HMS Carlskrona (1980)

Carlskrona

HMS „Carlskrona” w 2010
Klasa	stawiacz min / okręt szkolny / okręt wsparcia logistycznego
Typ	pojedynczy okręt
Historia
Stocznia	Karlskronavarvet (Karlskrona)
Położenie stępki	8 lutego 1979
Wodowanie	28 czerwca 1980
Svenska marinen
Nazwa	Carlskrona
Wejście do służby	11 stycznia 1982
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	3300 ts standardowa 3550 ts pełna
Długość	105,7 m
Szerokość	15,2 m
Zanurzenie	4 m
Napęd
4 silniki wysokoprężne o mocy 10 560 KM, 2 śruby
Prędkość	20 węzłów
Zasięg	3500 Mm przy 15 w
Uzbrojenie
2 działa plot. 57 mm (2×I) 2 działa plot. 40 mm (2×I) 105 min
Załoga	186
Multimedia w Wikimedia Commons

HMS Carlskrona – szwedzki stawiacz min oraz okręt szkolny, następnie okręt wsparcia logistycznego z końcowego okresu zimnej wojny, służący w Svenska marinen od 1982 roku. Nosił numer burtowy M 04, następnie P 04. Stanowi pojedynczy okręt swojego typu i okręt flagowy szwedzkiej marynarki.

Historia

Marynarka Szwedzka (Svenska marinen) przywiązywała istotną wagę do broni minowej, przydanej w obronie wybrzeża. Oprócz małych przybrzeżnych stawiaczy min, posiadała duże okręty tej klasy: „Clas Fleming” i „Alfsnabben” z okresu i II wojny światowej, a następnie dwa stawiacze min typu Alvsborg, wprowadzone do służby w latach 70. XX wieku^[1]. 25 listopada 1977 roku dla marynarki zamówiono w stoczni Karlskronavarvet w Karlskronie ostatni duży stawiacz min, nazwany „Carlskrona”, który miał zarazem służyć jako okręt szkolny^[2]. Nazwa stanowiła starą formę nazwy Karlskrony^[2].

Stępkę pod budowę okrętu położono 8 lutego 1979 roku^[3]. Budowę prowadzono w sposób modułowy^[2]. Wodowanie kadłuba miało miejsce 28 czerwca 1980 roku, równolegle z obchodami jubileuszu trzechsetlecia miasta Karlskrony^[2]. Okręt został przyjęty do służby 11 stycznia 1982 roku^[2][a].

Opis

Architektura i kadłub

HMS „Carlskrona” od rufy z pierwotnym zestawem uzbrojenia w 1984

HMS „Carlskrona” w 2010

HMS „Carlskrona” w 2011

Okręt ma kadłub z podwyższonym pokładem dziobowym na ok. 2/3 długości, przechodzącym w lądowisko śmigłowca na spardeku na rufie^[4]. Dziobnica jest silnie wychylona do przodu^[4]. Na pokładzie dziobowym znajduje się wieża armaty uniwersalnej, dalej śródokręcie zajmuje długa grupa nadbudówek z pomostem nawigacyjnym i pojedynczym kominem, a za nią znajdowała się druga wieża armaty^[4]. Na piętrze nadbudówki nad oboma armatami umieszczone były działka przeciwlotnicze^[4]. Nad pokładem rufowym urządzono lądowisko dla śmigłowca, lecz okręt nie posiada hangaru ani śmigłowca na stałym wyposażeniu^[5]. Kadłub jest wzmocniony i dzieli się na 14 głównych przedziałów wodoszczelnych^[3]. Dla celów szkolnych okręt wyposażony został w centrale informacji bojowej kutrów rakietowych typów Hugin i Spica II^[3].

Wyporność okrętu wynosi 3300 ts (ton angielskich) standardowa i 3550 ts pełna^[5]. Długość całkowita wynosi 105,7 m, szerokość 15,2 m, a zanurzenie 4 m^[5].

Załoga okrętu liczyła 186 osób w roli okrętu szkolnego (50 osób załogi stałej i 136 kadetów) lub 118 osób w roli stawiacza min^[5].

