Głownia pszenicy (Ustilago tritici (Pers.) Rostr.) – gatunek grzybów z rodziny głowniowatych (Ustilaginaceae)[1]. Wywołuje chorobę pszenicy o nazwie głownia pyląca pszenicy[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ustilago, Ustilaginaceae, Ustilaginales, Ustilaginomycetidae, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowany został w 1801 r. przez Ch.H. Persoona jako Uredo segetum ß tritici. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1842 r. E. Rostrup, przenosząc go do rodzaju Ustilago[1].
- Erysibe vera ß tritici (Pers.) Wallr. 1833
- Uredo segetum ß tritici Pers. 1801
- Uredo tritici (Pers.) Mussat 1900
- Ustilago ehrenbergiana A.A. Fisch. Waldh. 1879
- Ustilago schumanniana Henn. 1893
- Ustilago segetum var. tritici (Pers.) Brunaud 1878
- Ustilago tritici f. folicola Henn. 1894
- Ustilago tritici (Pers.) Rostr. 1890 f. tritici
Cykl rozwojowy
[edytuj | edytuj kod]Wytwarzane przez głownię pszenicy teliospory zakażają zdrowe kłosy pszenicy. Z kiełkujących teliospor wyrastają czterokomórkowe podstawki, nie powstają z nich jednak sporydia. Pomiędzy dwoma haploidalnymi komórkami tej samej podstawki lub sąsiednich podstawek dochodzi do plazmogamii i powstaje dwujądrowa komórka (dikarion). Wyrasta z niej strzępka, która wrasta do zalążni zdrowego kwiatu. Kwiat rozwija się pozornie normalnie, następuje jego zapylenie, zapłodnienie i powstaje ziarniak, jednak w jego zarodku i w okolicach tarczki zarodkowej znajdują się strzępki patogena. Ziarno takie wygląda normalnie i optycznie nie można go odróżnić od ziarna zdrowego. Po jego wysianiu, podczas kiełkowania ziarniaków, strzępki patogena rosną wraz z pędem rośliny i poprzez łodygę dostają się na jego wierzchołek. W zawiązkach kłosków silnie rozrasta się grzybnia patogena niszcząc je. Zgrubiałe strzępki grzybni rozpadają się tworząc kuliste teliospory. Mają średnicę 5–9 μm i drobnobrodawkowatą powierzchnię. Nieco przed kiełkowaniem teliospor zachodzi w nich kariogamia, w wyniku czego z dikarionu powstaje diploidalna zygota. W czasie kiełkowania teliospor zachodzi w nich mejoza i znów powstają haploidalne komórki. Charakterystyczne jest oddalenie w czasie procesów plazmogamii i kariogamii[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-07-23]. (ang.).
- ↑ a b Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2016-07-23]. (ang.).