HMS E19

HMS E19

HMS E19 w Tallinnie
Historia
Stocznia	Vickers, Barrow-in-Furness
Położenie stępki	27 listopada 1914
Wodowanie	13 maja 1915
Royal Navy
Wejście do służby	12 lipca 1915
Wycofanie ze służby	3 kwietnia 1918
Los okrętu	samozatopienie
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	678 ton (wynurzony), 820 ton (zanurzony)
Długość	55 metrów
Zanurzenie	4,6 metra
Napęd
dwa spalinowe silniki diesla 1600 KM, dwa silniki elektryczne 840 KM
Prędkość	15,25 węzłów na powierzchni 10,25 węzłów zanurzony
Zasięg	5600 km przy 10 węzłach
Uzbrojenie
pięć wyrzutni torpedowych 450 mm, armata 76 mm
Załoga	30

HMS E19 – brytyjski okręt podwodny typu E. Zbudowany w latach 1914–1915 w Vickers, Barrow-in-Furness. Okręt został wodowany 13 maja 1915 roku i rozpoczął służbę w Royal Navy 12 lipca 1915.

W październiku 1915 przedarł się na Morze Bałtyckie, aby być podstawą tworzonej brytyjskiej Flotylli Bałtyckiej (Baltic Flotilla) stacjonującej w Tallinnie, wchodzącej w skład Floty Bałtyckiej. Jako pierwszy z Floty Bałtyckiej zatopił niemiecki okręt. 11 października 1915 roku dowodzony przez swojego pierwszego dowódcę, Lieutenant-Commandera Francisa Cromie^[a], E19 zatopił cztery niemieckie jednostki. Pierwszy był 75-metrowy SMS „Walther Leonhardt” (2100 ton), wiozący stal ze Szwecji. Po zajęciu statku przez załogę E19, załoga transportowca została załadowana do łodzi ratunkowych, a „Walther Leonhardt” wysadzony w powietrze. Parę godzin później Cromie zauważył kolejny transportowiec, SMS "Germania", który został zaatakowany i osiadł na mieliźnie u wybrzeży Szwecji. Pomimo założenia ładunków wybuchowych statek nie został zatopiony, tylko uszkodzony. Po południu E19 zaatakował 100-metrowy SMS „Gutrune” (5000 ton). Po dokonaniu abordażu, załoga została załadowana na łodzie ratunkowe, a niemiecki statek zatopiony poprzez otworzenie zaworów w przegrodach dennych oraz pompach. Wkrótce po tym kolejna niemiecka jednostka, SMS „Director Reppenhagen” (1560 ton), została zatopiona w ten sam sposób. Czwartą ofiarą E19 był 120-metrowy parowiec SMS „Nicimedia”^[1]. Zatopienie w ciągu jednego dnia czterech statków odbyło się bez wystrzelenia ani jednej torpedy oraz bez strat ludzkich po stronie wroga.

7 listopada 1915 roku E19 dwiema torpedami zatopił niemiecki okręt, lekki krążownik SMS „Undine” (3100 ton).

Po podpisaniu układu pokojowego pomiędzy Rosją a Cesarstwem Niemieckim, w czasie wojny domowej w Finlandii, siły niemieckie – Ostsee-Division – wylądowały w Hanko i w błyskawicznym tempie dotarły do Helsinek. Stacjonujące w obrębie Zatoki Fińskiej brytyjskie okręty podwodne zostały odcięte od możliwości wyjścia z zatoki. Aby nie oddać okrętu w ręce wroga, załoga zatopiła E19 około 1,5 mili od latarni morskiej Grohara, u wejścia do portu w Helsinkach^[2][b].

Uwagi

1. Kapitan Cromie był dowódcą E19 do maja 1917 roku. Następnie pozostał w Rosji, gdzie został przydzielony do ambasady brytyjskiej w Petersburgu. 31 sierpnia 1918 roku został zastrzelony przez agentów Czeka, gdy bronił ambasady przed zajęciem przez bolszewików.
2. Tak samo postąpiły załogi innych okrętów podwodnych operujących w tym rejonie: HMS C26, HMS C27, HMS C35, HMS E1, HMS E8 oraz HMS E9.

Przypisy

1. The Submarine Massacre of 1915. Nordic Underwater Archaeology, lipiec 2012. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).
2. Ian W Hillbeck: THE HMS E19. Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).

Bibliografia

• Robert Hutchinson: Jane's Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001, s. 44. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
• Innes McCartney: British Submarines of World War I. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2008. ISBN 978-1-84603-334-6. (ang.). Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Okręty podwodne typu E. battleships-cruisers.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. na stronie internetowej Battlecruisers.co.uk
• HMS E19, Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch
• E Class Coastal Submarine. britsub.x10.mx. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-21)].
• Forces War Records: Unit History: HMS E19