Halberstädter Flugzeug-Werke

Halberstädter Flugzeugwerke G.m.b.H.

Państwo	Rzesza Niemiecka
Siedziba	Halberstadt
Data założenia	1911
Data likwidacji	1926
Forma prawna	GmbH
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Halberstädter Flugzeugwerke G.m.b.H., zwana zwykle Halberstadt – niemiecki producent samolotów z pierwszej połowy XX w., najbardziej znany z maszyn obserwacyjnych produkowanych dla lotnictwa niemieckiego w czasie I wojny światowej.

Założony w lutym 1911 roku w Halberstadt pod nazwą Deutsche Bristol Werke Flugzeug-Gesellschaft mbH jako niemiecki oddział British and Colonial Aeroplane Company of Bristol^[1], początkowo produkując wersje samolotów Bristol Boxkite i Bristol Coanda^[2] (prawdopodobnie także Bristol Prier^[3]), a z niemieckich maszyn – Taube^[2][3]. Umowa z Bristolem została rozwiązana 23 czerwca 1914 roku^[1] i przedsiębiorstwo zostało przekształcone w Halberstädter Flugzeug-Werke GmbH^[4]; na początku I wojny światowej wytwarzało samolot A.II (licencyjny Fokker A.I, dwumiejscowa wersja Fokker E.I)^[2]. W końcu 1915 roku zbudowało dwupłatowy myśliwiec D.I, rozwinięty następnie w ulepszoną wersję D.II^[2]. Wprowadzona w 1916 roku konstrukcja ta była jednym z pierwszych „klasycznych” myśliwców I wojny światowej – jednomiejscowych dwupłatów z silnikiem ciągnącym, uzbrojonych w zsynchronizowany karabin maszynowy. Mimo dobrej zwrotności, nie dorównywał maszynom francuskim i został wycofany z frontu zachodniego po pół roku^[5]; w 1917 roku służył na mniej odpowiedzialnych odcinkach, a pod koniec tego roku, 25 sztuk kolejnej wersji, D.V., zostało zbudowanych dla lotnictwa tureckiego^[6]

Równolegle, przedsiębiorstwo budowało maszyny obserwacyjne – począwszy od wyjściowego treningowego samolotu Halberstadt B.I główny konstruktor firmy Karl Theis stworzył serię dwupłatowych samolotów, klasy B i C, wśród nich B.II i C.V. Także dwumiejscowe były najważniejsze dla przedsiębiorstwa – szturmowe CL.II i CL.IV^[4]. Te ostatnie wywodziły się od maszyn obserwacyjnych klasy C (CL oznacza leichte C – lekki [samolot klasy] C), ale były mniejsze, szybsze i bardziej zwrotne. Początkowo projektowane jako rozpoznawcze, okazały się bardzo skuteczne jako maszyny bliskiego wsparcia i były organizowane w dywizjony uderzeniowe – Schlachstaffel (później także większe jednostki). Maszyny CL.IV były także produkowane przez Luft-Fahrzeug-Gesellschaft, pod oznaczeniem Halb. CL.IV (Rol)^[2].

Według M. Sharpe’a samoloty Halberstadt nie wyróżniały się szczególnie – ani pod względem osiągów ani rozwiązań konstrukcyjnych – ale stanowiły istotne uzupełnienie bojowej siły lotnictwa Państw Centralnych^[7].

• 
  Myśliwiec Halberstadt D.II
• 
  Samolot wsparcia CL.II w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
• 
  CL.IV w charakterystycznym, wielopolowym kamuflażu
• 
  Jedyny dwusilnikowy bombowiec Halberstadt (prototyp)

Przypisy

1. David Mondey: The Complete Illustrated Encyclopedia of the World’s Aircraft. Secaucus, NJ: Chartwell Books Inc, 1978, s. 144. ISBN 0-89009-771-2.
2. W.M. Lamberton: Fighter Aircraft of the 1914–1918 War. Letchworth: Harleyford Publ., 1964, s. 132–134. ISBN 0-8306-8350-X.
3. Stanley Spooner (red.). The 1916 Halberstadt Biplane. „Flight International Magazine”. IX (18 (432)), s. 315–320, 1913-11-08. Reed Business Information Ltd. (ang.). 
4. Bill Gunston: World encyclopaedia of aircraft manufacturers: from the pioneers to the present day. Annapolis, Md: Naval Institute Press, 1993, s. 137. ISBN 1-55750-939-5. (ang.).
5. Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 51–53. ISBN 83-206-0689-6.
6. Вячеслав Кондратьев. Истребители Первой мировой. Самолеты Германии и Австро-Венгрии. „Крылья Родины”, s. 30, 1996. ISSN 0130-2701. 
7. Mike Sharpe: Biplanes, triplanes and seaplanes. London: Brown Books, 2000, s. 209. ISBN 1-897884-68-0. (ang.).

Kontrola autorytatywna (producent samolotów):

• VIAF: 158963957