Helvella ephippium

Helvella ephippium
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

piestrzycowate

Rodzaj

piestrzyca

Gatunek

Helvella epiphium

Nazwa systematyczna
Helvella epiphium Lév.
Annls Sci. Nat., Bot., sér. 2 16: 240 (1841)
Multimedia w Wikimedia Commons

Helvella ephippium Lév. – gatunek grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Helvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1841 r. Joseph-Henri Léveillé i nadana przez niego nazwa jest ważna do dzisiaj[1].

Ma 7 synonimów. Niektóre z nich:

  • Helvella murina (Boud.) Sacc. & Traverso 1910
  • Leptopodia murina Boud. 1907[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Składający się z kapelusza i trzonu. Kapelusz o średnicy 2–4 (5) cm, siodłowaty z podwiniętym brzegiem, dwuklapowy. Płodna powierzchnia górna gładka, jasnobrązowa, brązowa, czarnobrązowa, szarobrązowa, niebieskoszara, ciemniejąca z wiekiem, drobnoziarnista, sterylna powierzchnia dolna drobnoziarnista do gruboziarnistej, drobno filcowata, początkowo biaława, później szarobrązowa do jasnobrązowej, zawsze jaśniejsza niż górna. Trzon o wysokości 4–5 (7) cm i średnicy 0,2–0,5 (0,7) cm, cylindryczny, białawy do żółtawego lub szary do brązowoszarego, bez rowków, pełny, zwarty, lekko ziarnisto oprószony. Miąższ cienki, białawy, kruchy, o łagodnym smaku, bez wyraźnego zapachu[3].

Cechy mikroskopowe

Worki 8-zarodnikowe. Zarodniki białe, 15–21 × 10–12,5 µm, gładkie, z kropelkami oleju[3].

Gatunki podobne

Helvella albella, Helvella compressa, Helvella elastica, Helvella crispa, Helvella latispora, Paxina queletii, Cudonia circinans[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Helvella ephippium występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona i podano wiele jej stanowisk od Morza Śródziemnego po środkową część Półwyspu Skandynawskiego[4]. Brak tego gatunku w opublikowanym w 2006 r. wykazie wielkoowocnikowych workowców Polski[5], ale w późniejszych latach podano wiele jego stanowisk w Polsce[6].

Grzyb naziemny. Występuje w lasach mieszanych i liściastych, między mchami. Preferuje wilgotne i zacienione miejsca na glebach wapiennych,. Owocniki tworzy od lata do późnej jesieni[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-27] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-27] (ang.).
  3. ↑ a b c d Sattellorchel, Graubraune Sattellorchel, Sattelförmige Lorchel, Graue Sattellorchel [online], 123Pilzsuche [dostęp 2023-02-27] (niem.).
  4. ↑ Występowanie Helvella ephippium na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-27].
  5. ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  6. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-27] (pol.).