Uzbrojenie

Uzbrojenie artyleryjskie początkowo stanowiły dwie automatyczne armaty uniwersalne kalibru 57 mm Bofors o długości lufy 70 kalibrów (L/70) w wieżach na pokładzie dziobowym i rufowym^[2]. W roli okrętu wsparcia zredukowano je do jednej armaty^[6]. Szybkostrzelność armaty tego modelu wynosi do 200 strz./min i strzela ona pociskami o masie 2,4 kg na odległość do 17 km^[7]. Uzbrojenie przeciwlotnicze uzupełniają dwie pojedyncze armaty przeciwlotnicze 40 mm Bofors o długości lufy L/70^[5].

Okręt mógł stawiać do 105 min morskich^[5].

Wyposażenie

Środki obserwacji technicznej:

• radar dozoru powietrznego i nawodnego: początkowo Thomson CSF-Saturn, od lat 90. Ericsson Sea Giraffe 50 HC (pasmo G/H/I)^[3][2]
• radar dozoru nawodnego: Raytheon (pasmo E/F)^[2]
• radar kierowania ogniem: dwa radary Philips 9LV 200 Mk 2 (pasmo I/J)^[2]
• radar nawigacyjny: Rayhteon (pasmo S)^[5], przed 2000 rokiem zmieniony na Therma Scanter 009 (pasmo I)^[2], przed 2015 rokiem zmieniony na Sperry BridgeMaster (pasmo I)^[6]
• sonar Simrad SQ3D/SF (zdemontowany przed 2000 rokiem)^[3][2]

Okręt w zakresie walki radioelektronicznej wyposażono w dwie wyrzutnie zakłócające i flar Philips Philax oraz system wykrywania emisji elektromagnetycznych (ESM) Argo AR700^[2]. Wyposażenie stanowiło ponadto początkowo sześć wyrzutni rakiet oświetlających kalibru 103 mm (dwie potrójne)^[8].

Napęd

Napęd stanowią cztery 12-cylindrowe silniki wysokoprężne Nohab F212 D825 o łącznej mocy 10 560 KM (ok. 7760 kW)^[2]. Napędzają one dwie śruby nastawne, pozwalając na osiąganie prędkości maksymalnej 20 węzłów^[2]. Okręt jest wyposażony w ster strumieniowy^[3].

Służba

„Carlskrona” po wycofaniu ostatnich niszczycieli typu Halland w 1985 roku stał się największym okrętem bojowym marynarki Szwecji^[9][10]. Został następnie jej okrętem flagowym^[10]. Służył w czasie pokoju do corocznych rejsów szkolnych z kadetami i poborowymi marynarki^[3]. Nosił numer burtowy M 04^[3]

W 2010 roku zrezygnowano z funkcji stawiacza min i okręt zaadaptowano do roli okrętu wsparcia logistycznego^[6].

Od 14 kwietnia do 14 listopada 2010 roku „Carlskrona” brał udział w operacji EUNAVFOR Atalanta przeciwdziałania piractwu wokół Rogu Afryki i dostarczania pomocy humanitarnej do Somalii, przy tym do 14 sierpnia jako okręt flagowy sił EUNAVFOR^[11]. Numer burtowy wówczas zmieniono na P 04^[6]. Ponownie wziął udział w operacji Atalanta w 2013 roku^[6].

Zobacz też

Porównywalne okręty:

• „Pohjanmaa” – fiński stawiacz min/okręt szkolny

Uwagi

1. Według Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 451, wejście do służby 19 marca 1982 roku.

Przypisy

1. Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 444, 451-452.
2. Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 659
3. Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 451
4. Na podstawie Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 478 (fotografia)
5. Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 478
6. Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 802
7. Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 658.
8. Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 477-478.
9. Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 474-486.
10. Sławomir Lipiecki. Szwecja dołącza do szyku. „Bandera”. Nr 7-8/2022 (157/158), s. 15, lipiec – sierpień 2022. 
11. EU NAVFOR thanks Swedish warship HSwMS CARLSKRONA after 7 months of operations. eunavfor.eu, 2010-11-15. [dostęp 2012-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-09)]. (ang.).

Bibliografia

• Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
• IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).

Encyklopedie internetowe (stawiacz min):

• NE.se: carlskrona-(minfartyg-sjösatt-1980)