Hebeloma gigaspermum

Hebeloma gigaspermum
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

podziemniczkowate

Rodzaj

włośnianka

Gatunek

Hebeloma gigaspermum

Nazwa systematyczna
Hebeloma gigaspermum Gröger & Zschiesch.
Z. Mykol. 47(2): 201 (1981)
Multimedia w Wikimedia Commons

Hebeloma gigaspermum Gröger & Zschiesch. – gatunek grzybów należący do rodziny podziemniczkowatych (Hymenogastraceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy[2]:

  • Hebeloma gigaspermum var. inodorum J.Aug. Schmitt 2020
  • Hebeloma gigaspermum var. inodorum J.Aug. Schmitt 2022
  • Hebeloma groegeri Bon 2002

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 1,8–5 cm, kształt płaskowypukły, szeroko dzwonkowaty z tępym garbkiem, lekko ekscentryczny. Brzeg podwinięty do późnej starości i nigdy nie karbowany, często nieregularny, czasami lekko owłosiony. Powierzchnia w stanie wilgotnym idealnie naga i nieco kleista, szybko wysychająca, bardzo rzadko biaława (głównie na podwiniętym brzegu), na obrzeżach ochrowa, czerwonawoochrowa lub dymnobrązowa, poza tym żółtoochrowa, żółtobrązowa lub brudno czerwonawoochrowa, w środku czerwonawoochrowa[3].

Blaszki

Dość rzadkie i niezbyt szerokie (u dojrzałych owocników w części środkowej do 5 mm szerokości i 2–3 mm pod kapeluszem), lekko pofałdowane, szeroko przylegające, początkowo ochrowe lub mlecznokawowe, potem dymnobrązowe, jasnooliwkowe. Krawędzie białe, ząbkowane[3].

Trzon

Wysokość 3–6,5 cm, grubość 0,3–0,7 (1) cm, u młodych okazów blady, potem brązowiejący (poczynając od podstawy), w górnej części omączony lub oprószony, prawie nagi lub włókienkowaty, mniej więcej równy, czasem lekko rozszerzony u nasady, często prawie wrzecionowaty, zakorzeniony w podłożu[3].

Miąższ

Biały, w stanie wilgotnym częściowo szklisty, tylko pod skórką kapelusza lekko zabarwiony, u nasady trzonu czerniejący. Zapach przyjemny, podobny do zapachu włośnianki słodkowonnej[3].

Cechy mikroskopowe

Podstawki czterozarodnikowe, 39,5–46 × 10–12,5 μm. Bazydiospory długie, cytrynowate lub migdałowate, duże i raczej nierówne, (11) 12–15,5 (17–19) × 6,5–7,8 (8,5) µm, wyraźnie brodawkowate, żółtoczerwonawobrązowe, częściowo lekko brodawkowate, z podwójną ścianką, exosporium wyraźnie rozluźnione. Cheilocystydy przekraczające 35–40 μm brzegu blaszek, w młodym wieku niemal maczugowate i silnie główkowate, później bardziej cylindryczne do wąsko maczugowatych, 57–85 × (6) 7,5–12 (14–15) μm. Epicutis nieco zżelatynowany, zbudowany ze strzępek o szerokości 2,5–4,5 µm, splątanych z szerokimi strzępkami[3].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest włośnianka słodkowonna (Hebeloma sacchariolens). Różnią się siedliskiem (w. słodkowonna występuje w bardziej suchych siedliskach w lasach i ogrodach), oraz rozmiarem zarodników (u H. gigaspermum są większe)[3].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Podano stanowiska Hebeloma gigaspermum tylko w Europie[4]. Brak tego gatunku w opracowanym w 2003 r. przez Władysława Wojewodę wykazie wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski[5], ale podano jego stanowiska w późniejszych latach[6]. Prawdopodobnie nie jest rzadki, ale mylony jest z włośnianką słodkowonną. Gatunki te dawniej nie były odróżniane i wiele stanowisk podanych jako w. słodkowonna dotyczy Hebeloma gigaspermum[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje na terenach podmokłych, zwłaszcza pod wierzbami i olszami w łęgach[7].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Nie wiadomo, czy jest grzybem jadalnym, ale biorąc pod uwagę, że niektóre włośnianki to grzyby trujące, nie należy jej zbierać do celów spożywczych[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Hebeloma gigaspermum [online], Hebeloma.org [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  4. ↑ Występowanie Hebeloma gigaspermum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  5. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 288–294, ISBN 83-89648-09-1.
  6. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-01-03] (pol.).
  7. ↑ a b Henning Knudsen, Jan Vesterhout, Funga Nordica, Kopenhaga: Nordsvamp, 2008, s. 816.