HSK Thor

HSK Thor
ilustracja
Historia
Położenie stępki

16 marca 1938

 III Rzesza
Nazwa

Santa Cruz

Wejście do służby

1939

Wycofanie ze służby

1939

 Kriegsmarine
Nazwa

Thor (Schiff 10)

Wejście do służby

15 marca 1940

Los okrętu

zniszczony przez ogień w Jokohamie 30 listopada 1942

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

9 200 ton (3862 GRT)

Długość

122 m

Szerokość

16,7 m

Napęd
turbiny parowe
Prędkość

17 węzłów

Zasięg

40 000 mil morskich

Uzbrojenie
(1940) 6 × 150 mm
2 × 37 mm
4 × 20 mm
4 × 533 mm wyrzutnie torped
Wyposażenie lotnicze
1 Arado Ar 196 A-1
Załoga

349

HSK Thor (HSK4, „Schiff 10”) – niemiecki krążownik pomocniczy (rajder) Kriegsmarine okresu II wojny światowej. Royal Navy nadała mu oznaczenie Raider E.

Podczas swojej służby aż trzykrotnie stykał się i walczył z brytyjskimi krążownikami pomocniczymi, z czego dwa pojedynki zostały zakończone uszkodzeniem okrętów brytyjskich, a trzeci zatopieniem brytyjskiego HMS "Voltaire"[1][2].

Krążownik pomocniczy „Thor” powstał z zaadaptowanego statku do przewozu bananów „Santa Cruz”, zarekwirowanego i przebudowanego wkrótce po wybuchu II wojny światowej[3].

W pierwszy rejs bojowy wyruszył z Kilonii 6 czerwca 1940 roku. 28 lipca 1940 roku „Thor” w okolicy Trindade napotkał patrolujący brytyjski krążownik pomocniczy „Alcantara”, przebudowany ze statku pasażerskiego. Początkowo usiłował go przechwycić, a po zidentyfikowaniu przeciwnika, uciec, lecz rozwijał niższą prędkość. Doszło do pojedynku artyleryjskiego, w którym „Thor” poważnie uszkodził ośmioma trafieniami „Alcantarę”, która zaczęła nabierać wody, lecz dopłynęła potem do portu. Sam został lekko uszkodzony dwoma pociskami, z których jeden nie wybuchł (zginęło trzech członków załogi), po czym przerwał starcie i oderwał się od przeciwnika[4]. Zużył przy tym 284 pociski głównego kalibru[4]. Zaletą niemieckiego rajdera był większy zasięg artylerii od starych armat brytyjskich podobnego kalibru – Niemcy byli w stanie rozpocząć pojedynek z odległości 14,5 km, a Brytyjczycy o dwa kilometry mniejszej[4].

5 grudnia 1940 roku „Thor” na południowym Atlantyku został przechwycony przez brytyjski krążownik pomocniczy „Carnarvon Castle”. Ponownie próba ucieczki się nie powiodła i doszło do pojedynku artyleryjskiego. „Carnarvon Castle” otrzymał co najmniej 27 trafień i został poważnie uszkodzony, wybuchły na nim pożary, zginęło 37 ludzi i 82 zostało rannych[5]. „Thor” nie został trafiony, lecz ponownie oderwał się od przeciwnika[5]. Jego przewaga ponownie wynikała z większego zasięgu armat, a także mniejszej sylwetki od okrętu brytyjskiego, przebudowanego z pasażerskiego liniowca[5].

 Osobny artykuł: Bój HSK Thor z AMC Voltaire.

9 października 1942 roku po drugim rejsie zawinął do Jokohamy w celu przygotowania do następnej misji, jednak 30 listopada spłonął w porcie wraz z 3 innymi jednostkami w wyniku eksplozji na niemieckim statku zaopatrzeniowym „Uckermark”. Jego naprawę uznano za nieopłacalną[6].

Kapitan krążownika, Günther Gumprich, przejął następnie dowództwo krążownika pomocniczego HSK „Michel”, na pokładzie którego zginął.

W czasie obu rajdów „Thor” zatopił 22 statki o łącznym tonażu 148 640 BRT.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Lipiński 1976 ↓, s. 138.
  2. Forczyk 2010 ↓, s. 53.
  3. Holicki 2007 ↓, s. 48.
  4. a b c Holicki 2007 ↓, s. 49-50.
  5. a b c Holicki 2007 ↓, s. 51-52.
  6. Forczyk 2010 ↓, s. 75.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Robert Forczyk: German Commerce Raider vs British Cruiser: The Atlantic & The Pacific 1941. Osprey Publishing, 2010. ISBN 978-1-84603-918-8.
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1976.
  • Wojciech Holicki. Trzy pojedynki Thora. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2007. XII (67-68), lipiec–sierpień 2007. Warszawa: Magnum X.