Handlarze kosmosem
| |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
1952 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
18 maja 1953 |
| Wydawca | |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego | |
| Wydawca | |
| Przekład | |
Handlarze kosmosem (ang. The Space Merchants) – powieść fantastycznonaukowa duetu amerykańskich pisarzy Frederika Pohla i Cyrila M. Kornblutha, opublikowana w 1953[1]. Polską edycję, w tłumaczeniu Małgorzaty Łukomskiej, wydała oficyna Solaris w 2000[2], aczkolwiek pierwsze polskie tłumaczenie Tadeusza Tarnowskiego ukazało się w 1986 jako tzw. klubówka, poza oficjalnym obiegiem wydawniczym[3][4][5].
W 1984 Pohl opublikował sequel powieści The Merchants' War[6]. W 2011 redagując tekst do omnibusa American Science Fiction: Four Classic Novels 1953-1956 Pohl zrewidował treść, dodając współczesne odniesienia[potrzebny przypis].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pohl zaczął tworzyć powieść o branży reklamowej w czasie służby wojskowej we Włoszech podczas II wojny światowej. Po wojnie w 1950 wrócił do pomysłu, zniszczył pierwotny tekst i zaczął go pisać od nowa. Potem pokazał materiały Cyrilowi M. Kornbluthowi, poznanemu w nowojorskiej Futurian Society, który dopisał część książki. Po wspólnym ukończeniu tekstu wysłali go wydawcy pisma „Galaxy Science Fiction”, H. L. Goldowi. Powieść pierwotnie została opublikowana w trzech częściach w połowie 1952 pod tytułem Gravy Planet, a następnie opublikowana w formie książkowej w 1953 przez nowo powstałe wydawnictwo Ballantine Books[7].
Odbiór
[edytuj | edytuj kod]Powieść odniosła duży sukces, została opublikowana w 25 językach[1]. Autorzy sprzedali prawa do ekranizacji za 50 000 dolarów, ale film nigdy nie powstał. Natomiast stacja CBS wyemitowała słuchowisko radiowe na podstawie powieści[8][7].
Napisana i wydana zanim ustanowiono prawie wszystkie współcześnie przyznawane nagrody w dziedzinie literatury science fiction (pierwszą nagrodę Hugo przyznano w 1953), przez wielu krytyków powieść Pohla i Kornblutha uznawana jest za jedną z najlepszych w dziejach s-f. W plebiscycie pisma „Locus” w 1975 została umieszczona na 24. miejscu wśród najlepszych powieści wszech czasów, wspólnie z Kronikami marsjańskimi Raya Bradbury’ego i Wojną światów Herberta George’a Wellsa[9]. W studium o początkach science fiction New Maps of Hell (1960), pisarz Kingsley Amis twierdzi, że „pretenduje do miana najlepszej do tej pory powieści science-fiction” (has many claims to being the best science-fiction novel so far)[10]. Powieść znalazła się na 12. miejscu na liście 100 najlepszych powieści science fiction wg wydawcy Davida Pringle'a[11], który napisał o niej: „Błyskotliwie drobiazgowa satyra i ekscytująca narracja: przyjemność mimo ponurego tematu” (Brilliantly detailed satire and exciting narrative: a joy, despite its grim theme)[12].
Książka jest cytowana przez Oxford English Dictionary jako pierwsze zarejestrowane źródło kilku nowych słów, m.in. „soyaburger” (sojaburger), „moon suit”, „tri-di” (grafika 3D), „R and D” (prace badawczo-rozwojowe), „sucker-trap” (sklep dla łatwowiernych turystów), muzak[7].
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]W odległej przyszłości Stany Zjednoczone są kontrolowane przez konkurencyjne agencje reklamowe, Fowler Schocken Associates i BJ Taunton. Miasta są tak przepełnione, że ludzie wynajmują miejsca do spania na klatkach schodowych, woda jest cennym towarem, a żywność to sztuczne substytuty produktów naturalnych. Mitchell Courtenay jest wyższej rangi pracownikiem Fowler Schocken Associates, prowadzi wygodne życie i wierzy w bogów reklamy i sprzedaży. Jednak kiedy zostaje postawiony na czele projektu, który ma zaoferować kolonistom osiedlenie się na śmiertelnie niegościnnej Wenus, jego wygodna egzystencja zaczyna się sypać. Courtenay zostaje porwany, pozbawiony tożsamości i wysłany do obozu pracy, gdzie poznaje życie tych, którymi do tej pory sterował[7][13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The Space Merchants. isfdb.org. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).
- ↑ Handlarze kosmosem / Frederik Pohl, Cyril M. Kornbluth ; przekł. Małgorzata Łukomska. nukat.edu.pl. [dostęp 2022-04-25]. (pol.).
- ↑ David Seed: Science fiction. Adam Drozdowski (tł.). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018, s. 102. ISBN 978-83-8088-752-7.
- ↑ Handlarze kosmosem (1986) [ książka ]. fantasta.pl. [dostęp 2022-04-29]. (pol.).
- ↑ Handlarze kosmosem, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2022-04-27].
- ↑ The Merchants' War. isfdb.org. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).
- ↑ a b c d Andrew Liptak: Frederik Pohl & C.M. Kornbluth, Space Merchants. kirkusreviews.com, 2013-09-06. [dostęp 2022-04-25].
- ↑ Frederik Pohl: The Way The Future Was : a memoir. Nowy Jork: Ballantine Books, 1978, s. 201.
- ↑ Locus Poll Best All-time Novel Results. locusmag.com, 1998. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).
- ↑ Kingsley Amis: New Maps of Hell. Harcourt, Brace, 1960, s. 124.
- ↑ David Pringle's Science Fiction: The 100 Best Novels. worldswithoutend.com. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).
- ↑ David Pringle: The Ultimate Guide to Science Fiction. Scolar Press, 1995, s. 337.
- ↑ Michael Dirda: Michael Dirda on The Space Merchants. sciencefiction.loa.org. [dostęp 2022-04-25]. (ang.).