HMS Elephant (1786)
 HMS „Monarch” i na drugim planie „Elephant” przed bitwą pod Kopenhagą 30 marca 1801 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Arrogant |
| Historia | |
| Stocznia |
George Parson w Bursledon |
| Wodowanie |
24 sierpnia 1786 |
 Royal Navy
| |
| Wejście do służby |
czerwiec 1790 |
| Los okrętu |
rozebrany w listopadzie 1830 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Rodzaj kadłuba |
drewniany |
| Napęd | |
| ożaglowanie pełnorejowe | |
| Uzbrojenie | |
| 74 działa | |
HMS Elephant – żaglowy dwupokładowy 74-działowy okręt liniowy brytyjskiej marynarki wojennej z okresu wojen napoleońskich, od 1818 roku fregata.
Historia
[edytuj | edytuj kod]HMS „Elephant” (pol. słoń) należał do dwupokładowych 74-działowych okrętów liniowych typu Arrogant[1]. Zbudowany został w prywatnej stoczni George′a Parsona w Bursledon nad rzeką Hamble, wodowany 24 sierpnia 1786 roku[1]. Do służby w marynarce brytyjskiej został przyjęty w czerwcu 1790 roku, lecz dopiero w 1800 roku zakończono jego wyposażanie w Portsmouth[1].
Uzbrojenie w 1801 roku tworzyło 28 dział 32-funtowych w głównej baterii, 28 dział 18-funtowych w górnej baterii oraz 16 karonad 32-funtowych i dwie armaty 9-funtowe na pokładzie dziobowym i rufowym[2].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Od 30 grudnia 1799 roku kapitanem okrętu był kmdr Thomas Foley[1]. „Elephant” wszedł do działań zimą 1800/1801 roku, w składzie eskadry blokadowej na wodach kanału La Manche[1]. W marcu 1801 roku został włączony do ekspedycji bałtyckiej admirała Parkera. Z uwagi na mniejsze zanurzenie od okrętów trójpokładowych, 27 marca 1801 roku został okrętem flagowym zastępcy dowódcy zespołu brytyjskiego, wiceadmirała Nelsona[3]. 2 kwietnia 1802 roku okręt jako flagowiec Nelsona wziął udział w bitwie pod Kopenhagą. W jej trakcie odniósł uszkodzenia kadłuba i takielunku od ostrzału i stracił 9 zabitych i 13 rannych[1]. Po zawieszeniu broni wieczorem utknął na mieliźnie obok duńskiego fortu Trekroner, lecz nie był już ostrzeliwany i później z niej zszedł[4]. Do lipca służył w dalszym toku kampanii bałtyckiej jako flagowiec Nelsona na przemian z trójpokładowym HMS „Saint George”, przy tym 23 maja kotwiczył na Zatoce Gdańskiej[2]. Od grudnia 1801 roku jego kapitanem był kmdr George Dundas[2].
W 1803 roku „Elephant” uczestniczył w blokadzie sił francuskich na wyspie San Domingo. W lipcu ścigał i walczył z francuskim okrętem liniowym „Duguay-Trouin” (nominalnie 74-działowym), lecz wycofał się po nadpłynięciu francuskiej fregaty[2]. W 1807 roku okręt powrócił do Anglii na remont, powracając do służby w kwietniu 1811 roku[2]. Kapitanem był wówczas kmdr Francis Austen[2]. Do maja 1814 roku działał na wodach europejskich, zwalczając francuskich i amerykańskich korsarzy, po czym został wycofany do rezerwy[2].
Przebudowa
[edytuj | edytuj kod]_RMG_J2924.jpg)
W 1818 roku „Elephant” został przebudowany przez ścięcie nadbudówek na silną 58-działową fregatę 4 rangi[2]. Uzbrojenie stanowiło 28 dotychczasowych dział 32-funtowych w głównej baterii oraz 28 karonad 42-funtowych i dwie armaty 12-funtowe w górnej baterii[2]. Dysponował on przez to cięższą salwą burtową niż poprzednio, chociaż karonady miały mniejszą donośność[2]. Górną baterię przykryto w całości ciągłym pokładem (spardekiem), ułatwiającym obsługę żagli[2]. Był jednym z 13 brytyjskich liniowców przestarzałej już 74-działowej klasy przebudowanych w podobny sposób[5].
Jako fregata, „Elephant” nie uczestniczył już w akcjach bojowych. W 1830 roku został ostatecznie wycofany i w listopadzie tego roku rozebrany[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Gerlach. Słoń a sprawa duńska. „Morze, Statki i Okręty”. 4/2006. X (58), lipiec – sierpień 2006. Warszawa: Magnum X. ISSN 1426-629X.